Şaşılık Nedir, Belirtileri Nelerdir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Gözler, dünyayı keşfetmemizi sağlayan ve yaşamımızın önemli bir parçası olan değerli duyu organlarımızdır. Ancak bazen, gözlerin normal hizalanmasında bir sorun ortaya çıkabilir ve şaşılık olarak adlandırılan bir göz rahatsızlığı meydana gelebilir. Şaşılık, gözlerin uyumlu bir şekilde çalışamaması sonucu ortaya çıkan bir durumdur.

Bir göz diğerinden farklı yönlere bakar ve bu durum, görmemizi etkileyebilir. Şaşılık, genellikle çocukluk döneminde başlar, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Bu blog yazısında, şaşılığın belirtileri, nedenleri ve tedavi seçenekleri hakkında daha fazla bilgi edineceğiz. Gözlerin dünyayı birlikte keşfettiği ve bize güzelliği aktardığı bir dünyada, şaşılığın etkilerini anlamak ve bu rahatsızlığı yönetmek son derece önemlidir.

Şaşılık Nedir?

Her yaşta tedavi edilebilen bir göz rahatsızlığı olan şaşılık, iki gözün farklı yönlere doğru bakmasıdır. Gözlerin biri karşı hizaya bakarken diğeri yukarı, aşağıya, dışa veya içeri doğru bakar. Kısacası gözlerin paralel bakmamasıdır.

Hemen hemen her yaşta gözlemlenebilen göz kayması, kız ve erkek çocuklarda aynı sıklıkta görülmektedir. Her iki gözde de 6’şar adet kas bulunmaktadır. Bu kaslar gözün hareketini sağlar. Birlikte ve uyum içinde çalışan bu kaslar sağlıklı bir şekilde göz hareketlerinin tamamlanmasına yardımcı olur. Ancak kaslardan birinin veya bir kaçının görevini yapamaz hale gelmesi şaşılık oluşmasına neden olur. 

Şaşılık durumunda farklı yönlere doğru bakan gözler beyne iki faklı görüntü göndermektedir. Kayma bulunan gözün gönderdiği görüntü reddedilerek sağlıklı gözün iletisi kabul edilir. Bu durumda kişide derinlik hissi zamanla kaybolur.

Şaşılık, gözlerin birinde veya ikisinde meydana gelen kuvvet azlığı veya fazlalığı gözün başka bir yöne doğru kaymasına neden olur. Şaşılık gözlemlenen çocuklar gözlerinin doğru yönde durması için kendilerince bir baş pozisyonu geliştirirler. Tedavi edilmeyen şaşılıklar zamanla göz tembelliğine neden olur. Kayma bulunan gözde zaman içinde görmede azalma meydana gelir ve göz tembelliği gelişir. 

Şaşılık Neden Olur?

Şaşılık, gözlerin normal hizalanmasından sapmasıyla karakterize olan bir göz rahatsızlığıdır. Bu durum, gözlerin farklı yönlere bakması sonucu ortaya çıkar. Şaşılık, bir gözün düzgün bir şekilde odaklanamaması ve diğer göze orantısız bir şekilde dönük olması durumunda meydana gelir. Şaşılık, genellikle çocukluk döneminde başlar, ancak yetişkinlerde de görülebilir.

Şaşılığın nedenleri çeşitli olabilir. İşte şaşılığın oluşumuna katkıda bulunan bazı faktörler:

Kas Dengesizliği

Gözlerin hareketlerini kontrol eden kasların dengesizliği şaşılığa neden olabilir. Göz kaslarının birbirleriyle uyumlu bir şekilde çalışması, doğru hizalanmayı sağlar. Ancak bu kaslardan biri zayıf veya güçsüz olduğunda, gözlerin düzgün bir şekilde hizalanması mümkün olmayabilir.

Genetik Faktörler

Şaşılık, aile geçmişiyle ilişkili olabilir. Ebeveynlerden birinde veya her ikisinde de şaşılık varsa, çocuklarda da görülme olasılığı artar. Kalıtsal faktörler, göz kaslarının doğru gelişmesini etkileyebilir ve şaşılığa yol açabilir.

Göz Hastalıkları veya Yaralanmalar

Bazı göz hastalıkları veya travmalar, şaşılığa katkıda bulunabilir. Örneğin, katarakt, glokom veya retinoblastom gibi göz hastalıkları, göz hareketlerini etkileyerek şaşılığa neden olabilir. Aynı şekilde, göz yaralanmaları veya cerrahi müdahaleler de şaşılığa yol açabilir.

