Sarı Nokta Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Gözlerimiz, hayatımızın birçok yönünü deneyimlememizi sağlayan değerli bir araçtır. Ancak, bazı durumlarda göz sağlığımızı tehdit eden sorunlar ortaya çıkabilir. Sarı nokta, yani makula dejenerasyonu, görme kaybına yol açabilen yaygın bir göz hastalığıdır. Makula, gözümüzün merkezi bölgesinde bulunan ve net görüşten sorumlu olan küçük bir noktadır.

Sarı nokta hastalığı, makulanın zamanla hasar görmesi ve işlevini kaybetmesi sonucu ortaya çıkar. Bu hastalık, özellikle yaşlı yetişkinleri etkiler ve merkezi görmede bulanıklık, bozulma veya karartma gibi semptomlarla kendini gösterir. Sarı nokta hastalığı, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir durumdur. Neyse ki, erken teşhis ve tedavi ile görme kaybı riskini azaltmak mümkündür.

Sarı Nokta (Makula Dejenerasyonu) Nedir?

Sarı nokta hastalığı; diğer bir adıyla makula dejenerasyonu, ciddi bir göz hastalığıdır. Yaşlanmaya bağlı olarak gelişen sarı nokta hastalığı yaşın ilerlemesiyle birlikte kalıcı görme kayıplarına neden olabilir. Görme merkezinde meydana gelen bu hastalık görme kaybına neden olması durumda yeniden görme yetisinin kazandırılması mümkün değildir. 

Bir retina hastalığı olan sarı nokta genellikle 55 yaş ve sonrasında görülmektedir. Genetik faktörlerinde etkili bir rol oynadığı makula dejenerasyonunda sigara ve ultraviole ışınları gibi faktörlerde oldukça etkilidir. Bu nedenle 55 yaş sonrasında bireylerin herhangi bir görme kaybı veya orta noktayı görememe gibi şikayetleri söz konusu olursa bir an önce doktora başvurmaları önerilmektedir.

Makula olarak adlandırılan kısım gözün arka kısmında bulunan retina merkezidir. Retinanın bütününe oranla oldukça küçük bir yer kaplayan makula, detay görüşlerden sorumludur. Daha küçük ve detaylı görüntülerin görünmesini kolaylaştıran makula, yaşa bağlı olarak dejenerasyona uğrar ve görme kayıplarına yol açar. 

Sarı nokta hastalığının başlıca nedeni yaştır. Yaşın haricinde sağlıksız beslenme, sigara ve genetik faktörler makula dejenerasyonu tetikleyen başlıca etkenlerdendir. Genellikle 50-55 yaş sonrasında görülen makula dejenerasyonu hipertansiyon, yüksek kolesterol, şişmanlık ve uzun süre güneş ışığına maruz kalınması durumunda daha genç yaştaki bireylerde de görülme riski artmaktadır.

Sarı Nokta Tipleri

Sarı nokta hastalığı, makula olarak da bilinen gözün merkezindeki küçük bir alanı etkileyen bir göz hastalığıdır. Sarı nokta hastalığı, zamanla ilerleyen ve görme kaybına neden olabilen bir durumdur. Hastalık, genellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) olarak adlandırılır ve 50 yaşın üzerindeki insanlarda daha sık görülür. Sarı nokta hastalığının çeşitli tipleri vardır ve her biri farklı semptomlar ve etkilerle kendini gösterir.

Kuru Sarı Nokta (Kuru AMD)

Kuru sarı nokta, sarı nokta hastalığının en yaygın tipidir ve genellikle daha hafif semptomlarla başlar. Bu tip, sarı noktadaki hücrelerin yavaş yavaş hasar görmesi ve dejenerasyon süreciyle karakterizedir. Kuru sarı nokta, merkezi görmede bulanıklık, bozulma veya karartma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Hastalar, küçük yazıları okumakta veya yüzleri tanımakta zorluk çekebilir. Kuru sarı noktanın ilerlemesi durumunda, merkezi görme kaybı daha belirgin hale gelebilir.

