Testosteron Nedir? Eksikliğinin Belirtileri ve Tedavisi

Testosteron hormonu, insan vücudunda önemli bir role sahiptir ve birçok sağlık sorunuyla ilişkilendirilebilir. Testosteron seviyelerinin sağlıklı bir aralıkta tutulması, sağlıklı bir yaşam tarzının yanı sıra sağlık sorunlarının önlenmesine yardımcı olabilir.

Testosteron Nedir?

Testosteron hormonu, insanların vücutlarında bulunan doğal bir hormondur. Bu hormon, erkeklerde ve kadınlarda farklı seviyelerde bulunur ve çeşitli önemli fonksiyonları yerine getirir.

Erkeklerde, testosteron hormonu özellikle erkek cinsiyet özelliklerinin gelişiminde ve sürdürülmesinde önemli bir rol oynar. Testosteron, erkeklerde testislerde üretilir ve cinsel gelişim, sperm üretimi, kas kütlesi, kemik yoğunluğu ve kırmızı kan hücresi üretimi gibi birçok fonksiyonda rol alır.

Kadınlarda ise, testosteron hormonu östrojen ve progesteron gibi diğer hormonlarla birlikte vücudun normal işleyişini sağlar. Kadınlar, genellikle daha düşük seviyelerde testosteron üretirler ve bu hormonun rolü daha az belirgindir. Ancak yine de, kadın vücudunda testosteronun rolü vardır, özellikle cinsel fonksiyonlar, kas kütlesi ve kemik yoğunluğu açısından.

Testosteron hormonu seviyeleri yaşa, cinsiyete, genetik faktörlere ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Örneğin, erkeklerde testosteron seviyeleri, genellikle ergenlik döneminden itibaren artar ve yaklaşık 30 yaşından itibaren yavaş yavaş düşmeye başlar. Kadınlarda ise, testosteron seviyeleri genellikle ergenlik döneminden itibaren artar ve 20'li yaşlarda seviyeleri sabit kalır.

Testosteron hormonu eksikliği veya fazlalığı, çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Örneğin, erkeklerde testosteron eksikliği, cinsel fonksiyon bozukluğu, depresyon, yorgunluk, kilo alımı ve osteoporoz gibi sorunlara neden olabilir. Benzer şekilde, kadınlarda yüksek testosteron seviyeleri, polikistik over sendromu (PCOS) gibi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Testosteron Hormonu Cinsiyeti Belirler mi?

Testosteron hormonu, erkeklerde daha yüksek seviyelerde bulunurken, kadınlarda daha düşük seviyelerde bulunur. Bu nedenle, testosteronun cinsiyeti belirleyen bir faktör olduğu düşünülebilir. Ancak gerçek, bu kadar basit değil.

Cinsiyet, kromozomlara ve cinsiyet organlarına dayalı bir olgudur. Erkekler genellikle XY kromozomlarına sahipken, kadınlar ise XX kromozomlarına sahiptir. Bu kromozomlar, erkek ve kadın cinsiyet organlarının farklı şekillerde gelişmesine neden olur.

Testosteron hormonu, erkek cinsiyet özelliklerinin gelişiminde önemli bir rol oynar. Bu nedenle, erkeklerde testosteron seviyeleri kadınlardan daha yüksek olabilir. Ancak, testosteronun varlığı ya da yokluğu cinsiyeti belirlemez. Örneğin, bazı kadınlar doğuştan yüksek seviyelerde testosteron üretirler ve bu kadınlar genellikle erkek tipi özelliklere sahip olabilirler. Benzer şekilde, bazı erkekler düşük testosteron seviyelerine sahip olabilir ve bu erkeklerde dişi özellikler daha belirgin olabilir.

Cinsiyet belirleyen faktörler arasında hormonlar önemli bir rol oynar, ancak cinsiyeti tam olarak belirleyen faktörler değillerdir. Testosteronun varlığı, erkeklerde çeşitli cinsiyet özelliklerinin gelişimini destekleyebilir, ancak yalnızca bir faktör olarak cinsiyeti belirleyemez.

Bebeğin cinsiyetinin en erken 3. aydan itibaren belirlenebilmesi bu yüzdendir. Bu hormonun dengesi çok önemlidir. Anne karnında yeterli seviyede üretilmediyse çocuk ileride çift cinsiyetli ya da cinsiyet değiştirmeye meyilli olabilmektedir.

Testosteron hormonu çocuğun sağ elini mi sol elini mi kullanacağına kadar çok farklı kararları belirliyor. Yapılan araştırmalarda beyin fonksiyonlarıyla doğrudan bağlantısı olduğu tespit edilmiş ve çocuklardaki geç konuşma sorunlarına bu hormonun sebep olduğu da gözlemlenmiştir.

