Uyku Nedir ve Neden Gelir?
Her gün uyuduğumuz uyku toplamda ne kadardır diye baktığımız zaman insan hayatının üçte birini kapsadığını görüyoruz. Uykunun nasıl oluştuğu ise hâlâ tam anlamıyla bilinmiyor. Yine de uykunun beyinden idare edildiğini gösteren, uykusuz kalındığında sinir sistemindeki bozukluk ve iş yapma yeteneğinin azalması gibi durumlar mevcut.
İnsanlar İçin Uyku Süresi Nedir?
Herkes için aynı uyku süresi olamaz. Uyku süresi her insanda farklılık gösterir. Kimileri birkaç saat uyku yeterli olurken kimileri için sekiz saat kadar uyku yeterli olmaktadır. Küçük çocukların uykuya ihtiyacı daha fazladır.
Gerçek şudur ki normal insanlarda iki saatlik uykuda uykunun asıl görevi bitmiş olur, geri kalan uyku süresi vücudun dinlenmesidir. İnsanlar uyurken dışarıdan bir müdahale ile uyanmasına uyku derinliği denir. İşte ilk iki saatlik uyku aynı zamanda kişinin uykuda en derin noktaya vardığı süredir.
Uyku Sırasında Vücutta Neler Olur?
Göz kapakları ağırlaşarak düşer ve gözler ışıktan korunmak için yukarı kayar. Solunum sayısı azaldığı için oksijen yetersizliğinden esneme hali görülür. İnsanlar uyuduğu zaman beyin çalışmalarının bir kısmı duruyor. Uyku sırasında sadece kas çalışması durmuyor. Solunum ve dolaşım sistemi yavaşlıyor. Tansiyon düşüyor ve vücut ısısı azalıyor.
Neden Uyuruz?
Uyku beyni dinlendirmeye yarar ancak uykunun tek sebebinin bu olduğunu söylemek kesinlikle doğru değildir. Uyku aslında bilinmeyen yönleriyle hâlâ bir gizemdir. Uzmanlar insanları uyanık tutan şeyin orta beyindeki bir merkezin olduğunu söyler.
Bu düşünceye göre bu merkezin çalışması durduğu zaman uyku meydana gelir. İnsanların çevresinde birçok uyaran bulunmasına rağmen uyuyabildiği durumlar bu fikri doğrular niteliktedir.
Beyindeki bu uyanık tutma merkezi sesleri ve durumları değerlendirir ve bunlar içinden bazıları uyanmaya sebep olur. Mesela telefon bekleyen biri elinde telefonla uyuyakalırsa dışarıdaki inşaat gürültüsüne uyanmasa bile elindeki telefon alınmaya çalışıldığında uyanacaktır. Aynı şekilde bazı sesler veya hareketler de uykuyu doğurur. Bebeklerin ninni veya sallanmayla uyuması gibi yetişkinler de su sesi gibi şeylerle uykuya dalabilir.
Uykusuzluk Deneyi
Uykusuzluk, günümüzde birçok insanın yaşadığı sağlık sorunlarından biridir. Duygusal ve sosyal sorunlar, karşılaştığımız sıkıntılar uykusuzluğa neden olabiliyor. Bu sorun devamında büyük sağlık sıkıntılarına da zemin hazırlıyor. Alabama'da araştırma yapan bilim adamları, tam 3 yıl boyunca 45 yaş üstü 5 bin kişiyi gözlemleyerek uykusuzluğun yol açtığı problemler konusunda belirli sonuçlara varmışlardır.
Yapılan araştırmalara göre, gün içerisinde 6 saatten az uyuyanlar çevrelerine saldırgan olma eğilimi gösteriyor.
Hatta tamamen sağlıklı olan insanlar da bu gruba dahil. Bilim adamları üzerinde araştırma yaptıkları insanları gün içinde uyuma sürelerine göre 5 gruba bölerek, onlardan her altı ayda bir sıhhatleri hakkında bilgi vermelerini istediler.
Deneklerin verdiği bilgiler, günde 6 saatten az uyuyanların; vücutlarının bazı yerlerinde güçsüzleşme, baş dönmesi, görme yeteneğinin zayıflaması problemlerle karşı karşıya olduğunu gözler önüne seriyor. Ayrıca deneklerin şikayetleri arasında; kendini ifade etme güçlüğü, sinirsel bozukluklar ve agresiflik de yer alıyor. Bilim adamları uykusuzluğun beyin fonksiyonlarında azalma, motivasyon bozuklukları hatta felce bile yol açabileceğini savunuyor.
Aniden uyku bastırması neden olur?
Ani bir şekilde uykunun bastırmasının tek nedeni yeterince uyamamaktır. Ortalama bir yetişkin birey günde 8 saat uyumalıdır. Eğer 8 saat uyku ihtiyacını karşılayamazsa gün içerisinde vücut kişiyi bu eksiğini tamamlaması için uyarır.
Kaliteli uyku nedir?
Kişinin, gece boyunca uyku bölünmesi yaşamadan, sabah dinç uyanması ve gün içerisinde zinde kalması durumuna kaliteli uyku denmektedir. Günün kalitesi, verimli bir uykuyla doğru orantılıdır. Uyku sırasında fiziksel ve ruhsal olarak yenileniriz.
Uyku bozukluğu neden olur?
Uyku bozukluğunun birçok sebebi olabilir. Kişiden kişiye bu sebepler değişiklik göstermektedir. Uykusuzluk eğilimi kafein, sigara, alkol, çalışma saati, egzersiz, uyku hapı, sesli ortam, ışık, yatağın rahat olmaması gibi birçok faktör nedeniyle oluşabilmektedir.
Neden uyuruz?
Uyumak beynimizin öğrenme, mantıklı karar verme ve ezberleme dahil birçok işlevini destekler. Duygularımızı yeniden düzenler, metabolizmamızın ayarlarını yapar, iştahı dengeler ve bağışıklık sistemimizi güçlendirir.
Sürekli uyku hali neden olur?
Kişinin sürekli uyku halinde olması yeterince uyumamasından kaynaklanıyor olabilir. Diğer bir faktör ise yetersiz ve dengesiz beslenmedir. Eğer kişi yetersiz besleniyorsa uyku hali yaşanabilir. Aynı zamanda d vitamini eksikliği, susuzluk, fazla kafein tüketimi, alkol tüketmek uykulu olmaya sebebiyet verir.
