Multipl Skleroz (MS) Hastalığı Nedir, Belirtileri Nelerdir?

MS Hastalığı (Multipl Skleroz) Nedir?

MS hastalığı merkezi sinir sisteminde oluşan, yürüme, konuşma ve görme gibi fonksiyonları etkileyen ve ileri safhalarda hastayı kısmi felce kadar götüren bir sinir sistemi hastalığıdır. Hastalık beynin birçok yerini etkilediği için ingilizcede çoklu anlamına gelen multiple kelimesinden adını almaktadır. Skleroz ise sertleşme anlamına gelmektedir.

MS, sinir sistemi hastalığı olmasından dolayı sinir sistemini kapsayan beyin, beyincik, beyin sapı ve omurilikte hasarlar görülür. Bu sebeple beyinden vücuda iletilen gerekli sinyallerde aksamalar yaşanır. Sinyaller aksadıkça konuşma, görme, dengede durma ve yürüme gibi günlük aktivitelerde zorlanma görülür.

MS Hastalığı Neden Olur?

Multipl Skleroz (MS) hastalığı, genetik ve çevresel faktörlerin yanı sıra viral hastalıklar nedeniyle de oluşabilmektedir. 20 ile 40 yaşları arasında görülen hastalığın tam olarak neden ortaya çıktığı ve neden bu yaş aralığında görüldüğü de bilinmemektedir.

Ailesinde MS hastalığı olan kişilerde hastalığın görülmesi diğer kişilere göre çok daha fazladır. Bu sebeple birçok uzman, hastalığın genetik faktörlerden kaynaklandığını düşünür.

Coğrafi faktörlerin de MS hastalığına neden olabileceği düşünülmektedir. Çünkü hastalık kuzey ülkelerinde, orta enlemlerdeki diğer ülkelere göre daha sık görülmektedir. Bu veriler hastalığın coğrafi faktörlerden kaynaklanabileceğini ve D vitamini eksikliğinin hastalık üzerinde önemli rol oynadığını düşündürmektedir.

MS Hastalığı Türleri

MS hastalığının belirti ve ilerleyiş tarzına göre farklı çeşitleri bulunur. Bu çeşitlerden bazıları hafif seyrederken bazıları çok tehlikeli ve ağır olabilir.

İşte MS hastalığının çeşitleri:

1. İyi Huylu Multipl Skleroz

Benign denilen iyi huylu MS, hastalığın en hafif seyrettiği türdür. Hasta hafif ataklar geçirse de atak sonrası tamamıyla düzelebilir. Ataklar giderek kötüleşme eğilimi göstermez ve kişide hasara neden olmaz.

2. Tekrarlayan Multipl Skleroz

En çok görülen MS türü olan Tekrarlayan Multipl Skleroz'da ataklar aralıklarla kendini gösterebilir. Ancak atak sonrası hasta iyileşir. İyileşme sonrası ataklar yeniden kendini gösterir. İyileşme ve atak döngüsü sürekli devam eder.

3. İkincil İlerleyici Multipl Skleroz

İkincil ilerleyici MS'de geçirilen atakların bıraktığı hasar kalıcı oluyor. Aralıklarla atak geçiren hastada güç kaybı ya da dengesizlik yaşandıysa bu durum tekrar iyileşme göstermiyor. Bu MS çeşidinde atakların giderek azaldığı ve hatta kaybolduğu da görülüyor.

4. Birincil İlerleyici Multipl Skleroz

Primer Progressif de denilen birincil ilerleyici MS, çok nadir görülen bir türdür. MS'in en ağır çeşitlerinden biri olan hastalıkta, kişi bir atak geçiriyor ve durumu giderek kötüleşiyor. Ataktan sonra geri iyileşme olmuyor. Yıllar içinde artan engellilik durumu ortaya çıkıyor.

5. Marburg Tipi Multipl Skleroz

Marburg Tipi Multipl Skleroz hastalığın en ağır çeşididir. Hastalar bir atak geçirir ve atak sonrası hayatlarını kaybeder. Çok ağır seyreden bu hastalık türü, oldukça nadir görülür.

MS Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

MS hastalığının belirtileri arasında vücutta güçsüzlük ve karıncalanma, denge kaybı, konuşma bozukluğu, bulanık görme, görme kaybı, konsantrasyon kaybı, titreme, idrar kaçırma, bağırsak problemleri ve depresyon bulunur. Atak şeklinde gelişen belirtiler bir anda ortaya çıkarak kaybolabilir ya da daha nadir olarak bir anda kötüleşebilir.

Belirtiler hastalığın çeşidine ve hastanın etkilenen sinir sistemi bölgesine göre farklılık gösterir. Bazı hastalarda birden çok belirti aynı anda şiddetli görülebilir sonra tamamen ya da biraz iyileşebilir. Hastalığın bir başka türünde ise iyileşme hiç bir zaman görülmeyebilir.

