Kitle İletişim Nedir? Kitle İletişim Araçları Nelerdir?

Kitle iletişiminin hayatımıza olan etkisini sizler için ayrıntılı bir şekilde araştırdık. Aynı zamanda kitle iletişim araçlarını da bu yazımızda bulabilmeniz mümkün.

İletişim Nedir?

İletişim, belirli araçlar kullanarak, insanlar arası bilgi, düşünce ve tutumların karşılıklı aktarılmasıdır. İletişim, her türlü toplumsal ortamda rastlanan anlam oluşturma sürecidir.

Bireylerin toplum içerisindeki nesnede, olaylarda ya da olgularda oluşan değişiklikleri birbirine aktaran, gelişmelerden birbirlerini haberdar eden faktörlerdir. İletişim, olgular, nesneler ve sorunlar karşısında benzer deneyim ve duygularını birbirine anlatmalarını sağlar. Aynı zamanda bireylerin oluşturduğu topluluk yaşamı içinde gerçekleştirilen tutum, yargı, düşünce ve duygu bildirimleri olarak da tanımlanmaktadır.

Kitle İletişim Nedir?

Kitle iletişimi mesajın, araçlar aracılığıyla hedef kitleye iletilmesidir. Yani kitle iletişim araçlarını kullanarak çok sayıda kişiyi etkileyecek biçime getirilmesine kitle iletişimi denir. Kitle iletişimde belirli bir kaynaktan hedef kitleye mesajların tek yönlü olarak gönderilmesi söz konusudur. 

Kitle iletişimi kavramı çağımızın yeni olgusudur. İlk defa 1940’ların başında Harold D. Lasswell tarafından bu kavram kullanılmıştır. Lasswell'e göre kitle iletişim, bilgi, düşünce ve tutumların büyük ve dağınık bir kitleye, bu amaç için geliştirilmiş araçlarla iletilmesi anlamında kullanılmaktadır.

Kitle iletişimi, sonradan gelişen bir kavram olduğu için, birçok düşünüre göre sadece modern toplumlara ait bir olgudur. İletişim uzmanlarına göre sağlıklı bir kitle iletişimi, toplum halinde yaşayan insanların, iletişim araçlarıyla kitleselleşmeleriyle gerçekleşebileceğini savunmaktadırlar. Dolayısıyla kitle toplumu; sanayileşme ve kentleşme süreçleriyle ortaya çıkmıştır.

Kitle iletişimi, göndericinin bir veya daha çok kitle iletişim araçları aracılığıyla mesajı, aynı anda bilinen ya da bilinmeyen kitleye iletmesidir. Kitle iletişimin özelliklerini altı ana başlık altında sıralamak mümkündür. 

• İletişim genelde tek yönlü olduğu için hedef kitlenin anında yanıt verme olanağı kısıtlıdır. Kitle iletişiminin hedef kitlesi duruma göre yoğundur. 
• Kitle iletişimi değişik iletişim araçlarıyla çok sayıda insanla, grupla ya da kitleyle aynı anda iletişim kurulabilir. 
• Hedef kitle homojen değildir, farklı toplumsal guruplardan oluşur.
• Hedef kitleyi oluşturan bireyler genelde birbirlerini tanımazlar.
• İletişimci hedef kitleye hitap ettiği için, kitleyi oluşturan bireyleri tanımaz. 
• Kitle iletişim araçlarının teknik özelliklerinden dolayı mesajlar halkın çoğunluğu tarafından kolaylıkla erişilebilir.

Kitle İletişimde Toplumun Oluşumu

Kitle, insan topluluğudur. Kitle, çok sayıda insanın bir araya gelmesinden oluşan toplumsal gruba verilen ada denir. Kitleler hem bireyleri hem de sosyal tabakaları temsil etmektedir. Kitle, belli bir sınıf, ırk, cinsiyet, gibi kişiye özel ayırım yapılmadan hedeflenen değerleri gerçekleştirmek için bir araya gelmiş geniş halk topluluklarıdır.

Kitlelerin oluşmasında kişilerin kültür seviyelerinin, mesleklerinin, yaşam düzeylerinin değişik olmasının etkisi bulunmamaktadır. Kitleyi meydana getiren şey, bireylerin yaşama biçimleri, bilgi düzeyleri, zeka seviyeleri, cinsiyetleri, karakterleri ya da etnik yapıları farklı olsa bile, bir araya gelmeleri onlara bir nevi kolektif bir ruh aşılar. Öyle ki, farklı yapıda olan birey ya da gruplar kolektif ruh içinde kaybolur ve bilinçaltı özellikleri ön plana çıkar.

