Stres Nedir, Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Stres Nedir?

Stres, bireyde gerilim yaratan, çeşitli faktörle karşılaşılması sonucunda vücudun verdiği tepkidir. Kişinin kendini huzursuz hissettiği bir zamanda fiziksel, zihinsel, duygusal tepkilerin bütünüdür. Vücutta bazı durumlara karşı cevap olarak stres hormonu oluşur. Vücudun farklı şekillerde tepki vermesi durumu stres olarak ifade edilir.

Bireyler çeşitli nedenlerden dolayı strese girebilir. İş yerinde yaşanan sorunları, sosyal ilişkiler, aile ilişkileri ya da yaşanılan zorlu hayat insanı strese sokabilir. Genelde gün içinde yaşanan geçici durumlardır. Bazı durumlarda ise kişi sürekli stres altında hisseder, bu durum stres değil daha çok depresyon olarak adlandırılır.

Vücut, stresi aldığı anda sinir sistemi anında cevap vermektedir. Kalp atışlarının hızlanması ve uç noktalara kadar kanın pompalanması oluşur. Tansiyonun yükselmesi ve görüş kalitesinin artması gibi çeşitli durumlar yaşanmaktadır. Vücutta birçok değişikliğin oluşmasına neden olmaktadır.

Kortizol ve adrenalin gibi stres hormonlarının salgılanması gerçekleşir. Vücudun kas gücünü artırıp duyuları keskinleştirmesine neden olur. Tehlike ya da stres yaratan bir durum karşısında pozisyon almamızı sağlamaya çalıştığının göstergesi olarak ifade edilmektedir.

Stres Çeşitleri Nelerdir?

Stres çeşitleri akut, episodik ve kronik olarak üç farklı gruba ayrılır. Bu türler yaşanma uzunlukları ve etkileri ile birbirileri arasında farklılık gösterir.

Akut Stres

Akut stres, kısa süreli strestir. Birçok kişinin gün içinde yaşadığı ve hemen gelip geçen bir stres türüdür. Küçük bir olay bile bu stresi yaratabilir. Akut stres günlük hayatı çok fazla etkilemez.

Episodik Stres

Episodik stres, akut stresin gün içinde çok fazla tekrarlanmasıyla ortaya çıkar. Bu durumu yaşayan kişi günün büyük bir bölümünde kendini huzursuz ve endişeli hisseder. Sürekli gergin bir haldedir ve en ufak bir etken sebebiyle bile hızla öfkelenebilir.

Kronik Stres

Episodik stresin çok uzun sürmesiyle ya da başka bir etken nedeniyle ortaya çıkabilen kronik stres, kişinin günlük yaşamını fazlasıyla etkiler. Travmatik problemler bu soruna sebep olabilir. Kişi fiziksel ve psikolojik olarak sürekli yorgun olur ve işlevselliği kaybeder. Günlük hayatta aksamalar yaşanır.

Kronik stres, birçok hastalığa ve sorunlara neden olmaktadır. Bu nedenle bireyler stresle başa çıkmayı öğrenmelidir.

Stres ve Depresyon Arasındaki Fark Nedir?

Stres ve depresyon karıştırılmamalıdır. Stres vücudun verdiği bir tepkidir, aslında bir şeylerle başa çıkabilmeniz için salgılanan bazı hormonlardan dolayı oluşur. Depresyon ise tam tersi, kişinin yaşanan olaylarla başa çıkabilme özelliğini kaybetmesidir. Vücudun ve psikolojinin tepkisizleşmesi, insanın kendini sürekli yorgun ve mutsuz hissetmesi durumudur..

Stres farklı tekniklerle yönetilebilirken depresyon için uzman yardımı almak gerekir. Stresi azaltan şeyler depresyona da olumlu katkı sağlar ancak yine de psikolojik destek almak ve depresyonun etkilerinden korunmak önemlidir.

Stres depresyona yol açabilen bir durumdur. Kronik stres yaşayan kişi bir süre sonra depresyona girebilir. Aşırı stres sadece depresyon değil, birçok hastalığa da neden olmaktadır

Stresin Kaynakları Nelerdir?

Stres, gerginlik oluşturan çevresel etmenler sonucunda meydana gelebilir. Pek çok etken strese neden olmaktadır. Bunların farkına vararak stres hakkında bilinçlenebilir ve vücudunu kontrol edebilirsiniz.

