Hipertimezi Nedir, Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Hipertimezi Nedir?

Hipertimezi, normalden fazla hafızaya ve hatırlamaya neden olan bir tür nöropsikolojik durumdur. Hipertimezi kişiler geçmişte yaşanan olayları mükemmele yakın ayrıntılarıyla hatırlar, bir tarihin hangi güne düştüğünü ve o gün neler yaşandığını bile söyleyebilir. Fazla hatırlama ve unutmama hastalığı da denilen hipertimezi çok nadir görülür.

Beynimiz genellikle yaşadığımız gün içinde sadece önemli olan olayları hatırlamaktadır. Ancak hipertimezi hastaları yaşanan otobiyografik olayları önemsemese dahi aşırı bir hatırlama gücüne sahip olurlar. Tıpta bu durum üstün bellek olarak adlandırılmaktadır.

Bu hastalar yıllar öncesine ait olayları çok detaylı bir şekilde hatırlamaktadır. Kişilerin yıllar öncesine kadar hatırladıkları her şey sadece kendileriyle alakalıdır. Yani başkalarının hayatlarına dair geçmiş olayları hatırlamamaktadırlar.

Yaşadıkları olayları hatırlatan bir tarih ya da bir nesne gördüklerinde geçmiş olayları sanki tekrar yaşıyorlarmış hissine kapılırlar. Aynı zamanda geleceği planlama için de çok zaman harcarlar. Bu durum düşünme yeteneklerinin üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır.

Hipertimezi Nedenleri Nelerdir?

Hipertimezi hastalığı çok nadir görülen ve bu sebeple araştırma imkanı az olan bir hastalık olduğu için nedeni tam olarak bilinememektedir. Bazı araştırmacılar bu hastalığa sahip kişilerin beyin yapısının normal insanlara göre farklı olduğunu savunur. Ancak hastalıkla ilgili kesinleşmiş bir neden ve kanı bulunmamaktadır.

Hakkında birçok belgesel yapılan, hastalarıyla sürekli röportajlar yapılan hipertimezi hakkında birçok araştırma da mevcut. Araştırmacılar hastalığın beyin loblarının zamanla büyümesi ya da doğuştan beyin loblarının büyük olması nedeniyle olabileceğini düşünüyor.

Kaliforniya Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada hipertimezi hastalarında beyin ön lobları ile analitik düşünme arasındaki bağlantının normal insanlara göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Hipertimezi Belirtileri Nelerdir?

Hipertimezi belirtileri arasında geçmiş olayları hava durumu, giyilen kıyafet, vs. gibi tüm ayrıntıları ile hatırlamak, gün ve tarihleri kesin olarak bilmek, geçmişi hatırlarken o anı tekrar yaşıyormuş hissine kapılmak, zaman zaman geçmişle şimdiki zaman arasındaki ayrımın kaybolması, çok küçük yaşlara dair anıların bile hatırlanabilmesi bulunur.

Hipertimezi hastaları geçmişte yaşadığı travmatik olayları, o an yaşadığı aynı duygularla hatırladığı için olumsuz etkilenmektedir. Kötü olayları da tekrar tekrar yaşıyormuş hissine kapılabilirler ve bu durum günlük hayat için oldukça sıkıntılı bir durum haline gelir.

Ancak sanılanın aksine bu kişilerin ezber yetenekleri düşük olabilir. Bu sebeple okul yaşamında sıkıntı çekebilmektedirler. Sürekli geçmişi düşündüren şeylerin fark edilmesi de beyni yorabilir, fazla düşünme nedeniyle günlük yaşantı aksayabilir.

Hipertimezi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hipertimezinin kesin nedeni tam bulunmadığı için henüz hastalığa dair bir tedavi geliştirilememiştir. Bunun nedenlerinden biri de hipertimezi hastalarının çok az olmasıdır. Nörolog ve psikologların birlikte çalıştığı bu hastalık için psikolojik destek de gerekebilir. Bazı uzmanlar hastalığı obsesif kompulsif bozukluğa da benzetmektedir.

Hipertimezi kaç kişide var?

Dünyada 30'a yakın hipertimezi hastası olduğu düşünülüyor. Nadir görülen bu hastalık için uzmanlar yeterli araştırma yapamıyor ve hastalığın nedeni hakkında kesin bir tanı koyamıyor. Bununla birlikte hastalık için bir tedavi yöntemi de henüz geliştirilemiyor. Hastalar birçok sorunu yaşamak zorunda kalıyor.

Unutamamak bir hastalık mı?

Geçmişte yaşanan olayları her ayrıntısına kadar hatırlamak ve hatırlanacak bir şey olduğunda o anı tekrar yaşıyormuş gibi fazla düşünmek bir hastalıktır. Hipertimezi denilen bu hastalık iyi gibi görünse de kişinin günlük yaşamını son derece etkiler. Hasta, düşünmeye fazla zaman ayırdığı için yaşantısını rahatça yaşayamaz hale getirir.

Hipertimezi nasıl anlaşılır?

Hipertimeziyi anlamak için geçmişteki olayların ne kadar hatırlandığı, her ayrıntısının bilinip bilinmediğine bakılabilir. Bunun yanında sürekli geçmişe takılmak, geçmişi düşünmek için anormal zaman harcamak ve günlük hayatı yaşayamamak da hipertimezi hastalığını anlamak için yeterli olabilir. Bu hastalık için yapılan bir test bulunmaz.

Hipertimezi hastaları zeki mi?

Hipertimezi zeki olma durumu değildir, normalden geniş hafızaya sahip olma ve kendi otobiyografisini çok iyi hatırlama durumudur. Aynı zamanda hipertimezilerin ezber yetenekleri de iyi olmayabilir. Sanıldığı gibi bu hastalık okul başarısını her zaman olumlu etkilemez, aksine odaklanma sorunları yaşatabilir. Bu durum başarısızlık da getirebilir.

Hipertimezi hastaları kaç yaşına kadar hatırlar?

Hipertimezi üstün bir otobiyografik zekaya neden olduğu için hastalar kendilerini ilk fark ettikleri yaştan itibaren geçmişi hatırlayabilir. Bazı hastalar 12 yaşından itibaren olan tüm günleri ve yaşadıklarını hatırladığını söyler. Bu hatırlama yaşı daha düşük yaşlara kadar da düşebilir. Her insan çocukluğunu silik anılarla hatırlarken hipertimeziler her ayrıntıyı hatırlayabilir.