Skolyoz Neden Olur, Çeşitleri ve Egzersizleri Nelerdir?

Skolyoz Nedir?

Omurga eğriliği adı verilen skolyoz; yaygın görülen, genelde omurganın yapısal bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan ve ileri derece duruş bozukluklarına neden olan ortopedik bir rahatsızlıktır. Boyun, sırt ve bel bölgesindeki omurganın öne, arkaya ya da yana eğilmesi durumu da "Skolyoz nedir?" sorusunun cevabı olabilir. Rahatsızlık sırt, bel ve bacakta yoğun ağrı ve kas spamzlarına neden olabilir.

Hastalığın çoğunlukla doğuştan kaynaklandığı bilinmekte olup, çocukluk yaşlarında da ortaya çıkabilmektedir. Sonradan oluşan skolyoz ise her yaşta görülebilir. Bunun nedeni ise sorunlu hayat sürmek ve oturuş bozukluklarıdır. Belirtileri bilinir ve erkenden önlem alınırsa daha kolay tedavi edilebilir. Peki, skolyoz belirtileri nelerdir?

Skolyoz Belirtileri Nelerdir?

Skolyoz belirtileri arasında özellikle omuzlarda duruş bozukluğu, asimetrik omuz ve kalça, bacak ağrısı ve uyuşması, dik durmakta güçlük çekme, yorgunluk hissi ve halsizlik, kaslarda esneklik kaybı ve zayıflık, şiddetli bel ve sırt ağrısı, ileri seviyelerde nefes darlığı bulunmaktadır. Hastalığın ilerlemesi belirtileri şiddetlendirir ve ruhsal hastalıklara yatkınlığı da artırır.

Skolyoz Çeşitleri Nelerdir?

Skolyoz genel belirtiler verse de çeşidine göre de farklılık gösterebilir. Skolyoz çeşitleri arasında İdiopatik, nörümuküler ve konjenital skolyoz bulunur.

Konjenital Skolyoz

Konjenital Skolyoz anne karnındaki çocuğun gelişimi sırasında meydana gelir ve hızlı ilerler. Bebeklik çağlarında kendini hemen fark ettirir. Bebeğin gelişimi ile birlikte hızlı ilerlediği için cerrahi müdahale gerektirir. Konjenital skolyoz belirtleri arasında eşit durmayan omuz, kürek kemiklerinde öne eğilme, kamburluk, sırtta yumru ve iç organ problemleri bulunur

İdiopatik Skolyoz

En sık görülen çeşitlerden olan İdiopatik skolyoz, omurganın yana doğru eğilmesi ya da kendi etrafında dönmesiyle ortaya çıkan rahatsızlıktır. Omurga S ya da C şeklinde bükülür. Gözle görülür omurga eğriliği, hareket kısıtlılığı, omurgada ağrı ve nefes darlığı idiopatik skolyoz belirtilerinden bazılarıdır. Nedeni bilinmeyen bu rahatsızlık korse tedavisi ya da ameliyatla düzetilebilir.

Nöromusküler Skolyoz

Daha çok sinir ve kas hastalıklarının bir nedeni olarak ortaya çıkan nöromusküler skolyoz belirtileri arasında omurga eğriliği, kas güçsüzlüğü ve buna bağlı olarak ortaya çıkan gövde dengesizliği ve rahat oturamamak bulunur. Bu hastalarda diğer skolyoz türlerine göre solunum sıkıntısı daha fazla görülür.

Skolyoz Neden Olur?

Skolyoz nedenleri arasında genetik yatkınlık, D vitamini eksikliği, nöromusküler yapıdaki bozukluklar, omurgaya fazla yüklenilmesi, serabral palsi gibi omurgayı etkileyen hastalıklar, hormonal unsurlar ve sağlıksız beslenme gibi birçok faktör bulunur. Skolyoz nedeni çeşidine göre de değişebilir.

Doğuştan gelen skolyozun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Yetişkinlerde ise omurgadaki yıpranma ve aşınma, duruş bozuklukları, omurga disklerinin eğilmesi skolyoza neden olabilir. 

Skolyoz Dereceleri Nedir?

Skolyozda sorunun hangi boyutta olduğu derecelerle ölçülür. 10 derecenin üzerindeki eğriliklere skolyoz tanısı konulabilir.  Eğrilik 10 derecenin altında ise hastaya spinal asimetri teşhisi de yapılabilir. 

