Sistoskopi Nedir, Neden ve Nasıl Yapılır?

Sistoskopi Nedir?

Mesane ve üretranın içini görmek ve incelemek adına yapılan işleme “sistoskopi” denir. Ayrıca “sistoüretroskopi” olarak da adlandırılabilir. Siskoskopi işlemi sistoskop adı verilen elastik fiber optik ince bir boru ile gerçekleştirilir.

Sistoskop ile idrar kanalının içine girilerek mesane (idrar kesesi) ve üretra (idrar yolu) görsel açıdan incelenir. Sistoskopun bir ışık, diğer ucunda ise mercek ve kamera bulunur. Sistoskop ile alınan görüntü monitöre yansıtılarak doktor ve hasta tarafından izlenebilir. Sistoskopi işleminin bu açıdan kolonoskopi ve endoskopi gibi işlemlere benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz.

Sistoskopi işlemi genellikle radyolojik incelemenin yetersiz kalması durumunda tercih edilir. Ayrıca idrar yollarında meydana gelen herhangi bir sorun sonucunda sistoskopi yöntemi ile müdahale gerekebilir. Ürolojinin vazgeçilmez yöntemlerinden biri olan sistoskopi işlem sırasında bölgeden parça almak için de kullanılır.

Sistoskopi Neden Yapılır?

Sistoskopi, mesane ve üretranın görüntülenmesinin yanı sıra patolojik olguların saptanmasında da önemli bir rol oynar. Sistoskopi yöntemi ile biyopsi alınır ve patolojik incelemeye gönderilir. Genellikle enfeksiyona bağlı darlıklar, idrar yollarındaki taşlar ve böbrek taşları gibi çeşitli olgulara sistoskopi yöntemi ile müdahale edilir. 

Erkeklerde sık rastlanılan prostat büyümesi ve prostat tümörü gibi sorunlar sistoskopi yöntemi ile teşhis edilir. Ayrıca mesane taşı, tümör ve enfeksiyonları karşısında da sistoskopi yöntemi kullanılır.

Sistoskopi yönteminin kullanıldığı durumlardan bir diğeri ise üretraya stent yerleştirme işlemidir. İdrar yollarında oluşan darlık sonucunda idar akışını sağlamak adına üretreya yani idrar yollarına stent yerleştirilebilir. Ayrıca üretraya yerleştirilen stentin çıkarılmasında da sistoskopi yöntemi kullanılır.

Sistoskopi işlemi steril koşullar altında gerçekleştirilmelidir. Bunun için en uygun ortam ise ameliyathane ortamıdır. Ancak basit ve kısa süreli işlemlerde muayenehane koşullarında da sistoskopi yöntemi uygulanabilir.

Sistoskopi işlemi ağrıya neden olduğundan uygulamanın uzunluğuna göre çeşitli anestezi yöntemleri kullanılabilir. Kadınlarda çok kısa sürecek sistoskopi işlemi için lokal anestezi uygulanılır. Bunun için idrar borusu deliğinin ve içinin ilaç püskürtülerek uyuşturulması sağlanır.

Sistoskopi Gerektiren Durumlar

Sistoskopi gerektiren durumlar arasında; idrardan kan gelmesi, idrar yolu tıkanıklıkları, (üretral darlık, striktür), idrar kaçırma, sperm içeriğinde kan olması, sonda takılamaması, mesanede kanser şüphesi, idrar yapma sırasında ağrı ve zorlanma, sürekli tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, taş veya yabancı cisim çıkarılması, açıklanamayan karın ağrıları, travma ve yaralanmalar, radyolojik (ultrasyon, tomografi, mr gibi) olarak gösterilen mesane anormallikleri yer alır.

Sistoskopi Öncesi Hazırlık Aşamaları

Hamile olma olasılığınız var ise sistoskopi işlemi öncesinde gereken test ve tahlilleri yaptırmalısınız. Sistoskopi işleminden önce bol bol sıvı için. İşlem öncesinde alınan idrar örneği için mesanenizi boşaltmadan gelmeniz önerilir.

Sistoskopi işlemi öncesinde koruyucu olarak antibiyotik iğne yapılır. Sistoskopi öncesinde yapılacak işleme ve hastanın sağlık durumuna göre lokal, bölgesel veya genel anestezi uygulanabilir. Yapılacak anestezi türüne ve yapılacak olası işleme göre kan tetkikleri, akciğer grafisi ve kalp ekokardiyografisi istenebilir.

Sistoskopi Nasıl Yapılır?

