Sıtma Nedir? Sıtma Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Plazmodium parazitleri aracılığıyla ortaya çıkan olan sıtma, günümüzde insanların pek çok kez karşılaştığı bir hastalık türüdür. Türkiye'de yaygın olarak görülen bu hastalık hakkında bilinmesi gerekenlere içeriğimizde yer verdik. Yazımızda sıtma hastalığı nedir, bulaşıcı mı, belirtileri nelerdir, neden olur ve tedavisi nasıldır gibi soruların yanıtını bulabilirsiniz.

Sıtma Nedir?

Sıtma, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde, anofel sivrisineği tarafından yayılan bir enfeksiyon hastalığıdır. Plasmodium adı verilen parazitik bir mikroorganizmanın insan vücudunda çoğalması sonucu ortaya çıkar. Dünya genelinde yaygın olan sıtma, özellikle düşük gelirli ülkelerde yaşayan insanları etkiler ve yılda milyonlarca ölüme neden olur.

Sıtmanın belirtileri genellikle ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, kas ağrıları ve halsizlik gibi grip benzeri semptomlarla ortaya çıkar. Ancak bu belirtiler, sıtmanın başka hastalıklarla karıştırılmasına yol açabilir. Bu nedenle, sıtma tanısı koymak için laboratuvar testlerine ihtiyaç vardır.

Sıtma, özellikle çocuklar ve hamile kadınlar olmak üzere savunmasız gruplarda ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle plasmodium falciparum türü sıtma, hayatı tehdit edebilen komplikasyonlara neden olabilir. Bunlar arasında anemi, böbrek yetmezliği, bilinç kaybı, nöbetler ve solunum sorunları yer alır.

Sıtmanın kontrolü ve önlenmesi, sivrisineklerin üreme alanlarının azaltılması, sıtma taşıyan sivrisinekleri öldüren insektisitlerin kullanılması, koruyucu giysilerin giyilmesi, sivrisinek koruyucu krem ve spreylerin kullanılması gibi çeşitli stratejileri içerir. Ayrıca, sıtma tedavisi için antimalaryal ilaçların erişilebilir ve etkili bir şekilde kullanılması önemlidir.

Sıtma Belirtileri Nelerdir?

Sıtma, sivrisineklerin taşıdığı Plasmodium parazitlerinin insan vücuduna girmesiyle oluşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Sıtmanın belirtileri, parazitin vücutta çoğalmasına ve kırmızı kan hücrelerini tahrip etmesine bağlı olarak ortaya çıkar. Bu belirtiler, genellikle sıtma enfeksiyonunun etkilediği kişinin bağışıklık sistemi, parazit türü ve enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Sıtma belirtileri, genellikle "sıtma atağı" olarak adlandırılan dönemlerde ortaya çıkar. Bu ataklar, sıtma parazitlerinin kırmızı kan hücrelerini yok ettiği ve serbest bıraktığı zamanlarda meydana gelir. İşte sıtmanın yaygın belirtileri:

Ateş

Sıtma atağı sırasında yüksek ateş ortaya çıkar. Ateş genellikle 38-40 °C arasında değişir ve ateş nöbetleri şeklinde dalgalanabilir.

Titreme

Sıtma ateşine eşlik eden şiddetli titreme veya üşüme hissi görülebilir. Bu titremeler, vücut ısısının yükselmesine ve ardından hızla düşmesine bağlı olarak ortaya çıkar.

Terleme

Sıtma atağının titreme aşamasını takiben yoğun terleme gelir. Terleme, vücut ısısının düştüğü bir evrede görülür.

Baş ağrısı

Sıtma hastaları genellikle şiddetli baş ağrılarından şikayet ederler. Baş ağrısı genellikle ateşin yükseldiği dönemlerde daha yoğun olabilir.

Kas ve eklem ağrıları

Sıtma atağı sırasında kas ve eklem ağrıları da ortaya çıkabilir. Bu ağrılar genellikle vücudun çeşitli bölgelerinde hissedilir ve hasta için rahatsızlık verici olabilir.

Halsizlik ve yorgunluk

Sıtma enfeksiyonu, kişinin enerjisini tüketebilir ve genel bir halsizlik hissi yaratabilir. Hastalar günlük aktivitelerini yapmakta zorluk çekebilir ve yorgun hissedebilirler.

Sıtma Neden Olur?

Sıtma, Plasmodium adı verilen parazitik bir mikroorganizmanın anofel sivrisinekleri tarafından insanlara bulaşması sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığıdır. Sıtma, bu parazitlerin insan vücudunda çoğalması ve kırmızı kan hücrelerini enfekte etmesiyle meydana gelir. Ancak, sıtmanın bulaşma süreci oldukça karmaşık ve çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle gerçekleşir.

Sıtmanın bulaşma süreci genellikle şu şekilde gerçekleşir:

Anofel Sivrisinekleri

Sıtma, sivrisineklerin taşıdığı Plasmodium parazitleri tarafından yayılır. Özellikle Anopheles cinsi sivrisinekler, sıtma parazitlerini taşıyan en yaygın türdür. Bu sivrisinekler, paraziti taşıyan enfekte bir kişiden kan emerek parazitleri alır.

Parazitin İnsan Vücuduna Girişi

Enfekte sivrisinek, bir sonraki kan emme işlemi sırasında Plasmodium parazitlerini insan vücuduna enjekte eder. Parazitler, sivrisineğin tükürüğüyle birlikte insanın dolaşım sistemine geçer.

