Hipoglisemi Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Hipoglisemi Nedir?

Kan şekerinin 70 mg'nin altında bir değerde olması hipoglisemi olarak adlandırılmaktadır. Halk arasında düşük şeker ya da şeker düşmesi olarak da tanımlanır. Çok yaygın görülmeye başlanan bu hastalık, diyabet kaynaklı ya da bazı ilaçların yan etkisi olarak görülebilir. Şiddetli hipoglisemi acil müdahale gerektirebilir. Hastalığa neden olan faktör düzeltildiğinde hastalık da tedavi edilebilir.

Kan şekeri, yemeklerin sindirim sistemi tarafından parçalanmasıyla ortaya çıkan şeker yani glikozdur. Glikoz, vücudun enerji kaynağıdır. Sağlıklı bireylerde kan şekeri değerleri 70-150 mg/dl aralığındadır. Ancak kan şekerinin 70 mg/dl’nin altına düşmesi durumunda yani hipoglisemide çarpıntı, terleme ve halsizlik gibi durumlar gözlemlenir.

Bu tip belirtiler genellikle kan şekerinin düştüğünü ifade eder. Ancak kan şekeri 50 mg/dl’nin altına düşmüşse bu belirtilere ek olarak baş ağrısı, davranış değişiklikleri, bellek bozulması ve konsantrasyon bozukluğu gibi durumlar meydana gelir. Kan şekeri düştükçe belirtiler artar ve bir noktadan sonra acil müdahale gerekebilir.

Hipoglisemi Neden Olur?

Hipogliseminin en yaygın nedeni diyabet tedavisidir. Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar kan şekerini düşürmeye yarar. Bu ilaçlar çok fazla kan şekerini düşürdüğünde ortaya hipoglisemi çıkar. Yani düşük kan şekeri sorunları görülür. Bir diğer neden ise uzun süre aç kalmak, sağlıksız beslenmek, aşırı alkol tüketimi ve çeşitli karaciğer hastalıkları da hipoglisemiye neden olmaktadır.

İnsülin, kan şekerinin kullanılmasını ve dolayısıyla kandaki şekerin birikmemesini sağlar. Gereğinden fazla insülin kullanıldığında kan şekeri aniden düşer. Diyabet hastalarının ilaçlarını yanlış kullanması ya da ilaçtan sonra yeterli beslenmemesi ve çok yorulması bu soruna yol açmaktadır.

Pankreas hücrelerinin büyümesi de hipoglisemiye neden olabilir. Pankreasın ihtiyaçtan fazla insülin salgılamasıyla kan şekeri fazla tüketilir ve şeker düşer. Özellikle uzun süre aç kalındığında kandaki şeker iyice düşeceği için hipoglisemi atağı görülebilir.

Hipoglisemi Belirtileri Nelerdir?

Hipoglisemi belirtileri arasında titreme, terleme, aşırı açlık hissi, çarpıntı, huzursuzluk, dudakta ve dilde karıncalanmalar, baş ağrısı, bulanık görme, konuşma zorluğu, uyuşukluk, kalp atışında hızlanma, sinirlilik, bayılma ve bilinç kaybı bulunur. Hafif hipoglisemiler çok fazla sorun yaratmazken ileri dereceli ağır hipoglisemilerde komaya varabilen ve hayatı tehdit edebilen sonuçlar ortaya çıkabilir.

Kan şekeri değerleri kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Bazı kişilerde kan şekeri 80 mg/dl’nin altına düşmesi durumunda şiddetli tepkiler gözlemlenirken bazılarında ise kan şekeri 50-40 mg/dl’nin altına düşmesi halinde oldukça hafif belirtiler gözlemlenir. Ancak kan şekerinin düşme hızı da bir o kadar önemlidir. Kan şekeri ne kadar hızlı düşerse belirtiler de o kadar şiddetli olur. Aynı zamanda kan şekeri düşüklüğü belirtileri de farklılık gösterebilir.

Hipoglisemi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipoglisemi tedavisi iki açıdan değerlendirilir. Hafif hipoglisemide kişinin vücutta basitçe çözünerek kana karışan karbonhidratlar tüketmesi önemlidir. Bunlar kesme şeker, şekerli su, meyve suyu ve şekerli bisküvi gibi içecek ve yiyecekler olabilir. Burada glikoz tabletleri de işe yarar. Düzelme görülmediyse ve kişi bayıldıysa hastaya acilen glukagon iğnesi yapılması gerekir.

İlk müdahaleyi kişi kendisi bile yapabilir. Hipoglisemi belirtileri görüldüğünde şekerli ve karbonhidratlı şeylerin tüketilmesi önemlidir. Tabi bu sadece hipoglisemi atakları için geçerlidir. Normalde hipoglisemiler bu gıdaları tüketmemelidir. Kan şekerinde biraz düzelme sağlandığında kişinin açlığını gidermesi ve dengeli bir öğün yemesi önerilir. Bu sayede kan şekeri tamamen normale döner.