Skolyoz dereceleri hafif, orta ve şiddetli olarak tanımlanır. 20 dereceden az eğrilikler hafif, 20 ile 40 derece arasındaki eğrilikler orta, 40 dereceyi aşan eğrilikler ileri seviye skolyoz olarak tanımlanır. 30 dereceden az olan skolyozlar korse, egzersiz ve fizik tedavilerle iyileştirilebilir. 40 dereceden yüksek skolyozlar için mutlaka cerrahi işlem gereklidir.

Skolyoz Tedavisi Nasıl Olur?

Skolyoz tedavisi; rahatsızlığı yaşayan bireyin yaşı, skolyozun boyutu ve türüne göre yapılmaktadır. Bireyin omurga eğriliği hafif ve orta seviyesindeyse cerrahi işlem uygulanmadan tedavi yapılabilir. Skolyoz tedavisinde korse ve fizik tedavi uygulanır. Hastadan sağlıklı beslenerek gerekli vitamin, mineral, kalsiyum ve proteinleri alması istenir.

Aynı zamanda hastanın spor yapması ve yumuşak yataklardan ziyade orta sert bir yatakta uyuması gereklidir. Oturulan sandalyeler, kullanılan masalar hastanın boyuna uyum sağlamalıdır. Günlük hayatta yapılan tüm aktiviteler omurga sağlığına göre düşünülmeli ve duruş bozuklukları düzeltilmelidir.

Skolyoz Egzersizleri

Skolyoz egzersizleri, fizik tedavi programı üzerinden yapılan egzersizlerdir. Skolyoz egerzisleri arasında üst gövde, kol-bacak ekstansiyonu, sırt döndürme ve germe egzersizi, sırt ve belden yana eğilme egzersizi, esnetme hareketi egzersizi ve hamstring germe hareketi hareketi gibi egzersizler yer alır.

Üst gövde ekstansiyonu egzersizinde yüz üstü uzanan hasta, ilk olarak karnının altını yastık yada başka bir eşya ile desteklemelidir. Sonrasında ise ellerini arkada bağlayıp ve vücudunun üst kısmını yerden kaldırmaya çalışmalıdır. Bu egzersiz ısınma hareketi gibi düşünülebilir.

Kol-Bacak ekstansiyonu egzersizinde ağız aşağıya gelecek şekilde eğilinmeli ve sonrasında sağ bacak ve sol kol kaldırılmalı. Egzersizi yaparken boynun düz durmasına dikkat edilmeli. Ardından aynı hareket diğer kol ve bacaklar için tekrarlanmalı.

Orta sırt döndürme ve germe egzersizinde yere oturulmalı ve öne doğru eğilerek göğüs yere yaklaştırılmalı. Kollar kulak hizasına gelecek şekilde her iki tarafa da uzatılabildiği kadar  uzatılmalı. Sağ, sol ve ön tarafta bu hareket tekrarlanmalı.

Üst trapez esnetme egzersizinde sol el başın sağ tarafında konmalı. Diğer el belin arkasına uzanmalı. Baş, hafif bir gerginlik hissedene kadar sola doğru çekilmeli. Bu harekette baş çok fazla zorlanmamalı ve her iki tarafta da hareket tekrarı yapılmalı.

Hamstring germe egzersizi sağ bacak düz şekilde dururken diğer bacağın kasığınıza doğru kıvırılmasıyla yapılan egzersizdir. Bu pozisyonda omurga bölgesinde gerginlik hissedene kadar eğilmeniz gerekmektedir.

Skolyoz Korsesi ve Çeşitleri

Skolyoz korse çeşitleri arasında thoraco lumbo sacral korse, CTLSO korse, charleston bending korse ve charleston bending korse bulunur. Korseler skolyoz hastalığında uygulanan tedavi yöntemlerinin başında gelmektedir. Skolyoz korsesi birçok hastanın tedavisinde büyük faydalar sağlamaktadır. Her skolyoz çeşidine uygun korse bulunur.

Doktorlar omurgadaki eğrilik tipini ve derecesini belirlediğinde korse için hastaya önerilerde bulunur. Doktorun belirlediği korseleri kullanmak önemlidir. Bazı korseler vücut yapısına göre de üretilebilir.

Skolyoz Ameliyatı Nedir, Çeşitleri Nelerdir?

