Kanserli Hasta Psikolojisi Nasıl Olur?

Kanser Psikolojisi Nasıl Olur?

Çağın hastalığı olarak nitelendirilen kanser, ciddi ve tedavisi güç bir hastalıktır. Bu ciddi hastalık ile yaşamayı öğrenmek ve mücadele etmek psikolojik durumu doğrudan etkileyen bir süreçtir. Kişiye kanser teşhisi konmasıyla birlikte hastanın kendisini alt-üst hissetmesi ve olumsuz düşüncelere dalması normal olarak kabul edilir.

Kanser olduğunu öğrenen bir hastanın psikolojik çöküş yaşamasıyla birlikte bağışıklık sisteminde de düşüş görülür. Hastanın psikolojisinin olumsuz etkilenmesiyle birlikte tedaviye katılımı güçleşir. Bu nedenle psikolojik destek kanser tedavisinin olmazsa olmazlarındandır.

Duygusal çatışmalar, psikolojik çöküş, travma, stres ve çaresizlik hastanın tedavi sürecini baltalayan unsurlardır. Bu nedenle tedavi sürecinde hastanın ruh halinin ve psikolojisinin yüksek tutulması hedeflenir. Duygusal ve psikolojik çöküş kanserin hızlanmasına neden olurken aynı zamanda tedavisinin etkisini de azaltır.

Kanser tanısının öğrenilmesinin ardından gözlemlenen tepkiler kişiden kişiye değişkenlik göstermektedir. Ancak gözlemlenen ilk tepki şok ve inanamamadır. Panik duygusuyla birlikte hastalığı reddederler ve mücadeleyi kazanamayacaklarını düşünürler.

İkinci tepki ise kızgınlıkla birlikte depresyondur. Hasta kendine sürekli olarak “neden ben?”  sorusunu sorarak isyan etmeye başlar. Bu isyanın ardından başlayan depresyon süreci ile birlikte kaygı duyma, iştahsızlık, dikkat dağınıklığı ve huzursuzluk gibi durumlar gözlemlenir.

Kanser Hastalarında Görülen Psikolojik Sorunlar

Kanser hastalarında panik ve kaygı bozukluğu, çevresindeki her yakınmayı hastalık olarak yorumlama, kişilik değişimi, uyum güçlüğü, depresyon, alkol ve uyuşturucu gibi riskli davranışlara yönelme, ileri evre kanser tedavilerinde geçici beyin sendromu görülür.

Kanser Hastalarında Görülen 5 Psikolojik Evre

Kanser olan hastalarda görülen bazı evreler vardır. Bu evreler ilk olarak inkar evresiyle başlar daha sonrasında kızgın evresi, pazarlık evresi, depresyon evresi, kabullenme evresi olarak devam eder.

1. İnkar Evresi

İnkar evresi kişinin hastalığını öğrendiği ilk andan itibaren başlayan evredir. Kişi kanser olduğunu öğrendiği andan itibaren o anki şokla birlikte bu durumu inkar etmeye başlar. Kişi bu durumu kabullenmekte zorluk çekerken sürekli olarak içten içe inkar etmeye devam eder.

2. Öfke veya Kızgınlık Evresi

Bu süreçte hasta sürekli olarak kendini sorgulamaya başlar. Sağlıklı insanları kıskanmayla birlikte kendilerine sürekli “neden ben?” sorusunu sormaya başlarlar. Öfke ve kızgınlık duygusuyla hareket ederek çevresindeki insanları kırma eğiliminde bulunurlar. Hastalığının nedenini çevresindeki insanlara bağlayarak “Zamanında çok üzdüler beni o yüzden kanser oldum” şeklinde suçlamalarda bulunurlar.

3. Pazarlık Evresi

Bu evrede hasta yavaş yavaş kendine inanmaya başlar ve kendini daha güçlü hisseder. “Neden ben?” sorularını bir kenara bırakıp “kanseri yeneceğim!” gibi cümleler kullanmaya başlarlar. Bu inanç ile birlikte tedaviye uyum ve adaptasyonda artış gözlemlenir.

4. Depresyon Evresi

Pazarlık evresinde hissettikleri öz güven sonrasında hastalığın tamamen ortadan kalkmasının düşündükleri kadar kolay olmadığının farkına varırlar. Bu farkındalık sonrasında ani bir düşüş yaşayabilirler. Ancak bu durum herkes için geçerli değildir.

