Sindirim Nasıl Olur? Sindirim Sistemi Hastalıkları Nelerdir?
Besinleri parçalayan ve kullanılmayan kısımları dışkıya dönüştüren sindirim sistemi vücudumuzda oldukça önemli işlevlere sahiptir. Ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak ve anüs gibi organlardan oluşan sindirim sistemi nedir, sindirim nasıl gerçekleşir ve hastalıkları nelerdir gibi soruların cevabını vereceğiz.
İşte sindirim hakkında bilmeniz gereken her şey..
Sindirim Nedir?
Canlıların hayatta kalabilmesi için vücudun temel ihtiyaçları olan gıdaların tüketilmesi gerekir. Bu tüketim sonucu yediğimiz yemekler öncelikle çiğnenir, yemek borusundan geçerek mideye girer. Burada da sindirim dediğimiz şey gerçekleşir ve ince ve kalın bağırsak yoluyla ayrışır.
Yediğimiz yiyecekler ayrışarak vücudumuz için gerekli olan ihtiyacı sağlamış olurlar. Sindirim adı verdiğimiz bu dönüşüm sistemi yiyeceklerin parçalanmasıyla başlar. Karbonhidrat, vitamin, protein gibi kategorilere girerek ayrışması ve kana karışıncaya kadar devam eder.
Sindirim Nasıl Gerçekleşir?
Ağızdan başlayıp, yemek borusuna, mideye, incebağırsağa ve kalınbağırsakta son bulan sindirim nasıl gerçekleşir. İçeriğimizin bu kısmında sindirimi sağlayan bu organların görevlerini detaylıca açıklayacağız.
Ağız ve Yemek Borusunda Sindirim Nasıl Gerçekleşir?
Ağzımıza attığımız her besin dişler aracılığıyla çiğnenir, öğütülür ve sonrada yutulmaya hazır hale gelir. Katı yiyecekler de kolay bir şekilde yutulabiliyor. Çünkü bunların yumuşamasını sağlayan tükürük, kulak, dil ve çene altındaki küçük salgı bezlerinin üretildiği su gibi bir sıvıdır.
Tükürük bezleri sadece ağzımızdaki yemeği yumuşatmaz aynı zamanda yiyeceklerdeki nişastanın vücudumuzda kullanılabilecek şekere dönüşmesini de sağlıyor. Ağzımızda 6 saniye çiğnemiş olduğumuz yemek 15 saniyede yemek borusundan mideye iner.
Midede Sindirim Nasıl Gerçekleşir?
Mide, karın boşluğunun üst kısmında yer alan ve torbaya benzeyen bir organımızdır. Bu organın içini döşeyen zarın altında milyonlarca salgı bezi bulunur. Mide özsuyu adı verilen bu salgı bezleri, midede bir yayık gibi çalkalanarak besinlere çarpa çarpa yoğrulmasını sağlıyor. Bu süreç toplam 1 ile 5 saat arasında sürmektedir.
Bağırsakta Sindirim Nasıl Gerçekleşir?
İncebağırsağın iç yüzünü döşeyen küçük salgı sıvıları vardır. Bu bezlerin salgıladığı sıvı midenin sindiremediği bazı besinlerin de sindirilmesinde önemli rol oynuyor. Böylece karbonhidratlar, proteinler, yağlar, gliserol gibi bir çok mineralin ayrıştırarak emilmeye hazır duruma getirir.
İncebağırsak kasılarak bir yılanın sürünmesi gibi hareket eder. Daha sonra içinde bulunan besinleri dağıtır. Gereksiz olan kalıntıları da kalın bağırsağa devreder. Kalın bağırsakta bunları dışkı olarak dışarıya atar.
Sindirim Sistemi Hastalıkları Nelerdir?
Ağızdan yemek borusuna, mide, ince bağırsağa ve en son olarak kalın bağırsağa giden sindirim organlarımızın karşılaştığı sorunlar nelerdir. Yazımızın devamında en çok karşılaşılan sindirim sistemi hastalıklarını inceleyeceğiz.
1. Aft
Sindirim sisteminin ilk başlangıcı olan ağız ve yemek borusunda ciddi hastalıklarla karşılaşılmaz. Ağız içinde zaman zaman aft adı verilen küçük yaralar çıkabilir. Bu yaralar AIDS, şeker hastalığı ve Behçet gibi hastalıklardan dolayı olmadıkça kısa sürede geçecektir.
2. Reflü
Bazen yemek borusunun mideye açılan alt ucundaki kas zayıf düşer. Bu durumda yediğiniz yemek ağzınızdan gelir gibi olur ya da midenizdeki asidin yemek borusundan geriye doğru geldiğini hissedersiniz. Zaman zaman boğazda ekşimelere yol açan bu sorunu doktora giderek ilaç yoluyla önlemenin yanı sıra fazlalık kilolarınızı vererek de geçirebilirsiniz.
3. Tifo ve Kolera
Sindirim sistemi hastalıklarından birisi de tifo ve koleradır. Sindirim bölümünün büyük bir bölümüne yayılan mikroplu bir hastalık olan tifo, bazense sadece bir bölgeyi etkileyebilir. Bulaştığı sindirim organını kızarmasına ve şişmesine neden olur.
4. Mide - Bağırsak Mukozası
Mide mukozası adı verilen bu hastalık temizlik kurallarına uyulmadığı zaman ortaya çıkar. Yemekten önce eller iyice yıkanmalı, sebzeler iyice temizlenmeli ve pis su tüketimi yapılmamalıdır. Özellikle pis su içmekle kısa sürede mide ve bağırsaklarda iltihaplanmalar meydana gelir.