Skolyoz ameliyatı omurga eğriliğine neden olan omurların düzeltilebilmesi için yapılan ameliyatlardır. Fizik tedavi, korse ve egzersizlerin yetersiz kaldığı ileri dereceli skolyoz hastaları için ameliyat yapılır. Ancak ameliyat şekli ve yöntemi hastanın durumuna ve yaşına göre değişebilir.

İpli Skolyoz Ameliyatı

İpli skolyoz ameliyatı daha çok çocuklarda uygulanan, küçük kesilerle yapılan ve füzyonsuz denilen skolyoz ameliyatı çeşididir. Göğüs kafesinin yanlarından küçük kesilerle içeri girilir, skolyoza neden olan eğriliğin dış bükey tarafına vidalar konulur. Daha sonra karın boşluğundan omurgaya ulaşılır. Burada da hastanın bel bölgesindeki eğrilik için vidalar kullanılır. Ardından ip yerleştirilerek germe işlemi uygulanır.

Spinal Füzyon Ameliyatı

Spinal füzyon ameliyatı, skolyoz tedavisinde sıkça kullanılan bir ameliyat çeşididir. Bu ameliyatta eğriliği düzeltmek için kemiklerden yararlanılır. Birden çok kemik birleştirilir ve doğal formunu kaybeden omurlar birbirine kaynatılır. Yama gibi birleşen küçük kemik parçaları birlikte büyür ve tek kemik halini alır. Cerrah operasyonda çubuk ve vidalarla omurganın düzelmesi sağlar.

Kaç derece skolyoz tehlikeli?

Skolyoz derecesi 40 dereceyi aştığında tehlikeli bir hal alabilir. Bu durumda iç organlar da skolyoz yüzünden etkilenir. Nefes darlığı ile birlikte akciğer komplikasyonları meydana gelebilir. 40 derecenin üzerinde skolyoz hastası olanlar vakit kaybetmeden cerrahi yöntemlerle tedavi edilmelidir. Aksi halde belirtiler şiddetlenerek artabilir

Skolyoz ağrısı nereye vurur?

Skolyozda kemikler sinirlerin üzerine olan baskıyı artırdığı için skolyoz ağrısı vücudun birçok bölümünde hissedilebilir. Bu bölgeler arasında yer alan bacak, sırt ve belde güçsüzlük, uyuşma, kas spazmı ve şiddetli ağrı gibi şikayetler ortaya çıkar. Öte yandan vücuttaki yorgunluk hissi de skolyoz nedeniyle artış gösterir. 

Yürüyüş skolyoza iyi gelir mi?

Yürüyüş gibi birçok farklı egzersiz ve hareket skolyoza iyi gelebilir ancak hastalığı tamamen önlemez. Egzersizler skolyoz tedavisini destekleyici niteliktedir. Kasların güçlenmesini ve rahatlamasını sağlayabilir. Egzersizlerin doktor kontrolünde ve bilgisinde yapılması da önemlidir. Yanlış yapılan egzersiz kötü sonuçlar da doğurabilir.

Skolyoz hastaları nasıl bir yatakta yatmalı?

Skolyoz hastaları kesinlikle yumuşak yatakta yatmamalıdır. Hastalar için orta sertlikte yataklar idealdir. Yarı ortopedik yataklarla omurga desteklenebilir. Doğru yatak seçiminin skolyoz üzerinde büyük bir etkisi bulunur. Bunun yanında uyurken takılan korseler de hastalığın tedavisi için önemlidir. 

Skolyoz hangi doktor bakar?

Skolyoz hastalığı omurgada yaşanan problemlerden kaynaklandığı için Ortopedi ve Travmatoloji bölümünün alanına girer. Skolyoz tedavisi için ortopedistlere başvurmak gerekir. Doktorlar tedavi için öncelikle skolyozun derecesini ve durumunu belirler, ardından da hastalığa yönelik tedavi planı oluştururlar. 

Skolyoz korse ile düzelir mi?

Skolyoz korseleri tedaviyi desteklemek için son derece önemlidir. Ancak tek başına skolyozu iyileştirmek konusunda yetersiz kalabilir. Skolyoz tedavisi çok yönlü bir süreçtir. Doktorların önerileri ve gözetimi doğrultusunda birçok farklı tedavi aynı anda uygulanabilir.