Gizli Şeker Nedir, Belirtileri Nelerdir? Tedavisi

 Gizli Şeker Nedir?

Tıbbi olarak pre-diyabet olarak adlandırılan gizli şeker, diyabet öncesi dönemi ifade eder. Kısaca diyabet öncesi anlamına gelen gizli şeker, kişinin kan şekerinin normalin üstünde olmasına rağmen tip 2 diyabet teşhisi konacak kadar yüksek olmaması durumudur. 

Tip 2 diyabet teşhisi öncesinde kişilerde gizli şeker bulunur. Gizli şekere karşı herhangi bir tedbir alınmaması durumunda yaklaşık 10 yıl içinde tip 2 diyabet sorunuyla karşı karşına kalınır. Gizli şeker problemi ilerleyen zamanlarda tip 2 diyabetine neden olabileceği gibi başta kalp hastalıkları olmak üzere birçok sağlık sorununa neden olabilir. 

Açlık kan şekerinin  90-126 mg/dl arasında olması gizli şeker olarak nitelendirilirken; 126 mg/dl ve üzeri olması durumunda ise şeker hastalığı olarak tanımlanmaktadır. Kilo problemi olan kişiler ve ailesinde şeker hastası olan kişiler risk grubunda yer almaktadır.

Gizli Şeker Neden Olur?

Tüketilen besinlerden alınan şeker, pankreasın salgıladığı insülin hormonu ile tüm hücrelere taşınır ve enerji üretiminde kullanılır. Hücrelerin enerji üretimi sırasında şekerin büyük çoğunluğu harcanır ve bu sayede kan şekeri dengesi korunmuş olur.

Ancak insülin direnci nedeniyle hücreler bu şekeri yeterince kullanamaz ve kanda şeker birikmeye başlar. Bu durum gizli şekeri oluştururken tip 2 diyabete de sebebiyet verir. 

Gizli şekerin temel nedenini kısaca açıklamak gerekirse; pankreasın bu açığı kapatmak için daha fazla insülin salgılaması ve fazla insülininde kandaki yüksek şeker oranını gizlemesiyle ortaya çıktığını söyleyebiliriz.

İlerleyen zamanlarda pankreas artan insülin ihtiyacını karşılayamaz ve kan şekerinin uzun süre yüksek kalmasına bağlı olarak tip 2 diyabet oluşumuna neden olur.

Gizli Şeker Belirtileri Nelerdir?

Gizli şeker hastalığının belirtileri şeker düşmesi, aşırı kilo alma, kilo verme, devamlı tatlı yeme isteği, tatlı krizleri, sabahları zor uyanmak, halsizlik, yorgunluk, gündüzleri uyuklama, kan şekeri dengesinin bozulması, birden sinirlenme, bulanık görme, terleme, ağız kuruması, çok su içme isteği,  idrara çıkma sayısında artış olarak sıralanabilir.

Gizli Şekeri Olanlar Nelere Dikkat Etmelidir?

Gizli şekeri olan bireyler sigara ve alkol tüketiminden uzak durmalıdır. Sağlıklı beslenmeli, karbonhidrat alımını azaltmalı, fazla kilolarından kurtulmalı, omega-3 takviyesi almalı, yeşil çay tüketmeli, stresten uzak durmalıdır.

Ayrıca düzenli olarak uyku uyumalı, haftada en az iki kere balık, bir kez kırmızı et tüketmeli, posalı gıdalara yönelmeli, zeytinyağı gibi faydalı yağları tercih etmeli, soslanmış etlerden kaçınmalı ve katı yağ tüketiminden kaçınmalıdır. Eğer hamileyse çocuğunu 6 ay emzirmeli ve inek sütü içmemelidir.

Kimler Gizli Şeker Testi Yaptırmalıdır?

Aşağıdaki kriterlere uygun bireylerin mutlaka gizli şeker testi yaptırması gerekmektedir. Yaptırmadığı taktirde şeker, daha da ilerleyerek ciddi bir hastalık haline gelebilir. Gizli şeker testi yaptırması gereken kişiler şöyledir;

• Vücut kitle indeksi 25’in üzerinde olan kişiler
• Fiziksel olarak aktif bir yaşam sürmeyen kişiler
• Hamilelik sırasında gebelik diyabeti yaşayanlar
• 4.1 kg’dan ağır bebek dünyaya getirenler
• Polikistik over sendromu olan kişiler
• Hipertansiyon hastaları
• Ailesinde tip 2 diyabet hastası olanlar
• HDL (iyi) kolesterolü 35 mg/dl’nin altında olanlar
• Trigiserit seviyesi 250 mg/dl’den yüksek olanlar

Gizli Şeker Tedavisi

Gizli şeker hastalığına yakalanmış bireylerin beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi gerekir. Egzersiz yapmalı, gizli şekeri tetikleyecek besinleri tüketmemelidir. Bol bol egzersiz yapmak şekere oldukça iyi gelmektedir.