Sistoskopi işleminde sistoskop adı verilen ve ucunda kamera bulunan bir alet ile idrar yolundan girilerek mesane ve üretra incelenir. İşlem öncesinde genellikle genel veya lokal anestezi uygulanır. Steril ortamda gerçekleştirilmesi önerilen sistoskopi işleminde hastaya özel bir giysi giydirilir.

Hasta, masaya sırt üstü yatırılır ve bacakları iki yana açılır. Uygulama yapılacak bölge antiseptik sıvı ile temizlenir. İdrar yoluna plastik şırınga yardımıyla jel kıvamında bir madde enjekte edilir. Bu sayede uygulama sırasında hastanın rahatsızlık hissetmesi engellenir.

Hemen hemen kalem genişliğinde olan sistoskop adı verilen tüp ile idrar kesesine kadar girilir. Daha sonra sistoskop yardımıyla idrar kesesi sıvı ile doldurularak genişlemesi sağlanır ve inceleme yapılır. Uygulama sırasında gerek duyulursa genel anestezi uygulanır.

Sistoskopi süresi işlemin amacına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Basit sistoskopi işlemleri, genellikle 10-30 dakika arasında sürer. İşlem öncesinde sabah saatlerinde anestezi ile ilgili bazı tetkikler yapılır. Bu nedenle hastaneye aç gelmeniz önerilir.

İşlem sırasında genel anestezi uygulandıysa hastanın uyanması beklenir ve hastanede yatarak takip sonrası taburcu edilir. Hasta genellikle ertesi gün günlük yaşamına geri dönebilir. 

Sistoskopi işlemi sonrasında idrar yolunu temizlemek ve enfeksiyon oluşumunu engellemek adına her gün 7-8 bardak su içmeniz önerilir. Ayrıca sistoskopi işlemi sonrasında idrarınızda bir miktar kan görebilirsiniz. İdrarda görülen kan 24 saat içinde ortadan kalkar.

İşlem sonrasındaki ilk 1-2 gün idrar yaparken yanma hissedebilir ve her zamankinden daha sık idrara çıkabilirsiniz.

Hangi durumlarda doktora gidilmeli?

Eğer hiçbir şekilde idrar yapamıyorsanız, idrar yaparken ağrı ve yanma hissi 2 günden uzun sürerse, 38 derecenin üzerinde ateşiniz varsa, idrarınızın rengi yoğun kırmızı renkte ve parlak olması gibi durumlarda direkt olarak doktora başvurulması gerekir.

Sistoskopi nasıl yapılıyor?

Sistoskopi yapılmadan önce alt idrar yolunun içerisinde uyuşturucu ve kayganlaştırıcı etkisi olan jel kıvama sahip bir ilaç enjekte edilir. 10 dakika sonrasında etkisini tamamen gösteren ilaç sayesinde işleme başlanır. Sistoskop yardımıyla mesanenin içerisine girilir ve durumlar gözlenir.

Sistoskopi ameliyat mı?

Genel olarak lokal anestezi altında basit bir işlem olarak bilinen sistoskopi ameliyat değildir. Sistoskopi işlemi özel aletler sayesinde dış idrar deliğinden endoskopik olarak girilerek idrar yollarının gözlemlenmesi ve tedavi edilmesini sağlayan bir yöntemdir.

Sistoskopi sonrası hastanede yatılır mı?

Sistoskopi sonrasında hastanede uzun süreli bir yatış gerekmez. Sistoskopi sırasında yapılan anestezi sonrasında hastanın kendisini toplaması için 2 veya 3 saat yeterli olacaktır. Daha sonrasında hasta taburcu edilir.

Sistoskopi hangi hastalıklara bakar?

Ürolojide kullanılan ve birçok ürolojik hastalığın tanısını koyan sistoskopi son derece etkili bir yöntemdir. Mesanenin kamera ile incelenmesi anlamına gelen sistoskopi erkekte ve kadında dış idrar yolundan sokulur. Üroloji ile ilgili tüm hastalıklarda sistoskopi kullanılabilir.

Sistoskopi tehlikeli mi?

Genelde güvenli bir işlem olan sistoskopi sonrasında ciddi rahatsızlıkların görülme sıklığı nadir de olsa vardır. Sistoskopiye özgü bir komplikasyon olan yırtılma mümkündür. İdrar yolunda sistoskopi yüzünden herhangi bir yırtılma meydana gelebilir.

Sistoskopi yapılırken hasta uyutulur mu?

Sistoskopi yapılırken isteğe bağlı olarak hasta tamamen uyutulur veya uyutulmadan önce sadece idrar kanalına uyuşturucu bir ilaç verilir. Genelde hasta uyutulmadan işlem yapılmaktadır.