MS Tanısı Nasıl Koyulur?

MS hastalığı tanısı için sinir iletimi ölçülür, omurilik sıvısı incelenir ve MR yardımıyla beyin yapısı görüntülenir. Nörolojik muayenenin ardından yapılan testlerin verileri ışığında hastaya MS tanısı konulabilir. Tanı için yapılan çoğu test başka bir hastalığın varlığını araştırmak için gereklidir. Beyin omurilik sıvısının incelenmesi ise kesin tanı için yeterlidir.

MS’i taklit edebilen birçok hastalık mevcuttur. Bazen yapılan birçok test ve tanı yöntemlerine rağmen uzmanlarca tanının kesinleştirilmesi güç olabilmektedir. Hastanın MR’ı çekilerek hastalık nedeniyle oluşan plakların durumu araştırılır. MS'in başka bir hastalıkla karıştırılmamasına özen gösterilir.

MS Hastalığının Tedavisi Nasıl Yapılır?

MS hastalığını tamamen bitirecek bir tedavi olmasa da MS'in vücuda olan etkilerini azaltmak mümkündür. MS hastalığı tedavisinde atakları büyük oranda önleyebilen koruyucu aşı kullanılır. Bu aşı atakların vücutta bırakabileceği hasarları da azaltır. Ayrıca MS çeşidine göre birçok ilaç da bulunur. Doktorlar MS'in şiddetine göre ilaç tedavisine başlayabilir.

MS hastalığı tedavisinde en önemli şey erken müdahaledir. Erken müdahale ile atakların verdiği zarar önlenebilir, hastanın engelli kalma durumu en aza indirgenir. Geç kalındığında ataklar vücutta kalıcı hasarlara neden olabilir. Bu durumu düzeltmek için bir ilaç tedavisi bulunmaz.

MS tedavisinde Hastanın yaşam kalitesini artıran fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri de kullanılıyor. Atakların önüne geçebilen egzersizler, kasların güçlenmesini sağlıyor. Hastalığın belirtileri olan mesane ve bağırsak sorunlarına da çare olabiliyor.

MS hastalığı nasıl başlar?

MS hastalığı başlangıçta aşırı yorgunluk, kol ve bacaklarda güçsüzlük, uyuşma ve karıncalanma, görme kaybı gibi belirtilerle başlar. Bu belirtiler bir süre devam ettikten sonra düzelebilir ya da kötüleşerek devam edebilir. Erken müdahale büyük önem taşır. Bunun için ilk belirtilerin ardından doktora görünmek önemlidir.

MS hastalığı cinselliği etkiler mi?

MS hastalığı cinsel yaşamı etkilemektedir. Cinsel işlev bozukluğu MS hastalığının bir belirtisidir. Bunun nedeni hem sinirsel hem de psikolojik olabilir. Ancak hastaların çocuk sahibi olmalarında bir engel bulunmaz. MS hastaları hamile de kalabilir, sağlıklı bireyler gibi çocuk doğurabilir. Bunun için uzmanlardan yardım alınması önemlidir.

MS hastası nasıl beslenmeli?

MS hastalarının kahve ve kola gibi kafeinli içeceklerden uzak durması önerilir. Ayrıca glutenli ve katkılı gıdaların tüketilmemesi de büyük önem taşır. Her gün probiyotik içeren besinlerin tüketilmesi yararlı olabilir. Ara öğünlerde meyve sebze tüketmek ve yağ alımını azaltmak da hastalar için oldukça iyidir.

MS olup iyileşen var mı?

MS hastalığının bazı türlerinde atak sonrası tam iyileşme görülebilir. Hastalığın bazı türlerinde MS atakları ilaç ve aşı uygulamalarıyla azaltılabilir. Hastalık tam olarak tedavi edilmese de atakların iyileştirilmesi ve vücut hasarının önlenmesi ile hastalar normal yaşantılarına geri dönebilir.

MS hastası özürlü sayılır mı?

MS hastaları eğer ataklar sonrası kalıcı fonksiyon kaybı yaşadıysa engelli sayılabilir. Bunun için fonksiyon kaybı yaşatan hastaların hastanelerin başhekimliklerine başvurması ve engellilik raporu alınması gerekir. Devlet hastanelerinden alınan bu raporla hastalar engelli kimlik kartlarını alıp çeşitli haklardan faydalanabilirler.

MS hastalığı için hangi doktora gitmek gerekir?

MS hastalığı beyindeki sinir sistemi hasarından kaynaklanan bir hastalık olduğu için nörolojinin alanına girer. Bu hastalık için hastanelerin nöroloji bölümlerine başvurmak gerekir. Uzman nörologlar çeşitli testler ve muayene işlemlerinin ardından hastalık için tanı koyabilir ve duruma göre gerekli tedaviyi uygulayabilirler.