Karaciğer Nedir, Görevleri ve Hastalıkları Nelerdir?

Karaciğer Nedir?

Karaciğer vücudumuzun en büyük organı olarak bilinir. Bu organımız karın boşluğunun sağ üst köşesinde yer alırken vücudumuz için çok önemli rolleri bulunmaktadır. Karaciğer bir böbrek ya da dalak gibi değildir. İşlevselliğini yitiren bir karaciğer insan için hayati önem arz eder.

Yaklaşık ağırlığı 1200 - 1600 gr seviyelerindedir. Yetişkin bir insan vücudunun ağırlığının % 2.3’ünü teşkil eder. Karaciğerimiz kahverengiye kaçan kırmızı rengine sahiptir. Normal ete oranla lastik kıvamına daha yakındır.

Kaburgalar tarafından örtülüdür. Asimetrik büyüklüğü ve şekli olan dört lobundan oluşan bir organdır. Sağ lob sol lob dan 6 kat daha büyüktür. Karaciğere dakikada 1200 ml kan iletilir.

Karaciğere Kan Temin Etme Yönleri

Portalven ( Kapı Toplardamarı ), Dalak, mide ve bağırsaklardan getirdiği kirli kanı sol loba taşır.

Hepatik arter ( Karaciğer Atardamarı ) ise organa temiz kan iletimini sağlar. Bu kan sağ loba gider.

Bu iki ayrı işlem yapılırken aynı organda toplanmasına rağmen kirli kan ve temiz kan birbirine asla karışmaz.

Karaciğer Görevleri

Karaciğer her daim bünyesinde 200-400 ml kan depolar. Hastanın aşırı kan kaybı durumlarında bu kaybı karşılayabilmek için depolanan kan dolaşıma akar. Sinüzoitlerin iç yüzlerinde bol miktarda kupffer hücreleri bulunur. Bağırsaklardan portal kan ile gelen mikropların %99 veya daha fazlasını yok edebilir.

Karaciğer kan şekeri seviyesinin dengelenmesinde çok önemli bir role sahiptir. Fazla şekeri depolayarak kan seviyesini ayarlayabilir. Yağların yakılıp enerjiye dönüştürülmesinde, karbonhidrat ve proteinlerin yağlara dönüştürülmesi de yine karaciğerin görevlerindendir.

Karaciğer A, D, B12 vitaminleri ve demirinde bünyesinde depolama özelliği bulunmaktadır. Kimyasal madde ve ilaçtan vücudu temizlemektedir. Enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini düzenlemektedir.

Sağlıklı Bir Karaciğer için Ne Yapılmalı?

Her organımız bizim için hayati önem taşır fakat karaciğer bu organlar listesinde ilk sıralardadır. Sağlıklı bir karaciğere sahip olmak için özellikle beslenme şeklinize dikkat etmeniz hatta bir doktor aracılığı ile diyet takvimi belirlemeniz doğru bir seçim olacaktır.

Tabi maliyetli bunlar ya da vaktim yok diyenler için sizlere aşağıda detayları bulunan önerilerimizi sunabiliriz. Bu bilgiler en azından karaciğerinize dost olan ürünlerin tüketimi ile karaciğer yağlanması, siroz ya da kanser gibi hastalıklardan bir nebze de olsa uzak tutacağı bilimsel kanallar tarafından ispatlanmıştır.

1. Alkol

Alkol, karaciğer yoran bir içecek türüdür. Vücutta birçok tahribat yarattığı gibi karaciğer üzerinde de gözle görünür tahribatlara sebep olur ve karaciğerin hücre yapısını zamanla bozar. Bu süreç sonunda karaciğer yağlanması ve siroz gibi hastalıklar meydana gelir.

Bir nevi karaciğeri zehirleyen bir içecektir. Kesinlikle tüketilmemesi önerilir. Sağlıklı bir karaciğerde maksimum günde 2 bardağa kadar, hasta bir karaciğerde ise hiç tüketilmemesi önemle hatırlatılır. 

2. Beslenme

Beslenme yine sağlık için olmazsa olmazlarımızdandır. Sağlıklı ve dengeli beslenmek bu noktada önem arz eder. Hızlı şekilde alınan ya da verilen kilolar beslenme türünün en risklileridir. Bu şekilde alınan ve verilen kilolar karaciğerde yağlanmayı arttırır. Yağlanma çoğaldıkça da bu organın işlevi düşer.

Şeker ve karbonhidrat değerleri yüksek yiyecekler aynı anda tüketilmemeli. Ekmek, pilav patates ve börek gibi yiyeceklerden sadece bir tanesi tüketilmeli bu yiyeceklere tatlıyıda ekleyebiliriz. Tabi besinlerin alındığı anda sebze ve yoğurt ile tüketimi yağlanma riskini azaltan etkenlerdendir.

Yağlı kıymadan yapılan etler, cipsler, şarküteri ürünleri, kızartmalar ve pastane ürünleri karaciğeri yorduğu için mümkün olduğunda az tüketilmelidir.

C vitamini yüksek yiyecekler, yeşil yapraklı sebzeler, kivi ve turunçgiller karaciğer dostu olarak bilinir.

Günde bir fincan kahvenin karaciğere olumlu etkisi çok yüksektir. Yapılan araştırmalar sonucunda kahve tüketimi fazla olan bireylerde az ya da hiç tüketim olmayan bireylere oranla karaciğer fonksiyonlarının daha iyi çalıştığı ve yağlanmanın az olduğu görülmüştür.

Yoğurda ayrı bir parantez açmak gerekir. Yoğurt her en az bir kase tüketilmelidir. Zira yoğurt karaciğerde çok etkin rol oynar.