Kitlelerin bir araya gelmesinin en önemli nedeni, ortak hedef ve amaçlarının olmasıdır. Kitleler bu amaçlarını gerçekleştirmek için cinsiyet, etnik yapı, sınıf gibi kişiye özel durumlarda ayrıma gitmeden ortak toplumsal isteklerin yerine gelmesi için birlikte tavır alırlar. Bu tavırları hükümetler, politikacılar ya da ilgili birimlere karşı olabilmektedir. İlgili kurum ya da kuruluşlar da bu istekleri dikkate almak zorunda kalırlar. Aksi takdirde sosyal doku zarar görür. 

Kitle İletişim Araçları Nelerdir?

Kitle iletişim araçları, insanlar ile etkileşime girme konusunda çok önemlidir. Geçmişten günümüze kadar uzun bölümde kullanılan tüm kitle iletişim araçlarını derledik.

1. Posta

Başlangıçta topluma çok sınırlı alanlarda hizmet veren postaneler, günümüzde hizmet kapsamını genişleterek, kalitesini de yükselterek müşteri memnun etme anlayışıyla hizmet sunmaktadırlar. Bugün birçok ülkede bankacılık, resmi ya da özel kurumlara yapılan çeşitli ödemeler gibi alanlarda da hizmet verilmektedir. Pek çok insan birçok alanda alışverişini posta üzerinden verdikleri siparişlerle sağlamaktadırlar. 

2. Telgraf

Elektrik akımının bulunmasıyla birlikte, insanların haberleşme alanında bu enerjiden yararlanma fikri ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalardan biri yapan da Fransız Claude Chappe'dir. Fransız mucit, 1792 yılında icat ettiği, 1794 yılında ise aktif hale getirdiği, uzak mesafelerle haberleşmeyi sağlayan bir aracın adını telgraf koymuştur. Telgraf uzun yıllar boyunca iletişim açısından önemli bir yere sahip olmuştur.

3. Telefon

Avrupa'da sanayi devriminin gerçekleşmesiyle birlikte haberleşme yöntemlerinde de değişim ihtiyacı oluşmuştur. 18. yüzyılın hemen sonlarında Fransa'da kullanılmaya başlanan telgraf, iletişimde yeni bir çığır açmıştır. O günün şartlarına göre en gelişmiş iletişim aracı olmuştur. Ancak telgraf kullanımında, insan sesinin teller aracılığıyla aktarılamaması arayışları daha da hızlandırmıştır. Kısa bir süre sonra Amerikalı bilim adamı Alexander Graham Bell adlı bir mucit 1876′da telefonu icat etti.

Graham Bell'in keşfettiği bu kitle iletişim aracı, o güne kadar geliştirilmiş tüm iletişim araçları içerisinde en iyisiydi. Günümüzde telefon, insanların iletişim kaynaklarından biri olmasına rağmen, insanlığa vermiş olduğu hizmetleri göz önünde bulundurulursa, geçmişten günümüze kadar hiç kuşkusuz en önemli ve vazgeçilmez kitle iletişim araçlarından birisi olduğu kolaylıkla söylenebilir. 

4. Fax

İnsanların iletişimine katkıda bulunan kitle iletişim araçlarından bir diğeri de fakstır. Haberleşmenin bu denli önem kazandığı, zamanın ve hızın çok önemli olduğu ve özellikle iletişim alanında yaşanan gelişmelerle dünyanın giderek küçüldüğü günümüzde faks cihazları, insanların haberleşme dünyasında oldukça önemli bir yere sahiptir.

5. Gazete

Gazeteler, toplumunu bilgilendirmek, ikna etmek, yönetmek, eğlendirmek, davranışlarını geliştirmek ve değiştirmek gibi birçok alanda etkili olmuştur. Bu gün insanlar gazeteler aracılığıyla dünyada, yaşadıkları ülkede ya da çevrede olup biten olaylar hakkında, kapsamlı bilgi alabilmektedirler.

Gazeteler, haberin güncelliği, doğruluğu, niteliği, anlatım ve yorumlama şekli ve hitap edilen kitleye etkisi gibi alanlarda kamuoyuna önderlik yapabilme özelliklerine sahiptir. 

6. Televizyon

Kitle İletişimin önem kazanmasında televizyonun büyük katkısı olmuştur. Yayınların başlamasından kısa bir süre sonra televizyon, kitlelerde hastalık derecesinde bağımlılık yaptı. Televizyonu daha öncesinden icat edilen kitle iletişim araçlarından ayıran en belirgin özelliği görüntüyü aktarmasıdır. En belirgin özelliklerinden bir diğeri ise, McLuhan'ın deyimi ile içinde bulunduğumuz evreni "küresel, evrensel bir köy" (Global Village) durumuna getirmesidir.

7. Radyo

Bireylerle iletişimin kapsam alanını genişleterek, kitlelere ulaşmak için devrim niteliğinde bir kitle iletişim aracıda radyodur Günümüzde radyo, halen evler, iş yerleri, arabalar ya da sosyal tesisler gibi kitlelerin uğradıkları mekanlarda haber, eğitim ve eğlence aracı olarak kullanılmaktadır.

