Varikosel Nedir, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Damarların büyüyüp genişlemesi, bazen de karmaşık bir yoldan akması, vücutta çeşitli bölgelerde görülebilen bir durum olan varisler, testislerin etrafında da oluşabilir. İşte bu duruma "Varikosel" denir. Varikosel, genellikle erkeklerde, testisleri çevreleyen toplardamarlardaki genişlemeler nedeniyle ortaya çıkar ve erken yetişkinlik döneminde görülmeye başlar.

Bu rahatsızlık, semptomları hafif olsa da zamanla ciddi problemlere yol açabilir ve üreme sağlığını olumsuz etkileyebilir. Neyse ki, modern tıbbın sunduğu çeşitli tedavi seçenekleri ile varikosel sorununa çözüm bulmak mümkün. Varikoselin belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında daha fazla bilgi edinmek, sağlığınız ve refahınız için önemli adımlar atmanıza yardımcı olabilir.

Varikosel Nedir?

Varikosel, testislerin etrafındaki damarlarda oluşan genişlemelerdir. Bu durum, testislerin kan dolaşımında sorunlara neden olan bir tür varistir. Genellikle sol testiste görülür, ancak nadir durumlarda her iki testiste de görülebilir. Genellikle 15-25 yaşları arasındaki genç erkeklerde ve üreme çağındaki erişkinlerde ortaya çıkar.

Varikosel, testisleri besleyen toplardamarlarda bir tıkanıklığın veya zayıflamanın sonucunda meydana gelir. Normalde, bu damarlar testislerden kanı geri taşımakla görevlidirler. Ancak varikosel durumunda, bu damarlarda genişleme ve şekil bozukluğu meydana gelir, kanın geri akışı engellenir ve damarlarda birikir. Bu durum, testislerdeki kan dolaşımını etkileyebilir ve testislerin normal işlevlerini olumsuz etkileyebilir.

Varikosel bazı durumlarda tedavi gerektirmez ve tam olarak bir hastalık sayılmaz. Ancak bazı hastalarda kısırlığa yok açabilmektedir. Eğer hastayı etkiliyorsa birçok tedavi yöntemiyle varikosel iyileştirilebilir.

Varikosel Neden Olur?

Varikosel, testislerin etrafındaki toplardamarlarda genişlemelerin meydana gelmesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Bu genişlemeler, toplardamarların kanın geri akışını düzenlemekte zorlanması sonucu oluşur. Peki, varikosel neden olur? İşte bununla ilgili bazı önemli faktörler:

1. Venöz Yetmezlik

Varikoselin en yaygın nedeni, toplardamarlardaki venöz yetmezliktir. Toplardamarlar, kanın kalpten dokulara taşındığı ve tekrar kalbe döndüğü kan dolaşımının geri dönüş yoludur. Bu damarlar, vücut ağırlığı ve yerçekimiyle başa çıkmak zorundadır. Ancak bazı durumlarda, damar duvarları zayıflar veya kapakçıklar düzgün çalışmaz ve kan geri akışını engeller. Bu durum, toplardamarlarda basınç artışına ve genişlemelere neden olarak varikosel oluşumuna yol açar.

2. Anatomik Faktörler

Bazı insanlar, doğuştan gelen anatomik özelliklere sahip olabilirler, bu da varikosel riskini artırabilir. Örneğin, testislerin toplardamarları normalden daha ince veya zayıf olabilir, bu da damar genişlemelerine yatkınlığı artırır.

3. Büyüme Dönemi

Varikosel genellikle ergenlik döneminde veya erken yetişkinlikte ortaya çıkar. Bu dönemde, vücut hızlı bir büyüme ve değişim sürecinden geçerken, kan dolaşım sistemi de buna uyum sağlamak zorundadır. Bu sırada, toplardamarlar hızla büyüyen testisleri beslemek için ekstra yük taşımak zorunda kalabilir, bu da varikosel oluşumuna katkıda bulunabilir.

4. Yerçekimi Etkisi

Uzun süreli ayakta durma veya oturma, özellikle fiziksel aktivite eksikliğiyle birleştiğinde, toplardamarlar üzerindeki baskı artar. Yerçekimi, kanın normal akışını zorlaştırır ve damar genişlemelerine katkıda bulunabilir.

5. Kısırlık ve Varikosel İlişkisi

Varikoselin kısırlıkla ilişkili olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Ancak bazı araştırmalar, varikoselin sperm kalitesini olumsuz etkileyebileceğini ve dolayısıyla erkek infertilitesine yol açabileceğini öne sürmektedir. Varikosel, testislerdeki kan dolaşımını etkileyerek, spermlerin üretimini ve kalitesini düşürebilir. Bu nedenle, varikoseli olan erkeklerde kısırlık riski artabilir.

