Kolonoskopi Nedir, Neden ve Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi Nedir?

Kolonoskopi, kalın bağırsak ve rektumdaki sorunların incelenmesi için kullanılan, görüntüleme sistemi ile gerçekleştirilen bir işlemdir. Uygulama kıvrılabilen ve ucunda yüksek çözünürlüklü kamera bulunan bir hortumla yapılır. Bu alet yaklaşık olarak parmak kalınlığındadır ve kalın bağırsağın tamamının monitörden izlenebilmesini sağlar.

Birçok Avrupa ülkesi ve Amerika Birleşik Devletlerinde, kolonoskopi 50 yaş üzeri bireylerde check-up programının standartları arasında yer almaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalar sonucuna göre 3-5 yıl aralıklarla yapılan kolonoskopi takiplerinin kolon kanserinden ölüm riskini %75 oranında düşürdüğü belirtilmektedir.

Kolonoskopi işlemi yalnızca tanı koymak amacıyla uygulanmamaktadır. Kolonoskopi işlemi ile kolon iç duvarında meydana gelen kanamaları durdurma ve kolondaki darlık nedeniyle stent yerleştirme gibi tedavisel amaçlı da uygulanabilir.

Kolonoskopi Neden Yapılır?

Kolonoskopi, bağırsak kaynaklı belirtilerin araştırılması, kolon kanserinin tespiti ve polip varlığının incelenmesi, uzun süren kabızlık ya da ishal ve makattan kan gelmesi durumlarında yapılır. Nedeni belirlenemeyen anemi ve enfeksiyonlar için de kolonoskopi işlemine başvurulmaktadır.

Kolonoskopi işlemi tanı ve tedavi amacıyla uygulanan görüntüleme yöntemlerinden biridir. Birçok bağırsak hastalığının teşhisinde kullanılabileceği gibi parça alınarak patolojik tetkik yapılması da amaçlanabilir. Gerekli durumlarda iç organların fotoğraflarının alınması da mümkündür.

Kalın bağırsağın içinde tümörlü bir kitleden şüpheleniliyorsa veya makattan gelen kanamanın nedenini belirlenemiyorsa en kesin tanı kolonoskopi ile yapılır.

Kalın bağırsak kanserinin başlıca nedenlerinden biri polip adı verilen küçük ve iyi huylu urlardır. Ancak bu urlar zaman için büyüyerek kötü özellikler kazanabilir ve kanserleşebilir. Kolonoskopi yönteminde polip adı verilen bu urlar çıkarılarak hasta tedavi edilebilir.

Kolonoskopi Öncesi Beslenme

Kolonoskopinin rahat ve başarılı şekilde yapılması için bağırsakların boş olması önemlidir. Bunun için kolonoskopi öncesi beslenme önemlidir. Kolonoskopi diyeti denilen bu beslenmede işlemden 1 hafta önce kabuklu yiyeceklerden tahıllı besinlerden uzak durulmalı, çok lifli gıdalar yenmemelidir. Kabuksuz meyve ve sebzeler, tavuk, balık, pirinç, makarna ve yumurta yenilebilir.

Süt ve süt ürünleri bağırsakta uzun süre kalmaz ve hızla emilir. İşlem öncesi bu besinleri tüketmekte sakınca bulunmaz. Bunun yanı sıra kırmızı et ve beyaz et de tüketilebilir.

Kolonoskopiye 48 saat kala artık tamamen yumuşak yiyecekler yenmelidir. Bunlar sebze püresi, çorba ve omlet tarzı besinlerdir. Haşlanmış ve fırında pişen yemekler tercih edilebilir ancak katı besinler tüketilmemelidir. Özellikle bu dönemde sıvı alımı artırılmalı ve metabolizma hızlandırılmalıdır. Kolonoskopiden önceki gün doktor tavsiyesiyle müshil gibi ilaçlar kullanılabilir.

İşlemin yapılacağı gün ise hiç bir şey yenmemelidir. Anestezi uygulanacağı için sigara gibi ürünlerden uzak durulmalıdır.

Kolonoskopi Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi için verilen ilgili gün ve saatte öncelikle hastanın tansiyonu ölçülür. Daha sonra hastaya işlemin yapılmasına olanak sağlayacak şort giydirilir. Hastaya damar yolu açıldıktan sonra sol yanı üzerine yatırılır. Damar yolundan verilen ilaçlar hastanın olabildiğince az ağrı hissetmesini sağlar. Çok zorunlu olmadıkça hastaya genel anestezi uygulanmaz.