Kişi, günlük olarak sporunu yapıyor, aynı zamanda tüketilmemesi gereken besinler tüketmemesine rağmen hala sorunlar yaşıyorsa bu durumda ilaç takviyesi yapılmaktadır. Hareketli bir yaşamı olan ve sağlıklı beslenen kişilerde gizli şekere dair belirtileri görmek neredeyse imkansız.

Gizli Şekeri Olanlara Beslenme Önerileri

Gizli şeker hastalığınız varsa bu beslenme önerilerine mutlaka uyun. İlk olarak beyaz ekmek tüketiminden kaçınarak tam buğday ve çavdar ekmeğini tercih edin. Margarin, iç yağı ve kuyruk yağı yerine zeytinyağı kullanın. Haftada bir kırmızı et tüketin. Nişastalı gıdalardan kaçının.

Beyaz pirinç yerine bulgur tercih edin. Bol miktarda sebze ve meyve tüketin. Pasta, kek ve dondurma gibi gıdalar yerine meyve tercih edin. Kahve ve siyah çay tüketimini kısıtlayın. Bunun yerine yeşil çay tercih edin. Asitli içeceklerden kaçının. Günde 2,5 litre su tüketin. Tuz tüketimini azaltın.

Yumurtayı haşlayarak tüketin ve haftada 2 yumurtadan fazla yemeyin. Sakatat tüketiminden kaçının. Hazır ve işlemiş gıdalardan kaçının. Bu beslenme önerilerine uyduğunuz taktirde kan şekeriniz hiçbir türlü yükselmeyecek, daha sağlıklı bir hayat süreceksiniz.

Gizli şeker testi nasıl yapılır?

Gizli şeker testinde kişinin 10 ile 12 saat aç kalması gerekir. Daha sonrasında kan şekeri ölçülür. Özel hazırlanmış glukoz içerikli sıvı içildikten iki saat sonra tekrar kan şekeri ölçümü yapılır. İkinci saatteki kan şekeri düzeyi 140 mg/dl üzerinde ise bozulmuş glukoz tolerası olarak adlandırılır.

Gizli şeker geçer mi?

Gizli şeker geçebilen bir hastalık değildir. Ömür boyu size eşlik edecektir. Gizli şekeri tetikleyecek besinleri tüketmemeye özen göstermeli, hareketli bir yaşam sürmeli, haftada 3 ile 4 gün egzersiz yapmalısınız. Aksi taktirde gizli şekerin belirtileri etkisini gösterebilir.

Normalde şeker değeri kaç olmalıdır?

Normal şeker değeri aç insanlarda 100 mg/dl olmalıdır. Tok olunduğunda ise bu değerin 140 mg/dl'nin altında olması gerekmektedir. Bu değerler yüksek çıkıyorsa gizli şeker hastası olabilirsiniz.

Gizli şeker göze zarar verir mi?

Gizli şeker hastalığı, diyabet kadar olmasa da göze zarar verebilmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda gizli şekerin daha düşük oranda olsa da diyabet hastalığının göze verdiği zararlara benzer zararlar verdiği görülmüştür.

Gizli şekerden korunma yolları nelerdir?

Gizli şekerden korunmak için birey sağlıklı beslenmelidir. Gizli şekeri tetikleyecek besinleri tüketmemelidir. Aynı zamanda hareketli bir yaşam sürmeli, düzenli olarak sağlıklı kontrollerini yaptırmalıdır.

Gizli şekerin zararları nelerdir?

Gizli şeker, vücut üzerinde şeker hastalığının verdiği zararlara benzer zararlar oluşturur. Sinir hasarı, damar sertliği, göz hasarı, kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları gizli şeker olan bireylerde görülebilir.

Gizli şeker tedavisi ne kadar sürer?

Gizli şeker tedavisi ömür boyu sürmektedir. Sağlıklı olarak beslenmek, yediklerinize dikkat etmek, hareketli bir yaşam sürmek, haftada 3 gün egzersiz yapmak gizli şeker hastalığının tedavisidir.