Mide mukozasının belirtileri bulantı, kusma, ishal ve halsizliktir. Bu hastalık genelde 1-2 gün sürer. Daha fazla sürmesi halinde su kaybınız artacak ve tehlike oluşturacağı için doktora gitmeniz gerekecektir.
5. Sindirim Güçlüğü - Hazımsızlık
Çoğu insanın şikayetlerinden birde hazımsızlıktır. Çeşitli şekillerde ve nedenlere bağlı olarak görülen hazımsızlık, midede yanma, ekşime, kabızlık, ishal, karın ağrısı, bulantı ve geğirmeye neden olmaktadır.
Bazen fasulye ya da salatalık gibi güç sindirilen yiyecekler nedeniyle bağırsaklarda aşırı gaz birikmesi meydana gelir. Eğer sindirim problemleri yaşıyorsanız mutlaka doktora gitmeniz gerekecektir. Sindirim güçlüğü çekiyorsanız zeytinyağı, su, sıvı besinler (çorba) ve kayısı gibi sindirimi hızlandıran besinleri tüketin.
6. Ülser
Sindirim sisteminin en ağır hastalıklarından biri ülserdir. Ülser, midede ve ince bağırsakta bulunabilir. Ülserin neden ortaya çıktığı tam olarak açıklanamıyor. Ancak çalışan, sürekli heyecan, stres içinde bulunan, kendine zaman ayırmayan kişilerde çok bulunduğu tespit edilmiştir. Bunun için doktora başvurup, doktorunuzun tavsiyeleri doğrultusunda gıda tüketiminizi gerçekleştirin.
7. Kolon
İnce bağırsak çok çeşitli hastalıklara açık bir organımızdır. Nedeni bilinmeyen kolon hastalığı inatçı bir karın ağrısı, ishal ve halsizlik olarak kendini belli ediyor. Doktorlar tarafından pek müdahale edilemeyen bu hastalık, verilen bazı besin önerileri ve ilaçlarla durdurulmaya çalışılıyor. Ayrıca bağırsaklarda yaşayan kancalı kurt ve tenya gibi bakteriler insanın besinlerine ortak olarak iştahsızlık, kansızlık, halsizlik ve sürekli zayıflama gibi rahatsızlıklara yol açabilir.
8. Çölyak
Daha çok çocuklarda görülen çölyak hastalığı, glüten adı verilen proteinin ince bağırsakta sindirememesinden kaynaklanan bir bozukluktur. Buğday, çavdar gibi tahıllarda ve buğdaydan yapılmış ekmek, makarna gibi yiyeceklerde bulunan bu proteinlerle hastalıktan kurtulabilirsiniz. Ayrıca doktorun önerdiği beslenme rejiminden şaşmamanız da bu hastalığın önüne geçmenizi sağlayacaktır.
9. Ülser Kolit (Bağırsak İltihabı)
Ülser kolit, şiddetli ağrılara yol açan bir kalın bağırsak hastalığıdır. Kalın bağırsağın hemen başlangıcında olan, parmak gibi bir uzantı olan apandisin iltihaplanması tehlikeli sonuçlara neden olabilir. Bu iltihabın patlayarak yayılması, iltihabın bütün karın boşluğuna yayılmasına neden olacaktır. Bu durum ölümle bile sonuçlanabilir. Bundan dolayı apandisit olasılığını akla getiren sağ kasık bölgelerinde ağrı duyduğunuz zaman mutlaka bir doktora görünün.
Sindirim sistemi hastalıkları belirtileri nelerdir?
Sindirim sistemi hastalıkları ortaya çıktıktan sonra birçok belirti göstermektedir. Bu belirtiler arasında karın ağrısı, yutma güçlüğü, yemek sonrası şişkinlik, erken doyma, kilo kaybı, dışkıda renk değişikliği, kanama, bulantı, iştahsızlık, göğüs kafesinde yanma ve tuvalet değişiklikleri çok fazla karşımıza çıkmaktadır.
Sindirim sistemi bozukluğuna ne iyi gelir?
Sindirim sistemi bozukluklarını gideren birçok besin bulunuyor. Bu besinler arasında en çok öne çıkan maden suyu, zencefil çayı, kuşburnu ve kayısı çayları, maden suyu ve karbonatlı sudur. Bu içecekler sindirim sistemi bozukluklarına iyi gelmektedir.
Sindirim sistemi hastalıkları tanı yöntemleri nelerdir?
Sindirim sistemi hastalıklarını teşhis etmek için uygulanabilecek birçok yöntem bulunuyor. Bu yöntemler arasında en çok endoskopi, kolonoskopi, gastroskopi ve ERCP gibi tetkiklere başvurulmaktadır.
Sindirim sistemi çalışmazsa ne olur?
Sindirim sistemi bozuklukları en çok mide ağrısına ve ishal gibi problemlere sebebiyet verir. Bunların yanı sıra bağışıklık sistemini zayıflatarak soğuk havalarda oluşan hastalıklara karşı daha savunmasız olmamıza neden olur.
Sindirim sistemi hastalıkları neden olur?
Sindirim sistemi hastalıkların ana nedeni helicobacter pylori adı verilen bakteridir. Bunun yanında stres, asitli gıdaların aşırı tüketimi, genetik yatkınlık, alkol, sigara ve kahve alışkanlığına bağlı olarak sindirim sistemi rahatsızlıkları ortaya çıkabilmektedir.
Sindirim sistemi problemleri nelerdir?
Sindirim sisteminde oluşan birçok hastalık bulunmaktadır. Bu hastalıklar arasında en çok ülser kolit, çölyak, kolon, ülser, hazımsızlık, mide mukozası, tift ve kolera, reflü ve aft en çok karşılaşılanlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
