Şamanizm'den Gelen Türk Adetleri

Türk Kültürü, Şamanizm'in etkileriyle şekillenen zengin bir mirasa sahiptir. Günümüzde bile hala yaşatılan pek çok gelenek ve adet, bu köklü inanç sisteminin izlerini taşır. Ağaçlara dilek çaputu bağlamak, türbelere ziyaretler, mevlit okunan evlerin köşelerine gül suyu serpmek gibi uygulamalar, Şamanizm'in Türk halkının hayatında bıraktığı derin etkilerin göstergesidir. Şamanların bilgeliği ve rehberliği, günümüzde hoca, şeyh, pir, evliya gibi kutsal kişilerle devam etmektedir. Şamanizm'in kutsal saydığı hayvanlar ve semboller de Türk sanatı ve kültüründe önemli bir yer tutar.

Tüm bunlardan yola çıkarak hazırladığımız bu içeriğimiz Şamanizm'den Türk kültürüne geçen adetleri içermektedir. Sende gündelik hayatta yaptığın fakat tam olarak nereden geldiğini bilmediğin gelenekleri öğrenmek için okumaya devam edebilirsin.

Şamanizm Nedir?

Şamanizm, Asya kıtasının tamamına yayılan bir inanç sistemidir. Bu inanışa göre dünya, Gök, yer ve yer altı olarak üçe ayrılır. Göktanrı inancının egemen olduğu Şamanizm'de, ruhlar "İyi" ve "Kötü" olarak ikiye ayrılır. İyi ruhlarla iletişime geçmek için çeşitli ayinler düzenlenirken, yer altında yaşayan kötü ruhlardan korunmak için gök ve yer arasında denge kurulması gerektiğine inanılır. Şamanlar, bu dengeyi sağlamak ve insanların ruhlarını korumak için aracılık yaparlar.

Şamanist Ne Demektir?

Şamanizm inancına sahip olan kişilere "Şamanist" denir. Şamanistler, doğayla ve ruhani varlıklarla derin bir bağ kurarlar. Ancak Şaman olmak için belli başlı eğitimlerden geçmek ve doğuştan gelen özelliklere sahip olmak gerekmektedir. Şamanlar, Şamanist toplulukların dini liderleridir ve ayinleri yönetirler. İyi ruhlarla kötü ruhlar arasında iletişim kurarlar ve toplumun ruhsal ihtiyaçlarını karşılamak için rehberlik ederler. Şamanlar, transa geçebilir ve farklı hayvanlara dönüşebilme yeteneğine sahiptirler.

Şamanizm'in Ritüelleri Nedir?

1. Çember Ritüeli

Şamanistler arasında en yaygın ritüellerden biri çember ritüelidir. Şamanlar, bir çember oluşturur ve bu çemberin içindeki merkezde yer alır. Tütsü ve mumlar ritüelin önemli unsurlarıdır. Şaman, gözleri kapalı bir şekilde davul çalar ve diğer katılımcılar da ateş yakar. Şaman, transa geçerken ateşe tükürme gibi sembolik eylemler gerçekleştirir ve iyi ruhlarla iletişim kurar. Bazı durumlarda kötü ruhların da müdahale edebileceği düşünülerek Şaman, iyi ruhlardan yardım ister. Ritüel sona erdiğinde Şaman genellikle ritüel boyunca yaşadıklarını hatırlamaz.

2. Cenaze Ritüeli

Şamanizmde ölüm ve ölümlülerle iletişim büyük bir öneme sahiptir. Cenaze ritüelleri, ölen kişinin ruhunun doğru bir şekilde öteki dünyaya yönlendirilmesini sağlamayı amaçlar. Ölen kişi, dünyaya geri dönmek isteyebilir, bu nedenle cenaze töreninden önce ölü farklı yerlerde gezdirilir. Bu süreçte ölünün ruhunun kafası karışacak ve evinin yolunu bulamayacağına inanılır. Bu ilginç ritüel bazı toplumlarda hala uygulanmaktadır.

Şamanizm'den Gelen Adetler

Bugün kullandığımız birçok gelenek, eski Türk kültüründen gelir. Aslında Şamanizm ve Gök Tanrı inancının ritüelleri, günümüzde hala uygulanan adetlerdir. İşte bu adetlerden bazıları:

1. Ağaçlara Dilek Çaputu Bağlama

Bu gelenekler, eski Türklerde ibadet olarak kabul edilirdi. Günümüzde sınav öncesi başarı veya dileklerin gerçekleşmesi için sıklıkla ziyaret edilen adetler olarak devam eder.