5. Kabullenme Evresi

Depresyon evresinden sonra genellikle bir toparlanma ve dik durma düşüncesi oluşur. Bu düşünceyle birlikte kişi hastalığını kabullenmeye başlarlar. Daha pozitif ve umut dolu bir ruh haline bürünürler.

Kanserli Hastaya Nasıl Davranılmalıdır?

Hastanın duygularını ifade etmesine müsaade edin. Kanser hakkında konuşulmasını engellemeniz hastalığın varlığını ortadan kaldırmaz. Hastanın duygu ve düşüncelerini dinlemeni ve bunun için uygun ortamlar hazırlamalısınız. 

Hastanın isteklerini önemseyiniz. Tedavi sonrasında durumu sorun ve eğer yalnız kalmak istiyorsa bir süre dinlenmesi için ona imkan tanıyın.

Hastanın günlük hayatında ona yardımcı olun. Gerek ev gerekse iş hayatında yükünü hafifletmek adına iş bölümü yapın.

Sürekli olarak öğüt vermek ve önerilerde bulunmak hastayı “yeteri kadar iyi değilim” düşüncesine sürükler. Bu nedenle “şunu yeme, bunu yapma, bu kanseri tetikler” gibi cümleler kullanmaktan kaçının. 

Kesinlikle karşılaştırma yapmayın. Unutmayınız ki herkesin bünyesi ve sağlık durumu birbirinden farklıdır. Bu nedenle sürekli olarak başkaları ile kıyaslama yapmanız olumsuz etkilere neden olabilir.

Kanser Hastasının Psikolojisine İyi Gelecek Öneriler

Kanser hastasının psikolojisini iyi yapan bazı durumlar vardır. Kanser olan kişi kaygılarını ve endişelerini güvendiği, sevdiği kişiye anlatmalıdır. Psikolojik destek gruplarına katılmalıdır. Nefes ve rahatlama egzersizleri yapmalıdır.

Hastalığa yakalandığı için kendini suçlu hissetmemeli, çaresiz olduğunu düşünmemelidir. Olumsuz düşüncelerin kendini strese sokacağını düşünerek olumlu düşüncelere kapılmalıdır. Keyif aldığı etkinliklere veya aktivitelere yönelmelidir. Olaylara her zaman pozitif yaklaşmalıdır.

Hastalığa yakalandıktan sonra günlük hayattan kopmamaya özen göstermeli, eski yaşantısında ne yapıyorsa devam etmelidir. Bedenini sevmeli, küçük hedefler belirleyerek kendini yüceltmelidir.

Kanser hastalarının psikolojisi nasıl olur?

Kanser hastaları depresyon, kaygı, endişe, acı çekme korkusu, beden görünüşünün bozulacağı düşüncesi, birilerine muhtaç olma durumu, ölüm riskinin olması nedeniyle psikolojik olarak çökmüş olabilir. Bu yüzden hastalara olabildiğince moral vermek gerekir.

Kanser hastası yakınları nasıl davranmalı?

Kanser hastasının yakınları hastayı eleştirmemeli, halini görüp ağlamamalı, ayıplamamalı, ona sürekli olarak destek vermelisiniz. Sorunlarını, nasıl hissettiğini, neler yaşadığını sorarak onunla dertleşmelisiniz. Ona güç verecek sözler söyleyerek moralini yüksek tutmalısınız.

Kanserli bir hastaya nasıl moral verilir?

Kanserli bir hastaya moral vermek için onun sevdiği aktiviteleri yapabilirsiniz. Onun yanında kanser olmadan önce davrandığınız gibi davranmalısınız. Ona acıyarak bakmamalı, kararlarını önemsemeli, saygı duymalısınız.

Kanser hastaları nasıl mutlu olur?

Kanser hastalarını mutlu etmek için sevdiği aktiviteleri yapmak gerekir. Kansere karşı mücadele etmenin en iyi yollarından birisi de spor yapmak olacaktır. Spor yapan bireylerin kansere karşı daha iyi mücadele ettiği gözlemlenmiştir.

Kanser hastaları sinirli olur mu?

Kanser hastalarında öfke, depresyon, inkar sık sık görülen durumlardır. Bu evrelerin hepsi her kanser hastasında görülmez. Bazı hastalar sadece bir dönemi yaşar. Bu dönemlerin yaşanma sırası hastadan hastaya değişiklik gösterir.

Moral kanseri yener mi?

Moralin bozuk olması kanser tedavisinin daha etkisiz olacağını göstermez. Kanser tedavisinin başarısını etkileme gibi bir durum söz konusu değildir.