Islak Sarı Nokta (Islak AMD)

Islak sarı nokta, sarı nokta hastalığının daha ciddi ve ilerlemiş bir formudur. Islak AMD, sarı noktanın altındaki yeni oluşan anormal kan damarlarından kaynaklanır. Bu anormal damarlar sızabilir ve retina tabakasında ödem, kanama ve skar dokusu oluşturabilir. Islak sarı nokta, daha hızlı görme kaybına neden olabilir ve tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilir. Erken teşhis ve tedavi bu tipin etkilerini sınırlayabilir.

Geçici Sarı Nokta (Geçici AMD)

Geçici sarı nokta, kuru sarı noktanın bir alt tipidir ve hastalığın başlangıç evresidir. Geçici sarı noktada, hücrelerin dejenerasyonu hafiftir ve semptomlar genellikle fark edilmez. Ancak, bu aşamada tedavi ve düzenli takip önemlidir, çünkü erken müdahale ilerlemeyi yavaşlatabilir veya durdurabilir.

Sarı Nokta Hastalığı Belirtileri

Kişinin yaşam kalitesinin önemli bir ölçüde etkileyen sarı nokta hastalığı, zamanla kısmi veya kalıcı körlüğe neden olarak bireyin yaşamını olumsuz yönde etkilemektedir. Sinsice ilerleyen makula dejenerasyonu görme kayıpları ve bozuklukları, renklerde bozulmalar, bulanık  ve sisli görme gibi sorunlara neden olur. 

İlerleyen sarı noktalığı kişinin yardım almadan sokağa çıkmasını, bilgisayar, telefon ve araba kullanmasını zorlaştırarak yardım ihtiyacı hissetmesine neden olur. Görme kayıplarının başlaması durumunda okuma ve yazma gibi eylemleri gerçekleştirmede zorlanırlar ve bir süre sonra okuyamaz ve yazamaz hale gelirler.  Sarı nokta hastalığının başlıca belirtilerini sıralamak gerekirse;

• Görme kaybı
• Göz önünde karartılar
• Görme kalitesinde bozulmalar
• Renklerde bozukluklar
• Nesne veya çizgileri eğri ve kırıkmış gibi görme
• Bulanık ve sisli görme gibi belirtiler söz konusudur.

Sarı Nokta Hastalığı Teşhisi

Sarı nokta hastalığı, gözün merkezi bölgesini etkileyen bir durumdur ve zamanla ilerleyebilen bir göz hastalığıdır. Hastalığın erken teşhisi, tedavi seçeneklerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlayarak görme kaybını önleme veya geciktirme açısından büyük önem taşır. Sarı nokta hastalığı teşhisi, bir göz doktoru tarafından yapılacak bir dizi test ve muayene ile konulabilir.

İşte sarı nokta hastalığı teşhisinde kullanılan bazı yaygın yöntemler:

Göz Muayenesi

İlk adım genellikle kapsamlı bir göz muayenesidir. Göz doktorunuz, göz tansiyonunuzu ölçecek, göz bebeğinizi genişletecek ve makula bölgesini incelemek için oftalmoskop adı verilen bir alet kullanacaktır. Bu muayene sırasında göz doktoru, sarı noktanın hasarlı veya dejenerasyon belirtileri gösterip göstermediğini değerlendirecektir.

Görsel Keskinlik Testi

Görsel keskinlik testi, hastanın netlik ve ayrıntıları görebilme yeteneğini değerlendirmek için kullanılır. Bu testte, hastaya farklı boyutlardaki harfleri veya şekilleri okuması veya tanımlaması istenebilir.

Amsler Izgara Testi

Amsler ızgara testi, sarı noktanın merkezi görme yeteneğini değerlendirmek için kullanılan basit bir testtir. Hastaya, bir ızgara üzerindeki düz çizgilerin bozulup bozulmadığını veya kıvrıldığını bildirmesi istenir. Bu test, sarı noktanın hasarlı olduğu veya görme kaybının başladığı erken aşamalarda bile anormallikleri tespit etmeye yardımcı olabilir.