2. Tahtaya 3 Kez Tıklatma

Başımıza gelmesini istemediğimiz kötü olaylara karşı tahta veya başka nesnelere üç kez vurmak Şamanizm'den gelir. Bu hareket, kötü ruhların duymasını engellemek ve onları sesle uzaklaştırmak için yapılırdı. Bugün birçok ülkede hala bu harekete rastlanır.

3. Mevlit Okunan Evin Köşelerine Gül Suyu Serpmek veya Tütsü Yakmak

Kötü ruhları uzaklaştırmak, kötülüğü dağıtmak amacıyla Şamanizm'in eski geleneklerinden biridir. Bugün evin köşelerine bu uygulamalar yapılarak devam ettirilmektedir.

4. Doğum Yapan Kadına Kırmızı Kurdele Bağlama

Şaman inancında kötü ruhlardan korunmak için yapılan bir uygulamadır. Yeni doğan çocuğa ve annesine adet gereği kırmızı kurdele takılmaktadır.

5. 40-52-7 Gibi Rakamların Önem Verme

Şamanizm'de kutsal kabul edilen sayılardır. Türk toplumunda ölülerle ilgili geleneklerde veya hikayelerde sık sık bu sayılar kullanılır.

6. Süslü Mezar

İslam kültüründe genellikle süslü mezarlar bulunmaz. Bu adet Şamanizm'den gelir. Eski Türkler, ölen biri için tümsek şeklinde bir mezar yapar ve başına işlenmiş bir taş dikerlerdi. Bu adet günümüzde de devam etmektedir. Arabistan'da ise benzer bir uygulama görmek mümkün değildir.

7. Kurşun Dökmek

Şamanizm'de kötü ruhları dağıtmak için yapılan "Kut dökme" uygulamasının günümüzdeki versiyonudur. Kötü şansı ortadan kaldırmak amacıyla yapılır.

8. Yola Gidenin Arkasından Su Dökmek

Eski Türklerin Yer-Su kültü inanışından gelir. Aynı amaca yönelik olarak günümüzde de kullanılmaktadır.

9. Dilek Tutmak

Eski Türklerde dilekler dua olarak kabul edilirdi. Günümüzde de dilekler için yapılan yöntemler Şaman inancının etkisini taşır.

10. Müzikli Dua ve İlahiler Söylemek

Şaman ayinlerinde kopuz ve vurmalı çalgılar kullanılırdı. Müzik olmadan ayin yapılamazdı. Günümüzde ise ilahiler ve mevlit okutma geleneği, bu etkiden kaynaklanan uygulamalardır. İslam dininde Kuran'ın belirli bir ezgiyle okunması mümkün olsa da şarkılı ibadetlerden bahsedilmez.

11. Nazar Boncuğu Takmak

Nazar, eski Türkler arasında kötü ruhların veya kötü bakışların neden olduğu bir rahatsızlık olarak kabul edilirdi. Şamanların kullandığı yöntemlerden biri de dikkat çekici nesneler kullanmaktı. Nazar boncuğu, göz benzeri yapısı ve parlaklığıyla ilk bakışı çekmeyi amaçlayarak günümüzde hala kullanılmaktadır.

12. Köpek Ulumasını Kötü Haber İşareti Sanmak

Eski Türkler, köpekleriyle birlikte yaşadıkları için köpeğin aniden uluması kötü ruhların geldiğinin bir işareti olarak kabul edilirdi. Günümüzde bir köpeğin uluduğu evden kötü bir haber çıkacağı inancı hâlâ yaygındır.

Şamanizm nedir?

Şamanizm, taş devrinden günümüze uzanan en eski inanç sistemlerinden biridir. Ruhlar alemini etkileme kültü olarak tanımlanır.

Şamanlar hangi görevleri yerine getirir?

Şamanlar, hastalıkları iyileştirme, anlaşmazlıkları çözme ve toplum üzerinde bilgelikleriyle etki etme gibi görevleri yerine getirir.

Şamanlar nasıl şifa sağlar?

Şamanlar, ritüeller, dualar ve çeşitli yöntemler kullanarak hastalıklara şifa ararlar. Tılsımlar ve doğa unsurları da şifa sağlamada kullanılır.

Türk geleneklerinde hangi Şamanizm etkileri görülür?

Türk geleneklerinde, ağaçlara dilek çaputu bağlama, tahtaya tıklatma, mevlit okunan evin köşelerine gül suyu serpme gibi Şamanizm etkileri görülebilir.

Şamanizm'de hangi hayvanlar kutsal kabul edilir?

Şamanizm'de doğa ve hayvanlar kutsaldır. Atlar, kurtlar, kartallar, koçlar gibi hayvanlar önemli sembollerdir.