Leyla Zana Kimdir? Nereli? Siyasi Hayatı Hakkında Bilgi
3 Mayıs 1961 yılında doğan Lela Zana, Diyarbakırlı Kürt asıllı siyasetçidir. 1991-94 yılları arasında Diyarbakır milletvekili olan Leyla Zana, 2011-18 yılları arasında ise HDP Ağrı milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yer almıştır.
Aile ve Eğitim Hayatı
Leyla Zana, 3 Mayıs 1961 tarihinde Diyarbakır'ın Silvan ilçesinde Fahrettin-Hediye Dağlı çiftinin kızı olarak dünyaya geldi. Birinci sınıfında okulu tamamlamadan terk etmek zorunda kaldı. 1975 yılında, 14 yaşındayken 21 yaş büyük kuzeni Mehdi Zana ile evlendi.
1980 yılındaki 12 Eylül askeri darbesi sırasında, o dönem Diyarbakır Belediye Başkanı olan eşi Mehdi Zana tutuklandı ve 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Leyla Zana, eşinin hapiste olduğu dönemde okuma-yazma öğrenmeye başladı ve daha sonra ilkokulu, ortaokulu ve liseyi tamamladı. Eğitimine ayırdığı zamanın yanı sıra siyasi faaliyetlere de katıldı.
Siyasi Hayatı
1982-1989 tarihleri arasında İnsan Hakları Derneğinde çalıştı. 1991 Türkiye genel seçimleri'nde, bölge kadınlarının büyük desteğini aldığı bir seçim çalışması sonrasında zamanın Sosyal Demokrat Halk Partisi listesinden Diyarbakır Milletvekili olarak TBMM' ye girdi.
6 Kasım 1991'de, TBMM 19. Yasama Dönemi için yapılan yemin töreninde, başında Kürt bayrağının renkleri olan bir bantla, Türkçe başladığı yemini Kürtçe Ez vê sondê li ser navê gelê kurd û tirk dixwîm (Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum) cümlesiyle tamamlaması nedeniyle meclis salonunda tepkiyle karşılaştı.
2 Mart 1994'te, ABD' de yaptığı bir konuşma yüzünden, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada, Orhan Doğan, Hatip Dicle, Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Mahmut Alınak'la beraber milletvekilliği dokunulmazlığı kaldırıldı. Ertesi gün dokunulmazlıkları kaldırılmış olan diğer 5 milletvekiliyle birlikte gözaltına alındı.
17 Mart 1994'te, grup arkadaşları Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte tutuklanarak cezaevine gönderildi. 8 Aralık 1994'te yasadışı örgüt üyeliği suçundan mahkûm olarak 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hapishaneden yazdığı mektuplar önce bir gazetede yayımlandı, daha sonra kitap haline getirildi.
Avrupa Birliği süreciyle birlikte yoğunlaşan çabalar sonucunda ve AİHM kararı doğrultusunda yeniden yargılanan Zana ve arkadaşları, 15'er yıllık hapis cezaları onaylanarak cezaevinde kaldılar. 8 Haziran 2004'te Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nden serbest bırakıldı.
24. dönemde HDP'den Diyarbakır millet vekili seçilen Leyla Zana, 25. ve 26. dönemde de Ağrı milletvekili oldu.
Leyla Zana’nın Ödülleri
- Paris ve Cenevre şehirleri Onursal Vatandaşı Ödülü
- 1995 yılında Sakharov Ödülü
- AP'de Zookde Ödülü
- 1994 yılında Rafto Ödülü
- 1995 yılında Bruno Kresky Preis Ödülü
- Aachener Friedenspreis Ödülü
- Roma Onursal Ödülleri ve Roma Fahri Vatandaşlığı ile Paris Şehri Altın Madalyası sahibidir.