3. Hepatit B Aşısı

Hepatit B aşısı muhakkak her doğan çocuk için yapılmalıdır. Hepatit B aşısı olmayan bireylerde karaciğer kanseri, karaciğer yağlanması vb. hastalıklar görülebilmektedir. Her çocuğa yapılan bu aşının gününün kaçırılmaması gerekir.

4. Obezite

Obeziteden (fazla kilo) uzak durun. Her iki obez hastasından birinde karaciğerde yağlanma görülmektedir. Obezite hastalarının karaciğer kanserine yakalanma ihtimali de yüksektir. Bu yüzden obezite hastaları Miktarına dikkat edildiği sürece kuru fasulye, nohut ve mercimek gibi gıdalar karaciğeri onarır ve zayıflamaya yardımcı olur.

Karaciğer Yetmezliği (Siroz)

Pek çok hastalık karaciğerin yaşamsal fonksiyonlarını bozar. Hepatit, ilaç ve mantar zehirlenmesi başta olmak üzere pek çok sebep dolaşımda bulunan toksinlerin karaciğere nüfuz ederek hücre yapılarının bozulmasına yol açabilir. Bu durumda ortaya karaciğer yetmezliği hastalığı çıkar.
Belirtiler;

Kusma, halsizlik, deride sararma şeklinde olur. Hastalığın ileriki safhasında karaciğer kanı temizleyememeye başlar ve vücuttaki atıklar dışarı atılamaz. Zehirli maddeler vücutta çoğaldıkça tahribat artar.

Karaciğer Yetmezliği Tedavi Süreci

Tedavi sürecinde teknolojiden faydalanarak biyopsi, tomografi ve MR gibi yöntemler ile karaciğerin yapısı incelenir ve bir yol izlenir. En etkin tedavi karaciğerin hücre yapısını düzeltebilmek için karaciğer nakli yapılmasıdır.

Uygun döner bulunarak yapılan bu işlem ile hasta sağlığını geri kazanabilir. Nakil işleminde en önemli unsur işlemin zamanında yapılmasıdır. Geç kalınmadığı takdirde başarı oranı %80 - 90 civarlarındadır.

Karaciğer Kanseri

Bu kanser türü organın kendi dokusunun bozulması ve üzerinde oluşan kötü huylu tümör ile ortaya çıkar. Diğer kanser türlerine göre daha az karşılaşılan kanser hastalıklarındadır. Tanısı konulmuş her 100 kanser türünden 1 tanesi karaciğer kanseridir.
Karaciğer kanseri belirtileri;

Her hastalıkta olduğu gibi karaciğer kanserinde de birtakım belirtiler bulunmaktadır. Genellikle karında şişkinlik, karının sağ üst kısmından başlayıp sırta vuran ağrılar, ani kilo kayıpları, sarılık belirtileri ile kendisini gösterir. 

Karaciğer Kanseri Tedavi Süreci

Bu hastalıkta en kararlı tedavi cerrahi yöntemler kullanılarak yapılır. Kansere yol açan bozulmuş plakanın dışarı alınması veya karaciğer nakli ile tedavi uygulanabilir. Bu işlemde en kritik nokta karaciğerden alınan parçadan sonra kalan miktarın vücut fonksiyonlarını yerine getirmeye yetecek seviyede olmasıdır.

Bu tedavinin uygun olmadığı hallerde hastalara kemoterapi ve radyoterapi gibi tümörlerin yakıldı tedavi yöntemleri uygulanır.

Karaciğer hastalığı belirtileri nelerdir?

Karaciğer hastalıklarının belirtileri arasında ishal, mide üzerinde ağrı, bel ağrısı, bacaklarda ödem, kaşıntı, soluk renkte dışkılama, hazımsızlık, dışkıda kan, idrarda kan, ayak bileklerinde şişkinlik, göz sarılığı yer alır.

Karaciğer ağrısı nerelere vurur?

Karaciğer ağrısı genelde karaciğerin olduğu alanda yani göğüs kafesinin sağ üst çeyreği içerisinde meydana gelir. Karaciğerin doğru çalışmadığı zamanlarda bu bölgede hassaslık veya ağrı görülür.

Karaciğerin sağlıklı olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Karaciğerin sağlıklı olup olmadığını anlamak için karaciğer hastalıkları belirtilerine bakmak gerekir. Eğer karaciğer hastalıkları belirtileri sizde yoksa karaciğeriniz sağlıklı demektir. Yukarıda verdiğimiz belirtiler sizde yoksa karaciğeriniz sorunsuz işlevini yerine getiriyordur.

Karaciğer hastalığı tedavi edilmezse ne olur?

Karaciğer rahatsızlığı birçok organizma üzerinde ağır tahribatlar oluşturabilir. Bu yüzden hastalığın teşhisi ve hastalık durumunun bir an önce tedavi edilme sürecine geçirilmesi çok önemlidir. Edilmediği taktirde ölüme dahi yol açabilir.

Karaciğer temizliği için ne yapılmalı?

Karaciğerin temizlenmesi için gün içerisinde en az 6 ile 8 bardak su tüketilmesi gerekir. Karaciğer sağlığı açısından oldukça önemli olan su, vücudun her zaman nemli olmasını sağlar. Su içmek, karaciğerin temizlenmesinin en kolay yoludur.

Limon karaciğere iyi gelir mi?

Limonlu suyu içmek karaciğer içerisinde bulunan sindirim enzimlerini harekete geçirir. Kanın oksijen durumunu düzenleyen limon suyu sindirim için gerekli olan hidroklorik asit üretimine destek olur.