Sinir Sistemi Problemleri

Şaşılık, bazı sinir sistemi sorunlarından kaynaklanabilir. Sinirler, göz hareketlerini kontrol eden kaslara sinyaller gönderir. Sinir sistemi bozuklukları veya zedelenmeleri, bu iletişimi etkileyebilir ve şaşılığa sebep olabilir.

Refraksiyon Hataları

Göz refraksiyon hataları, yani miyopi (uzağı bulanık görmek) veya hipermetropi (yakını bulanık görmek), şaşılığa katkıda bulunabilir. Bu hatalar, gözlerin odaklama yeteneğini etkileyebilir ve şaşılığa neden olabilir.

Şaşılık Nasıl Ortaya Çıkar?

Beyinde meydana gelen sorunlar şaşılığa neden olan ve tetikleyen başlıca unsurlardandır. Beyni direk olarak etkileyen hastalıklar, göz kaslarını ve merkezi sinir sistemini olumsuz yönde etkileyerek göz kayması şaşılığı meydana getirir. İleri ki yaşlarda şeker hastalığının ve tansiyonun yükselmesi durumunda göze gelen sinirler olumsuz yönde etkilenerek bu sinirlerde felç oluşması söz konusu olabilir. Erken teşhis ve tedavi felç nedeniyle meydana gelen şaşılığın kalıcılığı konusunda etkin bir rol oynamaktadır.

Şaşılık Belirtileri

Şaşılık, gözlerin normal hizalanmasının bozulmasıyla karakterize olan bir göz rahatsızlığıdır. Bu durum, gözlerin farklı yönlere bakması sonucu ortaya çıkar. Şaşılığın belirtileri, genellikle göz hareketlerindeki anormallikler ve gözlerin odaklanmasında zorluklarla ilişkilidir. İşte şaşılığın yaygın belirtileri:

Gözlerin Farklı Yönlere Bakması

Şaşılıkta en belirgin belirti, gözlerin normal hizalanmasının kaybolması ve gözlerin farklı yönlere bakmasıdır. Bir göz düzgün bir şekilde odaklanmaya çalışırken, diğer göz içe, dışa, yukarı veya aşağıya doğru kayabilir.

İkinci Göz Kapama

Şaşılığı olan bazı kişiler, ikinci gözlerini kapatma veya kırpma eğiliminde olabilir. Bu, şaşılığı baskılamak ve daha net bir görüntü sağlamak için bir denge mekanizması olarak ortaya çıkabilir.

Bulanık veya Çift Görme

Şaşılık, gözlerin uyumlu bir şekilde odaklanmasını engelleyebilir. Bu durumda, kişi bulanık veya çift görme yaşayabilir. Gözlerin düzgün hizalanmaması, beyne karmaşık görüntüler gönderir ve net bir görüntü oluşmasını engeller.

Göz Ağrısı veya Yorgunluk

Şaşılığı olan kişilerde, gözlerin sürekli olarak çaba sarf etmesi ve hizalanmaya çalışması gerektiği için göz ağrısı veya yorgunluk hissi ortaya çıkabilir. Bu, uzun süreli göz kullanımı veya yoğun bir şekilde odaklanma durumlarında daha da belirgin olabilir.

Derinlik Algısında Sorunlar

Şaşılığı olan kişilerde, derinlik algısı bozulabilir. İki gözün farklı yönlere baktığı durumlarda, uzaklık ve derinlik algılaması zorlaşabilir. Bu, spor veya diğer faaliyetler sırasında koordinasyonu etkileyebilir.

Baş Ağrısı veya Baş Dönmesi

Şaşılık, bazı kişilerde baş ağrısı veya baş dönmesiyle ilişkili olabilir. Gözlerin uyumlu bir şekilde çalışmaması, beyin ve gözler arasındaki iletişimi etkileyebilir ve bu da baş ağrısı veya baş dönmesine neden olabilir.

Şaşılık Kaç Yaşına Kadar Tedavi Edilir?

Şaşılık, gözlerin normal hizalanmasının bozulmasıyla karakterize olan bir göz rahatsızlığıdır. Çoğu zaman, şaşılık çocukluk döneminde başlar. Şaşılığı olan çocuklar için erken teşhis ve tedavi önemlidir, çünkü tedavi edilmezse şaşılık kalıcı hale gelebilir. Ancak, şaşılık tedavisi her yaşta mümkündür. İşte şaşılık tedavisi ve hangi yaşa kadar tedavi edilebileceği hakkında bilgiler:

Bebeklik ve Erken Çocukluk Dönemi

Şaşılık genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde fark edilir. Bebeklerin gözlerinde hafif bir şaşılık normal olabilir, ancak bu genellikle birkaç ay içinde düzelir. Eğer şaşılık belirtileri 6 aylık dönemden sonra hala devam ediyorsa, bir göz doktoruna başvurmak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, gözlerin normal hizalanmasını destekleyebilir ve kalıcı şaşılık riskini azaltabilir.