Testosteron Hormonu Değerleri Nasıl Olmalı?

Cinsel yaşamın devam edebilmesi için testosteron hormonu değerinin 300 ile 1200 ng dl arasında olması gerekmektedir. Bu sınırlar arasındaki testosteron hormonu değeri normaldir. Ancak bu seviyelerin üstünde ya da altında ise tedavi gerekmektedir.

Testosteron Hormonu Neden Düşer?

Testosteron hormonu 30 yaşından itibaren doğal olarak düşmeye başlamaktadır. Bu düşme yılda %1 oranında seyretmektedir. 60 yaşından sonra ise en düşük seviyeye inmektedir. Ancak bazı faktörler bu süreci hızlandırmaktadır.

Stres, uyku düzeni bozukluğu, bazı metobolik hastalıklar, hipofiz bezlerinin fonksiyonları ile ilgili sorunlar, fazla sigara ve alkol tüketimi testosteron hormonun düşmesine neden olmaktadır. Bu faktörleri hayatından çıkarttığınız takdirde azalmanın hızı yavaşlayacaktır.

Testosteron Hormonu Düşüklüğü Nelere Yol Açar?

Düşük testosteron hormonu psikolojik, cinsel ve vücudun geneline yayılan sorunlara yol açmaktadır. Kişinin kendini depresyonda hissetmesi, performans düşüklüğü, odaklanmada güçlük, halsizlik ve uykusuzluk gibi belirtilere neden olabilmektedir.

Testosteronun azlığı durumunda ortaya çıkan diğer problemler ise kas ve kemiklerde doku kaybı, güçte azalış, yüksek ateş, memelerde gözlenen büyüme, vücut kıllarında azalma ve kansızlıktır.

Testosteron Hormonu Düşüklüğü Tedavisi

Testosteron hormonu, erkeklerde sperm üretiminden cinsel dürtülere kadar birçok fiziksel işlevi etkiler. Ancak, yaşlanma, stres, obezite, hipertiroidizm veya hipogonadizm gibi faktörler nedeniyle testosteron seviyeleri düşebilir. Bu durum, erkeklerde düşük libido, depresyon, yorgunluk, kas kaybı, kilo alımı, osteoporoz ve hatta cinsel işlev bozukluklarına yol açabilir.

Testosteron hormonu düşüklüğü, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bununla birlikte, tedavisi mümkündür. Testosteron hormonu düşüklüğü tedavisinde kullanılan yöntemler arasında aşağıdakiler yer alır:

Testosteron Takviyesi

Testosteron takviyesi, testosteron seviyelerini artırmak için kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavi yöntemi, jel, krem, tablet, enjeksiyon veya implant formunda olabilir. Ancak, testosteron takviyesi kullanmadan önce, doktorunuz testosteron seviyenizi ölçerek sizin için uygun olan tedaviyi belirleyecektir.

Düzenli Egzersiz

Düzenli egzersiz, testosteron seviyelerini artırmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, egzersiz yapmak, obezite, hipertansiyon ve diğer sağlık sorunları gibi testosteron düşüklüğüne neden olan faktörleri azaltabilir.

Beslenme Değişiklikleri

Beslenme değişiklikleri, testosteron seviyelerini artırmak için kullanılan başka bir yöntemdir. Özellikle, yüksek proteinli gıdalar, çinko, magnezyum, D vitamini ve diğer vitamin ve mineraller içeren gıdaların tüketilmesi, testosteron seviyelerini artırabilir.

Stres Yönetimi

Stres, testosteron seviyelerini düşürebilir. Bu nedenle, stres yönetimi teknikleri, testosteron seviyelerini artırmaya yardımcı olabilir. Yoganın ve meditasyonun yanı sıra, masaj, akupunktur ve diğer alternatif tedaviler de stresi azaltmaya yardımcı olabilir.

Testosteron Seviyesini Artırmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Testosteron seviyesini artırmak için çeşitli aktiviteler yapılabilir. Bunun yanına ek olarak testosteron seviyesini artıracak besinler tüketilebilir. Bu sayede testosteron seviyesi kolayca yükseltilebilir.

1. Spor

Spor yapmak her şeye iyi geldiği gibi testosteronu da arttırır. Özellikle ağırlık idmanları kasları zorlayacağı için hormon salgısını arttırır. Aynı zamanda ne kadar çok kas grubunu çalıştırırsanız o kadar fazla salgılanır.

Yüzme, tenis ve squat gibi spor hareketleri bu hormonu daha çok arttırır. Testosteron aynı zamanda güç sağlar. Bu yüzden en fazla zorlanacağınız hareketleri yapmak ve kaslarınızı zorlamak faydalı olacaktır.