8. İnternet

İnternet medyasını günlük yaşamlarının her alanında kullanmaktadırlar. İnternetteki evrensel iletişimde, yazılı, sözlü ve görsel iletişim aynı anda ve sanal ortamda kullanıldığı için, diğer iletişim araçlarına göre daha etkili olmaktadır. 

Kitle İletişim Araçlarının Özellikleri

Kitle iletişim araçlarının özelliklerini yedi ana başlık altında sıralamak mümkündür:

1. Kitle iletişim araçları, bireylerin sosyal statülerine göre farklı yaklaşımlarda bulunmadan çok sayıda insana aynı iletiyi, aynı anda ulaştırabilmektedir.
2. Kitle iletişim araçları gönderdiği iletilerde süreklilik ve düzenlilik gösterir.
3. Kitle iletişimi araçlarıyla yapılan iletişim kamusaldır, içeriği kitlelerin tamamına açıktır. İletişim üyelik esasına göre değil, iletişim aracını elde eden birey ya da kitleler bundan yararlanabilmektedir.
4. Kitle iletişim araçlarının gönderdiği iletiler toplumun talebini artırır, bu da zamanla toplumsal alışkanlığa, hatta ihtiyaca dönüşmeye neden olur.
5. Kitle iletişim araçlarının ilettiği bilgiler, genelde toplum tarafından inandırıcı görülerek alıcıları ikna etme özelliğine sahiptir.
6. Radyo, televizyon ve sosyal medya gibi kitle iletişim araçları, iletiyi olay anında aktarabilme özelliğine sahiptir.
7. Kitle iletişim araçlarının bir kısmı ile gerçekleşen iletişim sürecinde, geri döngü imkanı olduğundan, alıcının tepkisini anında ölçme olanağı oluşmaktadır. 

Kitle İletişim Araçlarının Amacı

Kitle iletişim araçlarının amacı, düşünce, fikir ve haberleri kısa sürede geniş kitlelere ulaşmaktadır. Kitle iletişim araçlarının etki alanlarını dört ana başlık altında sıralamak mümkündür.

• Kitle iletişim araçları, birey ya da grup düzeyinde insanları etkilemektedir.
• Bireylere yönelik faaliyetlerde bulunan sosyal kurum ya da kuruluş düzeyinde etkilemektedir.
• Yoğun kalabalıkların oluşturduğu kitleler düzeyinde etkilemektedir.
• Toplum içerisinde gelişen kültür düzeyde birey ya da kitleleri etkilemektedir. Kitle iletişim araçlarının etki alanlarını şu başlıklar altında toplamaktadır. Bilgi ya da görüşü kapsayan etkileri, tavır ya da duyguları kapsayan etkileri, bir de bireyin davranışlarını kapsayan etkiler olduğunu ifade etmiştir.

Kitle İletişim Araçlarının Önemi

Kitleler halinde yaşayan insanların birbirleriyle iletişim kurmada sorun yaşamamaları için, çeşitli kitle iletişimin araçları geliştirilmiştir. Kitle iletişim araçları, halkın sosyalleşmesinde, siyasal ve sosyal kararlara varmasında, günlük bilgi ihtiyacını karşılamasında önemli rol oynamaktadır.

Kitle iletişim araçlarının ülke ve dünya sorunları hakkında kamuoyuna bilgi vermesi ve bu konulardan hangisinin kamuoyunda önceliğe sahip olması gerektiği konusunda etkili olduğu birçok kişi tarafından kabul edilen bir görüştür.

Ancak kitle iletişim araçlarının, toplumun siyasal yönden olgunlaşmasında, demokratik davranışı ve temel hakları içselleştirerek karar verme sürecinde, doğru etkilenmesinde büyük bir önemi vardır. İletişimde bu araçların etkileme gücünü hisseden birey ya da gruplar, ilgili alan çalışmalarında hedefe ulaşmak için bu araçlardan ciddi şekilde yararlanmaktadırlar.

Hangi araçlar kitle iletişimini mümkün kılar?

Televizyon, radyo, gazete, dergi, sosyal medya, internet ve benzeri araçlar kitle iletişimini mümkün kılar.

Kitle iletişimi ne zaman ortaya çıkmıştır?

Kitle iletişimi, 20. yüzyılın başındaki teknolojik ilerlemelerle ortaya çıkmıştır.

Kitle iletişimi sadece reklam amaçlı mı kullanılır?

Kitle iletişimi eğitim, bilgilendirme, politika ve benzeri amaçlar için de kullanılır.

Kitle iletişimi olumlu veya olumsuz etkileri var mıdır?

Her iki tarafı da mevcuttur, ancak özellikle doğru ve tarafsız bir şekilde kullanıldığında olumlu etkileri öne çıkmaktadır.