Fluorescein Anjiyografi

Bu testte, göze bir boya enjekte edilir ve bu boya, makulada bulunan kan damarlarının incelenmesi için kullanılır. Göz doktoru, özel bir kamera kullanarak boyanın dolaşımını izleyebilir ve anormal damar büyümelerini veya sızıntılarını tespit edebilir. Bu, ıslak sarı nokta teşhisinde sıkça kullanılan bir yöntemdir.

Optik Koherens Tomografi (OCT)

OCT, gözün iç yapısını detaylı bir şekilde görüntülemek için kullanılan bir tarama yöntemidir. Bu tarama, göz doktorunun makulayı daha ayrıntılı bir şekilde incelemesine olanak tanır. Retinanın tabakalarını ve herhangi bir ödemi, sıvı birikimini veya skar dokusunu tespit etmek için kullanılır.

Sarı Nokta Hastalığı Tedavisi

Sarı nokta hastalığı, makula olarak bilinen gözün merkezi bölgesini etkileyen bir hastalıktır ve zamanla ilerleyebilir. Sarı nokta hastalığı tedavisi, hastalığın tipine ve ilerlemesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi seçenekleri, görme kaybını durdurma, yavaşlatma veya hafifletme amacı taşır. İşte sarı nokta hastalığının tedavisi için kullanılan bazı yaygın yöntemler:

Anti-Vasküler Endotelyal Büyüme Faktörü (Anti-VEGF) İlaçları

Islak sarı nokta hastalığının tedavisinde en yaygın kullanılan yöntem, anti-VEGF ilaçlarının enjeksiyonudur. Bu ilaçlar, anormal büyüyen ve sızan kan damarlarını hedef alarak sızıntıyı durdurur ve makula bölgesindeki ödemi azaltır. Anti-VEGF ilaçları, düzenli aralıklarla göze enjekte edilir ve tedavinin etkinliğini sürdürmek için periyodik olarak yeniden uygulanması gerekebilir.

Fotodinamik Tedavi (PDT)

Fotodinamik tedavi, ıslak sarı nokta hastalığının bir diğer tedavi seçeneğidir. Bu tedavide, anormal büyüyen kan damarlarına hedeflenen bir ilaç damar içine enjekte edilir. Daha sonra, bu ilaç, belirli bir dalga boyundaki bir lazer ışığıyla uyarılır. Lazer ışığı, ilacın etkin hale gelmesini sağlar ve anormal damarları tahrip eder.

Dondurma Tedavisi (Kriyoterapi)

Dondurma tedavisi, anormal büyüyen kan damarlarını dondurarak yok etmeyi hedefler. Bu yöntemde, sarı nokta bölgesine soğuk bir prob uygulanır ve anormal damarlar dondurulur. Dondurma, bu anormal damarların tahrip olmasını sağlar ve sızıntıyı durdurur.

Lazer Tedavisi

Lazer tedavisi, bazı durumlarda sarı nokta hastalığının tedavisinde kullanılır. Lazer ışığı, anormal damarların kapatılmasına veya yok edilmesine yardımcı olabilir. Ancak lazer tedavisi, sadece belirli sarı nokta tipleri için etkili bir seçenek olabilir ve her durumda uygulanması uygun olmayabilir.

Beslenme Desteği

Araştırmalar, bazı besin maddelerinin sarı nokta hastalığının ilerlemesini yavaşlatabileceğini göstermektedir. Özellikle antioksidanlar, lutein ve zeaksantin gibi besin maddeleri, göz sağlığını destekleyebilir. Sağlıklı bir diyet ve beslenme desteği, sarı nokta hastalığının tedavisine ek bir katkı sağlayabilir.

Amsler Grid Testi Nedir?

40 yaş ve üzerindeki herkesin düzenli olarak bu testi yapmaları önerilmektedir. Sarı nokta hastalığında erken teşhis bakımından oldukça önemli olan amsler grid testini evde kendiniz her gün düzenli olarak uygulayabilirsiniz.

Amsler Grid Testi Nasıl Uygulanır?