2. Uyku

Araştırmalara göre gece uykusunu 5 saate düşüren erkeklerin gün içindeki testosteron miktarları ölçülmüş ve %10-15 oranında azaldığı gözlemlenmiştir. Uyku vücudun dinlendiği ve düzenlendiği safha olduğu için mutlaka düzgün uyumaya özen gösterilmelidir. Az uyku ile düşen testosteron beraberinde daha hızlı kilo almayı ve kas kaybını kolaylaştırır.

3. Doğal Yağlar

Doğal besinlerdeki yağlar testosteron üretiminde etkin görev alırlar. Zeytinyağı, tereyağı, kırmızı etteki yağlar ve kuruyemişlerdeki yağlar mutlaka tüketilmelidir. Diyet sebebiyle bu yağların tüketimi bırakıldığında testosteron seviyesinin %40 oranında düştüğü gözlemlenmiştir.

Unutmayın bunları yediğinizde yükselen testosteron seviyesi kas dokusunun artmasını ve yağların yakılmasını hızlandıracaktır. Tabi kararında tüketildiği sürece. Mısırözü yağı, ayçiçek yağı, margarin gibi suni yağlardan ise uzak durmalısınız. Suni yağlar testosteron seviyesini düşürmektedir.

4. Stresi Azaltın ve Kilo Verin

Stres ile üretilen kortizol hormonu testosteronun üretilmesini engeller. Bu yüzden mümkün olduğunda stres yapmamaya özen gösterin. Stres tüm vücudunuza olduğu gibi bu hormona da zarar veriyor ve üretimini düşürüyor.

Kilo vermeniz de önemli. Eğer fazla kilolarınız varsa bu hormonun üretimi de azalıyor. Zaten bu hormonun salgılanmasını arttırdığınız zaman daha hızlı yağ yakmaya başlayacaksınız. Sağlıklı beslenerek spor yaparak testosteron seviyesini arttırabilir ve fazla kilolarınızdan kurtulabilirsiniz.

5. Alkolden ve Sigaradan Uzak Durun

Sigara içindeki zararlı maddeler sebebiyle testosteron üretimini de düşürücü etkiye sebep olur. Ayrıca vücutta birçok soruna yol açacağı için dolaylı olarak da bu hormonun düşmesini sağlayacaktır.

Alkol alındığında karaciğer onunla uğraşırken bir madde üretir ve bu madde testosteron üretimini engeller. Yapılan araştırmalara göre özellikle bira içinde bulunan maddelerin testosteron seviyesini daha yüksek oranda etkilediği tespit edilmiştir.

Testosteron seviyesini artıran gıdalar nelerdir?

Yukarıda yazılanlara dikkat ederek testosteron seviyenizi yükseltebilirsiniz. Testosteron seviyenizi yükseltmek isterseniz tüketmeniz gereken başlıca gıdalar bulunuyor. Hakiki zeytinyağı ve tereyağı, muz, yumurta, karides, yağsız kırmızı et (küçükbaş hayvan önerilir), kaju, badem, ceviz, fındık ve fıstık tüketebilirsiniz.

Yüksek testosteron belirtileri nelerdir?

Yüksek testosteronu olan bireylerde ergenliğe erken girme, vücut kıllarında artış, yüksek tansiyon, cinsel dürtülerde artış, akne oluşumu, sinirlilik hali gibi durumlar görülebilmektedir. Bunun yanı sıra yağsız bir vücudun olması da muhtemeldir.

Testosteron eksikliği belirtileri nelerdir?

Testosteron eksikliğinde bireyin cinsel yaşamında yetersiz olması, kendini kötü hissetme, uyku bozukluğu, konsantrasyon zayıflığı, depresif düşünce, kendiliğinden ereksiyonun azalması, kendini kötü hissetme, cinsel isteğin azalması gibi durumlar görülebilir.

Yüksek testosteronun faydaları nelerdir?

Eğer bireyin testosteron seviyesi yüksekse yağsız bir vücut, yüksek libido, gelişmiş kavrama yetisi, kemik iliğini direkt olarak etkileyen kırmızı kan hücresinin artımı, kemiklerde gelişme, kalp sağlığında iyileşme ve damarların açık olması gibi durumlar görülür.

Testosteron seviyesini düşüren besinler hangileri?

Testosteron seviyesini düşüren gıdalar arasında soyalı besinler, süt ürünleri, alkol, bazı yağlar, meyan kökü, ekmek, hamur işi, tatlı, poğaça, açma, sigara, nane yer almaktadır. Bu gıdalar testosteron düzeyini azaltabilir.