Nabız Nedir, Nasıl Ölçülür ve Kaç Olmalıdır?

Nabız Nedir?

Nabız, kalbin kasılıp gevşemesiyle damarlara gönderdiği kan ile oluşan basınca denir. Özellikle de bilek atardamarlarında duyulan ya da parmakla bastırıldığında varlığı ortaya çıkan nabız, halk arasında kalp atışı olarak bilinir. Birçok nedene göre değişebilir, düşüklüğü ve yüksekliği farklı sağlık sorunlarına işaret eder.

Kalp her kasılışında yalnızca kan pompalamakla kalmaz aynı zaman da basınç dalgası da oluşturur. Bu basınç dalgası kanın damarlar içinde yol amasını sağlar. Saniyede 5-8 m’lik bir hızla atar damarlara kan yayılır. Bu basınç dalgası, atardamarlar dokunulduğu zaman hissedilir. Nabız denilen bu basınç da böyle ölçülür.

Nabız Nasıl Ölçülür?

Nabzı ölçmek en kolay şekilde ölçmek için vücutta iki yer bulunur. Bunlar bilek ve boyundur. Buralardan geçen ana damarlar tene çok yakındır. Bu sayede dokunulduğunda hissedilir ve basınç yani nabız duyulabilir. Bunların dışında kasık, dirsek içi, şakak ve ayak üstünde de nabız hissedilebilir.

Boyundan nabız ölçmek için bir elin üç parmağı gırtlak bölümünün iki yanından birine konulur. Burada damarın varlığı hissedilir ve parmaklar aralıklarla atan basıncı duymaya başlar. Ardından 60 saniye içinde kaç kere nabız attığını sayılmalı. Sağlıklı bir vücut için bu sayının 60 ile 100 arasında değişmesi gerekir.

Nabzı kolayca ölçmek için bakılan ikinci yer baş parmağın arkasında, elin bitiminde yer alan küçük çukur bölgedir. Buraya bir elinizin üç parmağını bastırarak nabzı duyabilir ve kolayca ölçebilirsiniz.

Nabzın şiddeti nabzın basıncıyla ilgilidir. Kas egzersizleri sırasında nabzın hızı artar. Diğer bir ifadeyle damarın üstüne basılan parmak daha güçlü titrer. En doğru sonucu almak için nabız bir süre dinlendikten sonra ölçülmelidir.

Şoka girildiğinde ya da kalp durma noktasına geldiğinde nabız atış hızında oldukça yavaşlama meydana gelir. Kişinin öldüğü çoğu zaman nabzı ölçerek anlaşılır.

Nabız Kaç Olmalı?

Nabzın kaç olması gerektiği yaşa, cinsiyete ve kişiden kişiye göre değişmektedir. Yetişkinlerde genel normal nabız 60 ile 100 arasında olmalıdır. 15 yaşın altındaki çocuklarda ise nabız 70 ile 100 arasında olabilir. Yeni doğan bebeklerde normal nabız ise 70 ile 190 aralığındadır. Uzun süre sporla uğraşanların nabzı 45 ile 60 arasındadır ve bu korkulanın aksine düşük nabız değil, çok sağlıklı bir orandır.

Dinlenme esnasındaki nabız sayısı kişinin sağlık durumu hakkında bazı bilgiler verebilir. Dinlenme sırasında düşük nabza sahipseniz kalp sağlığınız iyi demektir. Ancak dinlenmeye rağmen kalp hızlı çalışıyor ve nabız yükseliyorsa kalp krizi gibi ciddi komplikasyonlar getiren hastalıklarınız olabilir.

Aynı şekilde düşük nabız da tehlikelidir. Nabzın yaşa göre düşük seyretmesi, halsizlik ve bayılma gibi belirtilerin bulunması bazı rahatsızlıkların habercisi olabilir. Bu gibi durumlarda doktora başvurmalı ve genel bir sağlık taraması yapmalısınız.

Nabız Kaç Olursa Tehlikeli Olur?