İşte stres kaynakları ve strese neden olan faktörler:

1. Değişim

Birçok insan yaşamındaki düzeni sürdürmek için güçlü bir istek duyar, değişikliğe yol açan herhangi bir olay stres yaratır. Bu değişim her şey olabilir. Ev, iş ve çevre değişimi stres oluşturan faktörlerdendir. Çünkü kişinin konfor alanının dışına çıkması çoğu zaman sıkıntılı bir durumdur ancak hayattaki bazı şeyler için de bunu yapmak gerekebilir.

2. Gündelik Sıkıntılar

Stresin büyük kısmı, önemsiz can sıkıntıları, sinirlenmeler ve engellenmeler gibi gündelik sıkıntılardan kaynaklanmaktadır. Önemli olayların stres yaratıcı etkisi küçümsenemez, bu tür büyük olayları, stresin kökeninde yatan gündelik ufak çapta sıkıntıların tetiklediği de görülmektedir.

3. Engellenme

Engelleme de strese katkıda bulunur. Birileri ya da bir şeyler hedefimize giden yolu kapatıyorsa engellenmiş hissederiz. Engellemenin beş temel kaynağı; gecikmeler, kaynakların eksikliği, kayıplar, başarısızlık ve ayrımcılıktır. Engellemenin kaynağı olan bu beş durum stres oluşumuna katkı sağlamaktadır.

4. Çatışma

Yaşamdaki tüm sıkıntı ve dertlerin içinde belki de en yaygın olanı çatışmadır. Birbiriyle bağdaşmayan iki ya da daha fazla istek, fırsat, gereksinim ya da amaçla karşılaştığımızda çatışma ortaya çıkar. Bu durum kişinin sürekli düşünmesine ve dolayısıyla strese neden olur.

5. Kişinin Kendi Kendine Yarattığı Stres

Bazı insanlar daha fazla stres üretir. Bu kişiler yaşamın normal stresi üzerine kendi olağan dışı inançlarını ve içselleştirdikleri düşünceleri ekler. Böylece sürekli olumsuz düşünerek strese girer ve tek başına stresi artırabilir. Bu durum dış etkenlerden bağımsız olarak gelişir.

6. Bireysel Farklılıklar

Belirli bir durumu bazı insanlar son derece sakin karşılarken, bazıları çok fazla tepki göstererek karşılar. Bunun nedeni ise strese dirençli insanların psikolojik dayanıklılık olarak adlandırılan bir kişilik özelliğini paylaşmalarıdır. Bu özelliğe sahip olan insanlar, zor durumları tehdit edici olmaktan çok bir fırsat olarak algılar. Olayların kendi kontrolleri altında olduğunu hissederler.

Diğerleri ise aynı durumları tepkiyle karşılar çünkü ne yapacağını bilemez. Strese kapılmaya meyillidirler ve çoğu zaman olumsuz düşünürler. Bu sebeple strese girme olasılıkları daha yüksektir.

Stres Belirtileri Nelerdir?

Stresli kişide görülen belirtiler arasında gergin hissetme, güçsüzlük, yorgunluk, endişe, konsantrasyon bozukluğu, sinirlilik, çabuk heyecanlanma, dikkat kaybı, madde bağımlılığı, yapılan işler kolay da olsa zorluk çekme, baş ağrısı, panik atak ve çarpıntı yer alır.

Kişide psikolojik değişimlerinin yanı sıra fiziksel değişimler de görülür. Ateş basması, nefes darlığı, tansiyon yükselmesi, hazımsızlık, yutkunma sorunu, mide sorunları, iştah kaybı ya da artışı, cinsel işlev bozuklukları, şeker, kalp ve damar hastalıkları da stres kaynaklı yaşanabilmektedir.

Stresle Bağlantılı Sağlık Sorunları Nelerdir?

Stres bazı hastalıkları da tetikleyen büyük bir sorun olabilir. Stres nedeniyle hafıza kayıpları, akne sorunları, sedef gibi cilt hastalıkları yaşanabilir. Bunların yanı sıra uykusuzluk, saç dökülmesi, sürekli baş ağrısı, sindirim sorunları ve obezite gibi birçok hastalık ve rahatsızlığın da nedenleri arasında stres bulunur.

Bağışıklık sistemi sorunları, kalp ve damar hastalıkları da stres kaynaklı yaşanabilmektedir. Kalbi yoran stres yaş ilerledikçe kalp hastalıklarına yatkınlığınızı artırabilir.