İleri seviye hipoglisemiye sahip kişiler bayılabilir ya da kendine müdahale edecek halde olmayabilir. Bunun için yakınları tarafından hastaneye götürülmesi ya da eğer doktor reçete ettiyse glukagon iğnesinin kullanılması gerekir. Kan şekerini hızlıca dengeleyen bu enjeksiyon, kişinin hayatını kurtarabilir.

Hipogliseminin tam tedavisi için öncelikle hipoglisemiye neden olan faktörler belirlenmelidir. Ardından altta yatan nedenin ortadan kaldırılması sağlanır. Bu durumda kişinin sağlık durumu ve altta yatan nedenin türüne göre bir tedavi yöntemi belirlenir. Ancak bazı hipoglisemi vakalarında tedavi mümkün olmayabilir. Bu tür durumlarda hipoglisemi ataklarını azaltmaya ve önlemeye yönelik tedbirler alınır.

Hipoglisemi Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Hipoglisemi hastaları düzenli ve sağlıklı beslenerek ve eğer diyabetse ilaçlarını doğru kullanarak hipoglisemi ataklarını büyük oranda önleyebilir. Bunun için öncelikle öğünlerin atlanmaması ve uzun süre aç kalınmaması önemlidir. Düzenli ve sağlıklı beslenmeli, gerekirse ara öğünlerle vücut her daim fazla aç bırakılmamalıdır.

Hipoglisemi hastaları fazla karbonhidrat ve şeker yerine protein ağırlıklı beslenmelidir. Sebzelere her gün en az bir öğünde yer verilmelidir. Ekmek, makarna, pirinç gibi basit şeker ve karbonhidrat içeren besinler diyet listesinden çıkarılmalıdır. Bunun yerine tam buğday ekmeği, bulgur, kepekli makarna ve tahıllar tüketilebilir. Kolay çözünebilen gıdalar yerine uzun süre tokluk veren gıdalar tercih edilebilir.

Hipoglisemi diyetinin bir uzman tarafından hazırlanması daha sağlıklı olur. Kişinin yaşam ve iş tarzına göre bir diyet listesi belirlenmeli ve kan şekeri her daim dengede tutulmalıdır. Hasta diyetine tam olarak uyarsa hipoglisemi atakları yaşamaz ve yaşam kalitesini yükseltebilir.

Hipoglisemi olduğumu nasıl anlarım?

Hipoglisemi olduğunuzu anlamak için açken yaşanan belirtilere bakabilirsiniz. Titreme, baş dönmesi, soğuk terleme, halsizlik ve bayılma gibi belirtiler hipoglisemiye işaret eder. Daha kesin bir tanı için açık kan şekerinizi ölçtürebilir. Eğer şekeriniz 70 mg'nin altında çıkıyorsa büyük ihtimalle hipoglisemi olabilirsiniz.

Hipoglisemi kimlerde görülür?

Hipoglisemi daha çok insülin direnci olanlarda ve şeker hastalarında görülür. Nedeni bilinmeyen bazı hipoglisemi vakaları da bulunur. Düzensiz beslenme, sürekli karbonhidrat tüketme, glisemik indeksi yüksek gıdalarla beslenmek bu duruma yol açabilir. Bazı ilaçların yan etkisi olarak da hipoglisemi görülebilir.

Hipoglisemi olanlar ne tüketmemeli?

Hipoglisemisi olanlar beyaz ekmek, makarna, pirinç, pizza, tatlı, hamur işi, unlu ve şekerli gıdalar ve basit şeker tüketmemelidir. Hazır meyve suları, abur cubur ve şekerli içecekler de hipoglisemi ataklarını tetikleyebilir. Bir şey tüketirken içeriğine bakmalı, glisemik indeksi araştırılmalı ve eğer indeks yüksekse bu gıdalardan kaçınılmalıdır.

Hipoglisemi kilo verdirir mi?

Hipoglisemi kişiye kilo aldırabilir çünkü hipoglisemi yüzünden kişi çabuk acıkır ya da aç olduğunu zanneder. Bu durum hastanın daha fazla yemek yemesine ve kilo almasına sebebiyet verebilir. Kişi sürekli karbonhidrat ve şekerli gıdalara yönelme isteği duyduğu için sağlıksız kilo alır, hipoglisemi durumu daha da kötüye gider.

Hipoglisemi kaç olursa tehlikeli olur?

Kan şekeri 70'in altına düştüğünde hipoglisemi belirtileri başlayabilir, 50'nin altında düştüğünde ise bilinç kaybı yaşanabilir. Bu durumda acil müdahale gereklidir. Kişinin glukogan iğnesi olması ve kan şekerinin acilen yükseltilmesi önemlidir. Eğer kişide bu ilaç varsa hemen enjekte edilmeli ya da hasta hastaneye götürülmelidir.

Hipoglisemiden nasıl kurtulurum?

Hipoglisemiden kurtulmak için beslenme tarzının tamamen değiştirilmesi gerekir. Bir uzman tarafından hazırlanabilecek hipoglisemi diyetine uyulmalı ve şekerli, karbonhidratlı gıdalardan kaçınılmalıdır. Düzenli beslenildiğinde ataklar kısa sürede azalır ve kişi kendini daha iyi hisseder. Düşük kan şekerinin verdiği yorgunluk ve uyuşukluk hissi zaman içinde düzelir.