İkinci Murad’ın Oğlu Fatih’e Öğütleri

• Herhangi bir şeyin, devamlı olarak kaba kuvvet, kılıç, kahramanlık ve ezici güç zoruyla meydana gelmesiyle, akıl, tedbir, sabır, ileri görüşlülük, imtihan ve yorucu tecrübeler sonucu dilediğimiz şekilde meydana gelmesi arasında büyük farklılıklar vardır. Birinci yol her zaman geçerli olmadığı gibi sakıncaları da çoktur.
• Bir adam bir bahçe dolusu meyveyi yemek için bir bahçeye girerse henüz olmamış ham meyveleri koparıp ağzına atsa yemek istediği şey meyve değil belki de zehirdir fakat olgunlaşmasını bekleyip ondan sonra koparıp yese yediklerine ancak o zaman meyve denebilir.
• Aklın gücü daima kılıçtan üstündür. Ben nice yiğitlerin akıllarını kullanamadıkları, sırf kılıçlarına güvendikleri için yok olduklarını gördüm. Güçlü kuvvetli olmak iyidir ancak kuvvet aklın emrine verilmelidir.
• Hayata doyulmaz. Az veya çok olması onun kıymetini azaltmaz, unutulmasına sebep olmaz, bilakis değerini artırır.
• Bir meyve olgunlaştığı zaman güzelce yenir. Bunun gibi insanların da gün görmüş olup, birçok tecrübe geçirmiş olanları her zaman tercihe şayandır.
• Ara sıra yüce ecdadımı hatırladığım olur. Benden sonra senin ve senden sonra gelecekler, yani neslimizin akıbeti nasıl olacak. Soyumuz nasıl sürüp gidecek diye düşünürüm. Özellikle bunu, yani soyumuzun geleceğini sürekli olarak düşünürüm. Bugüne kadar saygı, hürmet ve bağlılık görerek geldik. Bugünden sonra da aynı şekilde devam etmemizi arzularım. Nasıl doğup geldiysek öylece gidelim isterim.
• Benim ecdadım benim sayemde ölümden kurtulmuşlardır. Ben de senin doğuşunla ve senden doğacak olanlarla ölümden ve daimi bir yok oluştan bir bakıma kurtulmuş sayılırım. Sen de öyle olacaksın.
• Oğlum benim söylediklerimi iyice düşün ve söylediklerimi sakın unutma. Bir an bile adaleti elinden bırakma.
• Eğer bu nasihatlerimi tutarsan Allah’ın emir ve arzusu ile bu dünyadan ayrıldığın vakit şüphesiz cennete layık bir insan olursun.
• Padişahlar elinde terazi tutmuş bir kişiye benzerler. Sen de padişah olunca teraziyi doğru tutmanı isterim. O zaman yüce Allah da senin iyiliğini arzular. Her şey Allah’ın malumudur.

İkinci Murad, oğluna anlayacağı bir dille ahlaki ve sosyal öğütler vermiştir.