Çocukluk Dönemi

Çocukluk döneminde şaşılık tedavisi için ideal zamanlama, belirtilerin başladığı anda müdahale etmektir. Şaşılık tedavisi genellikle gözlük kullanımı, göz egzersizleri veya göz damlaları gibi konservatif yöntemlerle başlar. Bunlar, gözlerin kaslarını güçlendirmeye, hizalama sorunlarını düzeltmeye ve gözlerin uyumlu bir şekilde çalışmasını teşvik etmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, bazı durumlarda göz bandajı veya özel kontakt lensler gibi cihazlar da kullanılabilir.

Ergenlik ve Yetişkinlik

Şaşılık tedavisi sadece çocukluk döneminde değil, ergenlik ve yetişkinlik döneminde de mümkündür. Ancak, tedavi seçenekleri bu dönemde biraz farklılık gösterebilir. Gözlükler, kontakt lensler veya cerrahi müdahale gibi yöntemler, yaşa ve şaşılığın şiddetine bağlı olarak kullanılabilir. Tedavi seçeneği, bireyin genel sağlık durumu, göz sağlığı ve yaşam tarzı dikkate alınarak göz doktoru tarafından belirlenir.

Şaşılık Tedavisinde Geç Kalınırsa Ne Olur?

Şaşılık, gözlerin normal hizalanmasının bozulmasıyla karakterize olan bir göz rahatsızlığıdır. Şaşılık tedavisi, genellikle belirtilerin erken dönemlerinde başladığında daha etkili olur. Ancak, tedaviye geç kalındığında bazı olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. İşte şaşılık tedavisinde geç kalındığında ne olabileceği hakkında bilgiler:

Kalıcı Şaşılık

Şaşılığın erken dönemlerinde tedavi edilmezse, gözlerin normal hizalanması konusunda kalıcı sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durumda, şaşılık kalıcı hale gelebilir ve tedavi seçenekleri daha sınırlı hale gelir. Gözlerin uyumlu bir şekilde çalışmaması, derinlik algısı ve görme yeteneğini etkileyebilir.

Görme Problemleri

Şaşılık, gözlerin düzgün bir şekilde hizalanmasını engellediğinden, görme problemleri ortaya çıkabilir. Geç kalınmış şaşılık tedavisi, çift görme, bulanık görme veya derinlik algısında sorunlara neden olabilir. Bu durum, günlük aktiviteleri, okul performansını ve yaşam kalitesini etkileyebilir.

Göz Tembelliği (Ambliyopi)

Şaşılık, bir gözün diğer göze göre daha az kullanılmasına ve göz tembelliğine (ambliyopi) yol açabilir. Göz tembelliği, bir gözün normal görme yeteneğini geliştirememesi durumudur. Tedavi edilmediğinde, göz tembelliği kalıcı olabilir ve görme yeteneğini etkileyebilir. Erken müdahale, göz tembelliğinin önlenmesine veya tedavi edilmesine yardımcı olabilir.

Psikososyal Etkiler

Şaşılığı olan bireyler, geç kalınmış tedavi durumunda psikososyal etkilerle karşılaşabilir. Şaşılığın estetik görünümü, özgüven eksikliği, sosyal izolasyon veya psikolojik stres gibi sorunlara yol açabilir. Geç kalınmış tedavi, bu etkilerin daha da derinleşmesine ve sosyal hayatı etkilemesine neden olabilir.

Şaşılık Kendi Kendine Düzelir mi?

Şaşılık kendi kendine düzelebilecek bir hastalık değildir. Zamanla hiçbir şekilde düzelmez hatta daha kötüye ilerler. Bazı şaşılık tiplerinde gözlük kullanılarak tedavi sağlanabilir. Şaşılıkta birçok tedavi yöntemi vardır. Önemli olan şaşılığı en kısa sürede fark edip beklemeden doktora başvurmaktır.

Şaşılık Tedavisi

Şaşılık tedavisinde birkaç farklı yöntem uygulanmaktadır. Öncelikle şaşılığa neden olan faktör belirlenmeli ve nedene göre bir tedavi yöntemi belirlenmelidir. Şaşılık her yaşta görülebileceği gibi her yaşta tedavisi mümkün olan bir problemdir. Şaşılığın tedavileri şunlardır;

1. Gözlük

Özellikle 2 yaş sonrasında meydana gelen ve görme kusurlarına bağlı olarak gelişen şaşılıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Düzenli olarak gözlük kullanımı ile şaşılık önemli ölçüde düzelme gösterir. Prizmalı gözlüklerin kullanılması küçük kaymaların tedavisinde kullanılırken çift görme problemini de ortadan kaldırmaktadır.

