Somatoform Bozukluk Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Somatoform Bozukluk Nedir?

Somatoform bozukluk, gerçek bir organik sebebe bağlı olmadan kişinin fiziksel sorun hissetmesi ya da fonksiyon kaybı yaşamasına neden olan psikolojik bir hastalıktır. Hastalar sürekli olarak kendini hasta hisseder, vücuduyla ilgili çeşitli şeylerden şikayetçi olur. Bir başka değişle somatoform bozukluğu, bilinçaltında yatan psikolojik sorunların fiziksel olarak kendini ortaya çıkarma durumudur.

Kişide görülen yakınmalar pek çok alanı kapsar. Nörolojik, dermatolojik ve gastrointestinal sistem olmak üzere birçok alanı kapsayan şikayetler gözlemlenir. Ancak yapılan tetkik ve tahlillerde herhangi bir tanıya varılamaz. Hastalar herhangi bir sonuç alamamasına karşılık uzun yıllar çeşitli doktorlara başvururlar.

Bu kişiler hasta olduklarına kendilerini inandırmakla birlikte herhangi bir sağlık sorununa rastlamayan doktorları başarısızlıkla suçlarlar. Bazı vakalarda hasta kendi kendinin doktoru olmaya çalışır ve kulaktan dolma bilgilerle çeşitli tedavi yöntemlerine başvurur.

Bu kişilerde görülen yakınmalar sonucunda herhangi bir sağlık sorununa rastlanılmasa da bu durum kişinin hayal ürünü olarak kabul edilemez. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta kişide gerçekten fiziksel ağrıların bulunabileceğidir. Ancak bu ağrılar karşısında herhangi bir teşhis konulamamasının tek nedeni ağrıların psikolojik faktörlere dayanmasıdır.

Birçok hastalığın temel nedeni olarak görülen stres, bazı durumlarda kişinin bağışıklık sisteminin düşmesine neden olabileceği gibi fiziksel olarak da düşüş yaşamasına neden olur. Bu durumlarda kişilerde baş ağrıları, karın ağrıları, kas ve organlarda gerginlikler gözlemlenebilir. Ancak somatoform hastalığı olan kişilerde bu durum psikolojik durumun etkisiyle daha uzun sürmekle birlikte kişi ciddi bir hastalığı olduğuna inanır.

Somatoform Bozukluklar Nelerdir?

Somatoform bozuklukta hastalığın belirtisi ve seyrine göre birçok farklı çeşit bulunur. Bu çeşitlerde belirti farklılıkları olduğu gibi hastalık nedeni farklılıkları da görülür.

İşte somatoform bozukluk çeşitleri:

1. Hipokondriyazis Hastalık Kaygısı Bozukluğu

Hastalık kaygı bozukluğu da denilen hipokondriyazis kaygısı bozukluğu, ortada bedensel bir belirti yokken bile kendini gösterebilen somatoform bozukluktur. Yapılan tüm testlerin temiz çıkması hastayı rahatlatmaz, belirti olmamasına rağmen hasta, bir sorun olduğuna inanır. Depresyon ve kaygı bozuklukları bu hastalığa eşlik edebilir.

2. Ağrı Bozukluğu

Ağrı bozukluğu, hastanın tıbbi nedenlerle açıklanamayan bir ağrı duyması durumudur. Ağrıların nedeni psikolojik sorunlardır ancak hasta buna inanmaz. Stres gibi durumlar vücutta gerçekten ağrıya da neden olabilir. Tahlil ve testler bu durumda yetersiz kalır. Ağrıların düzelmesi için hastaya psikolojik tedavi ve destek uygulanması gerekir.

3. Yapay Bozukluk

Yapay bozukluk, hastanın kendisini çevresindeki insanlara hasta olarak göstermesi, yaralı gibi davranması durumunu gösteren psikolojik rahatsızlıktır. Hastanın amacı günlük işlerden, mesleğinden ya da zorunluğu tutulduğu bir eylemden kaçmaktır. Sahte raporlarla bile kendilerini hasta gösterebilirler.

4. Konversiyon Bozukluğu

Somatoform Bozuklukların en ağır belirti gösteren türü Konversiyon Bozukluğudur. Bu hastalıkta kişi aniden kısmi ya da tam felç olabilir, vücudunda fonksiyon kayıpları yaşayabilir ve hatta kör olabilir. Hiç bir nörolojik belirtisi olmayan bu durumlarda test ve muayenelerde olumsuz sonuçlara rastlanmaz. Aniden başlayan belirtilerin çoğu kendiliğinden düzelir. Ancak uzun süren belirtilerin iyileşmesi zordur.

5. Bedenselleştirme Bozukluğu

Bedenselleştirme bozukluğu da denilen somatizasyon bozuklukta ortaya çıkan bedensel bir rahatsızlığın fazla abartıldığı görülür. Kişi vücudundaki belirtiyi aşırı düşünür, ciddi bir hastalığı olduğuna kendini inandırır. Aksi söylense bile inkar eder ve doktorlara inanmaz. Kişi bir hastalığı sahiplenir ve o hastalığın kendisinde olduğunu düşünür. Bu durum yıllarca sürebilir.