• Teste başlamadan önce normalde kullandığınız lens veya gözlüğü takınız.
• Testi uyguladığınız ortamın aydınlık olmasına özen gösterin ve 30-40 cm mesafede karşısına oturun.
• Elinizle bir gözünüzü kapattıktan sonra diğer gözünüzle ortadaki siyah noktaya odaklanın. Şemadaki en büyük karenin 4 köşesini görüp göremediğinize dikkat edin.
• Aynı testi diğer gözünüze de uygulayınız.
• Çizgilerde kırılma, dalgalanma ve bulanıklık mevcut ise sarı nokta hastalığı şüphesi ile bir önce uzmana başvurmalısınız. 

Sarı Nokta Hastalığı Tamamen Kör Eder mi?

Sarı nokta hastalığı bazı durumlarda çok yavaş ilerleyebilmektedir. Bu durumda da görüş kaybının yaşanması zordur. Bazı durumlarda da olduğundan daha hızlı ilerleyebilmektedir. İki gözde ciddi görme kayıpları ortaya çıkar. Gözlerin tamamen görmemesi dahi hızlı ilerlediği zamanlarda mümkündür. Körlüğe dahi yol açabilmektedir.

Sarı Nokta Hastalığı Tehlikeli midir?

Sarı nokta hastalığı genelde ileri yaşlarda görülmektedir. Hızlı ilerlediği durumlarda görme kaybına neden olur. Henüz kesin bir tedavisi olmadığından dolayı sarı nokta hastalığına yakalanan kişiler tehlike altındadır. Çoğu sarı nokta hastası tedavi olamadığı için görme bozukluğu yaşamaktadır.

Sarı nokta hastalığı iyileşir mi?

Günümüzde sarı nokta hastalığının bir tedavisi bulunmamaktadır. Eğer hastalık erken tespit edilirse vitamin, omega-3 içeren besinler, antioksidanlar sarı nokta hastalığı için özel olarak üretilmiş gıda takviyeleri tüketilir. Bu sayede hastalığın ilerlemesini yavaşlatılır.

Sarı nokta hastalığı nasıl anlaşılır?

Sarı nokta hastalığında görsel bozulmalar yaşanabilir. Bir veya iki  gözde birden merkezi görme kaybı, okumada zorluk çekme, ince detaylı bir iş yaparken daha fazla ışığa ihtiyaç duymak gibi durumlar sarı nokta hastalığının belirtileridir. Eğer bu sorunları yaşıyorsanız sarı nokta hastası olabilirsiniz.

Gözde sarı nokta hastalığına ne iyi gelir?

Sarı nokta hastalığının ilerlemesini yavaşlatacak bazı besinler vardır. Bu besinler tüketilerek hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Narenciye, brokoli, kiraz, papaya, balık, ıspanak, mısır, yaban mersini sarı nokta hastalığına iyi gelir.

Sarı nokta ne zaman kör eder?

Sarı nokta hastalığında 1 yıllık sürede mevcut görme kabiliyetinin %90'ı korunur. Eğer yeterli besinler veya vitamin takviyeleri alınırsa bu oran daha da artabilir. Her yıl geçtikçe görme kabiliyeti yavaş yavaş düşmeye başlar.

Sarı nokta hastalığı hangi hastanelerde tedavi ediliyor?

Sarı nokta hastalığı tedavi edilemez. Hastalığın yavaşlaması için çeşitli hastanelerde tedaviler uygulanabilir. Göz hastaneleri, eğitim hastaneleri ve göz kliniklerine başvurularak sarı nokta hastalığı yavaşlatılabilir. 

Sarı nokta hastalığı kimlerde görülür?

Sarı nokta hastalığı 55 yaş üstündeki bireylerde görülebilmektedir. Yaş arttıkça sarı nokta hastalığına yakalanma ihtimali yükselir. 70 yaş üzerindeki bireylerin %15'i sarı nokta hastalığına yakalanmıştır. Kadınlarda erkeklere göre bu hastalık daha fazla görülmektedir.

Sarı nokta hastalığı nasıl ilerler?

Bazı temizleyici hücreler yaş ilerledikçe görevlerini yerine getiremez. Bu durumda artık maddeler sarı noktanın altında birikmeye başlar. Maddeler, bozulan dış zarın deliklerinden retina tabakasının altındaki damarlara ilerler. Sarı nokta hastalığı meydana gelir.