Kolonoskopi işleminde yapılan muayenenin ardından kameralı kolonoskopi aleti dikkatli bir şekilde makatın içine doğru itilir. Kolonoskopi aleti ile makattan başlanılarak sırasıyla rektum, rektosigmoid bölge, sigmoid kolon, inen kolon, transvers kolon, çıkan kolon geçilerek son olarak çektuma kadar ulaşılır. Tüm bölgelerin durumu monitörden izlenir.

Kolonoskopi işlemi sırasnda gerek duyulursa patolojik inceleme için örnekler alınabilir. Ayrıca hasta için sonradan büyük sorunlara neden olabilecek polip, lezyon ve küçük boyutlu tümörler gözlemlenirse bunlar kolonoskopik inceleme sırasında alınabilir. Bu tip işlemler oldukça kolay ve ağrısızdır.

Kolonoskopi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kolonoskopi işlemi 15 dakika sürebileceği gibi bağırsaklarda görülen soruna ve incelenecek alana göre 60 dakika da sürebilir. İşlem sırasında sakinleştirici ilaç verildiğinden o gün araba kullanılmaması önerilir. İlacın etkisiyle hastanın refleksleri azalır, kendini yorgun hisseder ve sağlıklı karar verme güdüsü baskılanabilir.

Ayrıca işlem günü hasta işe gitmemeli, önemli kararlar ve sorumluluk almamalı ve alkol kullanmamalıdır. İşlem sonrasında kısa süren bir gaz şikayeti söz konusu olabilir. Ancak bu durum bağırsağın daha iyi gözlemlenmesi adına verilen havadan kaynaklanır. Bu nedenle hasta gün boyunca gaz yapan gıdalardan kaçınmalıdır.

Kolonoskopi acıtır mı?

Kolonoskopi sırasında hastaya bazı ilaçlar verildiği için acı ve ağrı hissedilmez. Bu ilaçlar sayesinde son derece rahat bir şekilde işlem yapılabilir. Ayrıca kolonoskopun bağırsaklara girişini kolaylaştırmak için de bazı yöntemler kullanılır, hastanın rahat etmesi ve acı çekmemesi sağlanır.

Kolonoskopiden kaç saat sonra yemek yenir?

Kolonoskopiden 1 saat sonra hafif yiyeceklerle yemeye başlanabilir. Bir anda mide ve bağırsaklara yüklenilmemesi daha sağlıklı olur. Kolay sindirilen hafif yiyeceklerle yemek yiyebilir, açlığınızı giderebilirsiniz. İşlem sırasında verilen ilaçların etkisini atmak için yemek yemenin yanında bol bol dinlenmeniz de önerilir.

Kolonoskopi kaç saat sürer?

Kolonoskopi işlemi 15 dakika ile 1 saat arasında süren bir işlemdir. İşlem süresi incelenecek alan, hastanın yaşadığı sorun ve görülen dokulara göre değişiklik gösterilebilir. Çünkü bazen incelenen bölgeden parça ya da polip gibi dokular da alınabilmektedir. Bu işlemler kolonoskopi süresini uzatabilir.

Kolonoskopi sonrası kaç gün istirahat?

Kolonoskopi sonrası sadece 1 gün dinlenmeniz yeterlidir. İşlemin yapıldığı gün vücut yorulmamalı, araba kullanılmamalı ve işe gidilmemelidir. İşlem günü evde istirahat ederek kolonoskopi ilaçlarının etkisini vücuttan atabilir ve güç toplayabilirsiniz. Ayrıca düzenli yemek yiyerek kolonoskopi öncesi yapılan diyetin etkisini de atabilirsiniz.

Kolonoskopide hangi hastalıklar ortaya çıkar?

Kolonoskopide bağırsak hastalıkları, kolon kanseri ve polipleri ortaya çıkarılabilir. Bağırsakların içi tam olarak gözlenebildiği için önceden nedeni bilinmeyen bağırsak sorunlarının tespiti kolayca yapılabilmektedir. Hastalık riski ve şüphesi olanların düzenli olarak kolonoskopi yaptırması gerekir.