Somatoform Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Somatoform bozukluğu belirtileri arasında gerçekte olmayan his ve fonksiyon kaybı, körlük, yutma fonksiyonunda zorlanma, bulantı ve kusma, cinsel işlev bozukluğu ile baş ve karın ağrısı gibi hafif ağrılara aşırı tepkiler verme ve tedirgin olma, gereksiz doktor muayeneleri ve tahliller yaptırma, yapılan test sonuçlarına inanmama, doktora güvenmeme ve sürekli fiziksel sorun arama bulunur.

Somatoform Bozukluk Neden Olur?

Somatoform Bozukluk nedenleri arasında genetik ve biyolojik faktörlerin yanı sıra sosyokültürel ve çevresel faktörler de yer alır. Psikolojik ve kişisel nedenlerin bir araya gelmesiyle hastalık belirtileri görülebilir. Yoğun stres ve travmalara maruz kalan kişilerde de somatoform bozukluklar görülebilir.

Somatoform bozukluklarda tetikleyici unsurlar kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Birçok unsur somatoform bozukluk oluşumunda etkili bir rol oynamaktadır. Sürekli vücudunu sorgulayan hastalarda yoğun stres, olumsuz ve sıkıntı veren durumlar söz konusu olabilir. Stres birçok hastalığın tetik noktası olabileceği gibi hastalıklardan bağımsız olarak kişinin kendini yorgun veya hasta hissetmesine neden olabilir.

Somatoform bozukluk nedenleri arasında sayılan bir diğer durum ise kişinin kendini çok fazla dinlemesidir. Sürekli olarak bedenini dinledikleri ve zarar görebileceği düşüncesi ile birçok faaliyetten sakındıkları gözlemlenebilir. Tüm bu faktörler göz önünde bulundurulduğunda bu durumun uzun yıllar devam etmesi kişinin günlük yaşamanı önemli ölçüde kısıtlayabilir.

Somatoform Bozukluk Tedavisi Nasıl Olur?

Somatoform bozukluk tedavisinde psikoterapi yöntemleri ile birlikte ilaç tedavisi yapılır. Hastada depresyon ve anksiyete belirtileri varsa öncelikle bunlar üzerinde yoğunlaşılabilir. Psikoterapi yöntemleriyle hastaya bedensel olarak duyduğu rahatsızlıklarla nasıl başa çıkabileceği hakkında yol gösterilir.

Doktorun uygun görmesi durumunda ilaç tedavisi uygulanabileceği gibi hastanın sürekli olarak aynı doktor tarafından gözlemlenmesi oldukça önemlidir. Hastanın sürekli olarak doktora gitme, gereksiz tetkikler yaptırma ve kendi başına çeşitli tedavi yöntemleri deneme gibi durumlardan uzak durması sağlanmalıdır.

Somatoform bozukluk semptomları uzun yıllar boyunca devam edebileceği gibi bu durum hastanın sosyal ve özel yaşamını önemli ölçüde kısıtlayacaktır. Bu nedenle hastanın uzman ve deneyimli bir psikiyatrist tarafından gözlemlenmesi oldukça önemlidir. Aksi halde somatoform bozukluk sahibi kişilerin kendi kendilerine iyileşmesi nadiren görülmektedir.

Somatoform bozukluk ne kadar sürer?

Somatoform bozukluk genelde genç yaşlarda başlar ve yıllarca sürebilir. Kişi yıllarca ağrı ve acı duyduğunu düşünebilir, ciddi bir hastalığı olduğuna inanabilir. Bu tip durumlarda altta yatan gerçek bir fizyolojik sebep yoksa hastanın uzman bir psikiyatristten yardım alması gereklidir. Hastalığın tedavisi mümkündür.

Somatoform bozukluk tedavi edilir mi?

Somatoform bozukluğun tedavisi mümkündür. Psikiyatristler tarafından yapılan tedavide psikoterapi yöntemleri kullanılır. Kişinin neden Somatoform bozukluk kaygılarına sahip olduğu araştırılır, altta yatan nedenlere çözüm aranır. Hastanın bu noktada doktora güvenmesi ve doktor değiştirmemesi önemlidir.

Somatoform bozukluk ilacı var mı?

Somatoform bozukluk psikiyatristler eşliğinde ilaçla da tedavi edilebilir. Somatoform bozukluk tedavisinde amitriptilin, imipramin, antidepresan ve dokepin gibi farklı ilaçlar kullanılabilmektedir. Bu ilaçlarla birlikte psikoterapi yöntemleri de kullanılır. İki yönlü ilerletilen tedavi başarıya ulaşabilmektedir.

Somatoform bozukluk yaşamamak için ne yapmalı?

Somatoform bozukluk yaşamamak için stresten uzak bir hayat sürülmesi gereklidir. Kişinin farklı şeylerle uğraşması, zihnini rahatlatması, vücuduna ve sorunlara odaklanmaması önemlidir. Hobi ve uğraşılar bu noktada yarar sağlayabilir. Yine de hastalık belirtileri günlük hayatı etkiliyorsa doktora başvurmak faydalı olur.

Somatoform bozukluk için hangi doktora gidilmeli?

Somatoform bozukluk yaşayan kişiler hastanelerde birçok doktora başvurmaktadır. Bunun nedeni vücutlarının çeşitli yerlerinde sorun ve ağrı hissetmeleridir. Ancak ağrıların bir nedeni yoksa ve kişi psikolojik sorunlar yaşıyorsa başvurması gereken yer psikolog ve psikiyatri klinikleridir. Uygun tedavilerle sorun çözülebilir.