Nabzın normalden yüksekliği ve düşüklüğü tehlike oluşturur. Yüksek nabızda kalp rahatsızlıkları ve komplikasyonları ortaya çıkarken, düşük nabızda sinir sistemi hasarları meydana gelebilir. İki durum da farklı komplikasyonlarla anılmaktadır.

Taşikardi

Nabız 100'ün üzerinde çıktığında tehlike söz konusu olabilir. Bir hastalık, yaşanan olay ya da fazla yorulma bu durumu beraberinde getirebilir. Nabzın 100'ün üzerine çıkmasına taşikardi denir. Kalp çok hızlı atmaya başlar ve acil müdahale gerekir. Kalp krizi, kalp yetmezliği ve inme gibi ölümcül komplikasyonlar gelişebilir.

Bradikardi

Nabzın normalden düşük olması ise bradikardi neden olur. Nabzın 40'ın altına düğmesi kalbin yeterli kan pompalayamadığı anlamına gelir. Bununla birlikte oksijen taşıyan kan, dokulara erişemez. Oksijensiz kalan dokular zarar görmeye başlar. Yorgunluk ve daha sonra bayılma gibi belirtiler görülür. Sinir sistemi bozuklukları yaşanabilir.

Nabız yükselince ne yapmak gerekir?

Nabız yüksekliğinde sakinleşmeye çalışılmalı, bir yere oturup dinlenilmeli. Derin nefesler alarak nefesin ve nabzın düzene girmesine yardımcı olunmalı. Eğer nabız yüksekliği devam ederse sakinleşmeye katkı sağlamak adına su içilmeli. Kalp çarpıntısına nefes darlığı ve göz kararması gibi başka belirtiler de ekleniyorsa hastaneye başvurulmalı.

Çarpıntı olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Kalp atımlarının düzensiz, bir anda durup tekrar hızlanması gibi durumlar çarpıntının ilk belirtisidir. Ayrıca bu çarpıntı göğüste hissedilir. Göğüste farklı ve düzensiz basınçlar hissedilebilir. Çarpıntıdan şüpheleniliyorsa ve bu durum uzun sürüyorsa mutlaka doktora başvurmak gerekir.

Tansiyon aletinde nabız kaç olmalı?

Nabız tansiyon aletiyle de ölçülebilir. Bu değer 60 ile 100 arasında olmalıdır. Dinlenildiği halde 100'ün üzerinde seyreden nabız kalp hastalıklarına işaret edebilir. Aynı şekilde nabız 60'ın altındaysa da farklı sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Düzenli aralıklarla nabzınızı ölçerek ortalama bir değere ulaşmalı, bu değer normalin dışındaysa doktora başvurmalısınız.

Nabız düşüklüğü neden olur?

Nabız düşüklüğünün nedenleri arasında kalp hastalıkları, tümör, tiroid bezi rahatsızlıkları ve hormonal değişimler bulunur. Bazı mineral eksiklikleri de nabız düşüklüğüne neden olabilir. Aynı zamanda kullanılan bazı ilaçlar yan etki olarak nabzı düşürebilir. Altta yatan doğru nedenin belirlenmesi için sağlık taramaları yapılmalıdır.

Yüksek nabız neden olur?

Yüksek nabız nedenleri arasında duygusal stres ve değişiklikler, travmalar, yoğun egzersiz ve yorulma gibi durumlar bulunur. Bunların dışında dinlenmeye rağmen nabız yüksekse bu durum kalp rahatsızlıkları başta olmak üzere birçok hastalığa işaret edebilir. İyice dinlendikten sonra nabız ölçerek doğru sonuca ulaşabilirsiniz.

Sporcuların nabzı kaç atar?

Uzun süre spor yapanların kalp kasları kuvvetlenir, kalp gelişir ve büyür. Bu sayede kalp daha iyi kan pompalamaya başlar, tek seferde daha fazla kan pompalayabilir. Bu durum nabız düşüklüğüne neden olur çünkü kalp hızlı atmaya ihtiyaç duymaz. Sporcuların nabzı 45 ile 60 arasındadır ve bu değer onlar için çok normaldir.