Stresle Başa Çıkma Yolları Nelerdir?

Stresten tamamen kaçmak mümkün değildir. Bireyin kontrolü dışında gelişen bir durumdur. Bu nedenle stresle başa çıkma ya da stresi azaltma yolları denenmelidir. Bazı yöntemler sayesinde stresi azaltabilirsiniz. Bireyler kontrol delisi olmamalıdır. Kendilerini, hayatlarını ya da çevresinde olan biten her şeyi kontrol edemezler.

Hayat kontrol altında devam edemez. Bu nedenle biraz daha rahat olmak ve kontrol duygusunu azaltma denenmelidir. Kontrolün dışında gelişen olaylara karşı daha sakin tepkiler vermeye çalışılmalıdır. Kötü olaylara ya da engel olabilecek olaylara karşı olumsuz olunmamalıdır. Olumlu düşünceler telkin edilmeli ve hayata olumlu bakılmaya çalışılmalıdır.

Gülümsemek, bir insanın yapabileceği en kolay ve en güzel mimiktir. Her fırsatta gülümsenmelidir. Bu şekilde bakış açınız değişecektir. Gülümseme hayat tarzı haline getirilebilir.

"Müzik, ruhun gıdasıdır." Evet, kesinlikle bu klasik cümle çok doğdurur. Rahatlatan, motive eden şarkılar dinlenmeli. Stresli anlarda sizi rahatlatan müzikler işe yarayabilir. Meditasyon da rahatlamak için en ideal yöntemler arasındadır. Tek başınıza nefes alıp vererek ve odaklanarak rahatlayabilirsiniz.

Bireyin stresle başa çıkması için yürüyüş ve spor yapmak en önemli faktördür. Yürüyüş kişinin sakinleşmesine, rahatlamasına ve gevşemesine yardımcı olmaktadır. Spor yapmak ise serotonin hormonu salgılatarak kişiyi daha mutlu hissettirir.

Tartışmalar kişileri en çok strese sürükleyen nedenler arasındadır. Tartışmalı ortamlardan uzak durmak önemlidir. Tartışmaya giriyorsanız, tüm gücünüzü bu duruma harcamamalısınız. Her şeyi gereğinden fazla ciddiye almamalısınız. Yaşanan bazı olayları kendinize dert etmemelisiniz. Herkesin başına gelebileceğini unutmayınız.

Stres en çok hangi organı etkiler?

Stres mide, bağırsak ve kalp gibi birçok organı etkileyebilir. Bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterir. Aşırı stres durumlarında kalp güçlü bir şekilde etkilenebilir ve çarpıntı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Daha birçok farklı rahatsızlık meydana gelebilir. Mide rahatsızlıklarının da ana nedenlerinden biri strestir.

Stres atmak için ne yapmak lazım?

Stres atmak için ılık bir duş almak, yürüyüşe çıkmak, koşu yapmak, yüzmek ve doğada vakit geçirmek gibi dinlendirici aktiviteler yapılabilir. Bunların yanı sıra insanlarla görüşmek, sohbet etmek, sevilen işlerle uğraşmak ve rahatlatıcı müzikler dinlemek de stres atmanızı sağlayabilir.

Stres kilo verdirir mi?

Stres kilo kaybına neden olabilir çünkü bazı kişilerde iştahı kapatabilir. Ancak bu durum kişiden kişiye de farklılık gösterir. Örneğin bazı kişiler strese girdikçe yemek yemeye daha meyilli olabilir. İştah açılır ve mutluluk yemek yemekte aranır. Bu durum obezite gibi sorunların ortaya çıkmasına da neden olur.

Stres için hangi ilaç kullanılır?

Stres için özellikle travma sonrası yaşanan streslerde ilaç kullanımına başvurulur. Bu ilaçlar anksiyete için kullanılan ilaçlardır ve psikiyatristler tarafından yazılmadıkça kullanılmamalıdır. Psikiyatrist gözetiminde Xanax, Klonopin, Ativan ve Valium gibi ilaçlarla tedavi uygulanabilir.

Stres beyne zarar verir mi?

Stres beyin fonksiyonlarını da etkiler. Beyin fonksiyonlarında bozulma ve dengesizlik yaşanabilir. Sinirli ruh hali ve hafıza bulanıklığı baş gösterir. Düşünce yeteneği zayıflar ve bu durum tüm vücuda da etki eder. Vücutta yorgunluk ve güçsüzlük hali görülebilir.