İnsan Vücudunda Çoğalma

Parazitler, insan vücudunda kırmızı kan hücrelerine yerleşerek çoğalmaya başlar. Plasmodium paraziti, kırmızı kan hücrelerini enfekte eder ve içinde çoğalır. Bu süreçte parazitler, kırmızı kan hücrelerini yok eder ve serbest bırakır.

Sıtma Atağı

Parazitlerin kırmızı kan hücrelerini yok ettiği zamanlarda, hastada sıtma atakları meydana gelir. Ataklar, ateş, titreme, terleme, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi belirtilerle karakterizedir. Bu ataklar genellikle 48 ila 72 saatlik periyotlarla tekrarlar.

Sıtma Tedavisi Nasıl Olur?

Sıtma, ciddi bir enfeksiyon hastalığı olmasına rağmen, uygun tedavi ile başarıyla yönetilebilir. Sıtma tedavisi, hastanın genel sağlık durumu, sıtma türü, parazitin direnci ve hastanın yaşına ve durumuna bağlı olarak belirlenir. İşte sıtma tedavisinde kullanılan yaygın yöntemler:

Antimalaryal İlaçlar

Sıtma tedavisinde kullanılan en yaygın ilaçlar antimalaryal ilaçlardır. Bu ilaçlar, Plasmodium parazitinin vücutta çoğalmasını engeller ve hastalığı kontrol altına alır. Hangi antimalaryal ilacın kullanılacağı, enfeksiyonun türüne ve yerel direnç durumuna bağlı olarak belirlenir. Tedavi süresi ve dozajı da doktor tarafından belirlenir.

Kombinasyon Tedavisi

Sıtma tedavisinde, genellikle bir kombinasyon tedavisi kullanılır. Bu, farklı antimalaryal ilaçların bir arada kullanılması anlamına gelir. Kombinasyon tedavisi, parazitin direncini azaltmak ve tedavinin etkinliğini artırmak için tercih edilir. Ayrıca, farklı ilaçların farklı aşamalarda etkili olması nedeniyle kombinasyon tedavisi sıtmanın tüm aşamalarını hedefleyebilir.

Semptomatik Tedavi

Sıtma atakları sırasında ortaya çıkan semptomların hafifletilmesi ve rahatlama sağlanması için semptomatik tedavi uygulanır. Örneğin, ateş düşürücü ilaçlar ateşi kontrol altına alır, ağrı kesiciler baş ağrısı ve kas ağrılarını hafifletir ve antiemetikler mide bulantısı ve kusmayı önler.

Hastanede Yatış

Şiddetli sıtma vakalarında veya komplikasyonların ortaya çıktığı durumlarda hastanede yatış gerekebilir. Hastanede, hastanın sıvı dengesi sağlanır, ateş ve diğer semptomlar kontrol altına alınır ve durumu yakından takip edilir. Ayrıca, hastanede yatış, daha karmaşık tedavilerin uygulanması ve komplikasyonların yönetimi için gerekli olabilir.

Sıtma semptomları nelerdir?

Sıtma hastalığına yakalanan kişilerde bazı semptomlar görülmektedir. Bunlar ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk, öksürük atakları, terleme, mide bulantısı, kusma, göğüs ve karın ağrılarıdır.

Sıtma olan kişi ne yapmalı?

Sıtma olan kişinin bir an önce doktora başvurması gerekiyor. Daha sonra doktorun vereceği sıtma ilaçlarını düzenli bir şekilde kullanmalı ve tedaviyi aksatmamalısınız.

Sıtma nasıl geçer?

Sıtma hastalığında paraziti öldürmek ana amaçtır. Bunun için doktorunuz durumunuza ve özelliklerinize göre en iyi ilacı reçete edecektir. Bu ilaçları düzenli ve doktorun önerdiği dozda kullandığınız takdirde sıtmayı geçirebilirsiniz.

Sıtma oluşmasının altında yatan sebepler nelerdir?

Sıtma vücudumuza bulaşan parazitler yüzünden ortaya çıkmaktadır. Özellikle plazmodium adına sahip olan bir parazit, sivrisineklerin ısırıklarıyla insanlara bulaşmaktadır. Bunun sonucunda da sıtma dediğimiz hastalık meydana gelir.

Sıtma ne kadar sürer?

Sıtmanın ortaya çıkma süresi 7 gündür. Semptomlar sıtma endemik bölgeye girdikten sonra ikinci hafta içerisinde ortaya çıkacaktır. Genellikle 7 gün ile 1 ay arasında bu belirtiler görülmektedir. Sıtma endemik bölgeden ayrıldıktan sonra ise birkaç ay sonrasında tekrarlayabilir.

Sıtma gibi titreme neden olur?

Titreme oluşumunun altında yatan birçok sebep bulunuyor. Vücudun titremesi stres, B12 eksikliği, kan şekeri düşüklüğü, yorgunluk, heyecan, korku, fazla kafein tüketimi, öfke, tiroit fonksiyon bozukluğu, multipl skleroz, parkinson hastalığı ve insülin direnci gibi pek çok nedene bağlı olarak gelişebilir.

Ateşsiz sıtma nedir?

Sıtmaya neden olan parazitler vücuda girdikleri zaman bazı semptomlar ortaya çıkartmaktadır. Ateş, halsizlik ve titreme gibi bulgular bu semptomlardan en çok görülenleridir. Bazı durumlara sıtma daha hafif seyrederek ateş bulgusu görülmemektedir. Buna da ateşsiz sıtma denir.