2. Göz Egzersizleri

Okuma sırasında veya çalışırken gözün gereken performansı göstermemesi nedeniyle uygulanan bir tedavi yöntemidir. Doktorun önerdiği egzersizler uygulanarak etkili bir iyileşme sağlanır. Bu egzersizler kapama, CAM ve özel cihazlarla yapılmaktadır. Bu tedavi yöntemi ile görme yeteneğinin kuvvetlendirilmesi sağlanırken aynı zamanda kaybedilen derinlik hissinin yeniden kazanımı sağlanır.

3. Botoks Tedavisi

Genellikle felç nedeniyle meydana gelmiş şaşılıkların tedavisinde botoks tedavisi kullanılmaktadır. Felç ve guatr hastalığı nedeniyle meydana gelen göz kaymaları tedavisinde sıkça kullanılan yöntemlerden biri de botokstur. Uygulanan ameliyat tedavisinin ardından sonuç alınamamış ise botoks tedavisi uygulanabilir. Kaymaya neden olan göz kasına botilinum enjekte edilerek her iki göz ile paralellik sağlanır. Botoks tedavisi 6 ay içerisinde etki göstermektedir.

4. Cerrahi Tedavi

Göz kaslarında meydana gelen uyumsuzluk nedeniyle meydana gelen göz kaymalarının tedavisinde uygulanan bir tedavi yöntemidir. Ameliyat ile göz kaslarının birbiri ile uyumu sağlanarak şaşılık ortadan kaldırılır. Hasta ameliyattan bir gün sonra günlük rutin işlerini yapmaya devam edebilir.

Şaşı göz görür mü?

Şaşılık, gözlerin istediğiniz tarafa bakmaması durumuna denilmektedir. Gözlerin bir tanesi hedefe bakar, diğeri ise başka bir yere yönelir. Tek gözde olan şaşılıkta kayan göz tembelleşir ve daha az görür. Şaşılıkta derinlik ve 3 boyutlu algılama yoktur. Sağlam olan göze göre şaşı göz biraz daha az görür, yaş ilerledikçe bu durum artar. Kör olma riski dahi vardır.

Göz şaşılığı düzelir mi?

Şaşılık zamanla düzelebilecek bir hastalık değildir. Bazı şaşılık tiplerinde gözlük kullanımı ile tedavi olunabilir. Tedavinin ilk basamağında çocuktaki şaşılığın derecesi ve gözlüğe ihtiyaç duyup duymadığı tespit edilmelidir.

Şaşı olduğumu nasıl anlarım?

Şaşı olduğunu anlamak için ayna karşısına geçilebilir. Ayna karşısında istediğiniz yöne gözünüzü çevirdiğinizde tek gözünüz oraya bakmıyorsa şaşı olabilirsiniz. Şaşı mıyım? şüphesi yaşıyorsanız en yakın göz doktoruna giderek muayene olabilir, şaşı olup olmadığınızı tıbbi yöntemlerle öğrenebilirsiniz.

Şaşılık doğuştan mı?

Şaşılık hem doğuştan olabilir hem de 2 ile 3 yaşlarında ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği taktirde göz tembelliği, göz kayması, görme kaybı gibi sorunlara neden olan şaşılık travmaya bağlı ortaya çıkabiliyor. Bazı nörolojik hastalıklar da şaşılığı tetikliyor.

Göz şaşılığı sonradan olur mu?

Göz şaşılığı 50 veya 60 yaşında ortaya çıkan bir hastalık değildir. O yaşlarda ortaya çıkan göz hastalıkları genelde göz kayması, görme kaybı veya göz tembelliğidir. Şaşılık doğuştan ya da 2, 3 yaşlarında ortaya çıkar. 

Çocuğum şaşı mı?

Çocuğunuzun şaşı olup olmadığı anlamak için kafasının belirli bir yöne eğilip eğilmediğini, gözlerindeki titremeyi, bir noktaya odaklanmasını, televizyona çok yakından bakıp bakmadığını tespit edebilirsiniz. En doğru çözüm çocuğunuzu göz doktoruna muayene ettirmek olacaktır. 

Şaşılık kaç yaşında olur?

Şaşılık genelde 2 ile 3 yaş arasında ortaya çıkabilmektedir. 3 yaşından sonra tedavi edilmeyen şaşılık göz tembelliğine yol açar. İlerledikçe gözlerde kalıcı hasar meydana getirebilmektedir. Çocuğunuz eğer şaşı ise direkt olarak hastaneye gitmenizi öneriyoruz.