Varikosel Belirtileri Nelerdir?

Varikosel, testislerin etrafındaki toplardamarlarda genişlemelerin meydana gelmesiyle karakterize bir durumdur. Bu genişlemeler, toplardamarlardaki kan akışının düzenlenmesinde zorlanma nedeniyle ortaya çıkar. Varikosel, bazı durumlarda belirgin semptomlara yol açabilirken, diğer vakalarda ise hiçbir belirti göstermeyebilir. İşte varikoselin belirtileri:

1. Testislerde Ağrı veya Rahatsızlık

Varikosel, testislerde hafif veya rahatsız edici ağrılara yol açabilir. Bu ağrı genellikle ayakta durma veya oturma gibi uzun süreli durumlarda artabilir ve sıklıkla sol testiste hissedilir. Ağrı şiddeti kişiden kişiye değişebilir ve bazı vakalarda ağrı hiç hissedilmeyebilir.

2. Testislerde Şişlik

Varikosel, testislerde hafif bir şişliğe neden olabilir. Şişlik genellikle hissedilebilir olmasına rağmen, genellikle ağrısızdır. Bu şişlik, testislerdeki damar genişlemelerinin belirgin bir göstergesi olabilir.

3. Görsel Farklılık

Varikosel olan testisler bazen normalden farklı bir görünüme sahip olabilir. Genişlemiş damarlar, testislerin etrafında belirgin bir şekilde hissedilebilir veya gözle görülebilir olabilir.

4. Testislerde Sıcaklık Artışı

Varikosel olan testislerde kan dolaşımındaki düzensizlik nedeniyle testislerin sıcaklığı artabilir. Bu da sperm üretimini olumsuz etkileyebilir ve kısırlığa katkıda bulunabilir.

5. Kısırlık Problemleri

Varikosel, sperm kalitesini ve üretimini etkileyebilir. Bazı durumlarda, varikosel olan erkeklerde sperm sayısında azalma, hareketlilikte düşüş ve anormal sperm şekilleri görülebilir. Bu durum, erkek kısırlığına neden olabilir.

Varikosel Kimlerde Görülür?

Varikosel, genellikle ergenlik döneminden sonra ve erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkan bir durumdur. Ancak herkesin risk altında olduğu anlamına gelmez. Peki, varikosel kimlerde görülür? İşte dikkate almanız gereken bazı önemli faktörler:

Ergenlik Dönemi ve Genç Yetişkinler

Varikosel genellikle ergenlik dönemi ve erken yetişkinlikte görülür. Bu dönemde vücut hızlı bir büyüme ve gelişim sürecinden geçerken, testislerin kan dolaşım sistemi de buna uyum sağlamak zorundadır. Bu süreçte, toplardamarlar hızla büyüyen testisleri beslemek için ekstra yük taşımak zorunda kalabilir ve bu da varikosel oluşumuna katkıda bulunabilir.

15-25 Yaş Arası Erkekler

Varikosel, genellikle 15 ila 25 yaş arasındaki genç erkeklerde daha yaygın olarak görülür. Bu yaş grubundaki erkeklerde, testislerin gelişim süreci devam ederken, toplardamarlardaki düzensizlikler ve genişlemeler oluşabilir.

Kısırlık Problemi Olanlar

Kısırlık, varikosel olan erkeklerde daha sık görülebilir. Varikoselin, sperm kalitesini ve üretimini etkileyebileceği düşünülür. Varikosel olan erkeklerde sperm sayısında azalma, hareketlilikte düşüş ve anormal sperm şekilleri görülebilir. Bu nedenle, kısırlık sorunu yaşayan erkeklerde varikosel araştırılması önerilebilir.

Ailesel Öyküsü Olanlar

Ailesinde varikosel öyküsü olan bireyler, bu duruma yatkınlık gösterebilir. Genetik faktörler, varikosel riskini artırabilir ve ailesinde varikosel geçmişi olanların dikkatli olmaları önerilir.

Düşük Fiziksel Aktivite

Düzenli fiziksel aktivite eksikliği, kan dolaşımını olumsuz etkileyebilir ve toplardamarlardaki kanın geri akışını artırabilir. Düşük fiziksel aktiviteye sahip olanlar, varikosel riski açısından daha hassas olabilir.

Varikoselin Teşhisi Nasıl Konur?

Varikosel tanısı için uzman bir hekim, hastanın testislerini elle muayene eder. Bunu yaparken hastadan ağız ve burun kapatılarak nefes vermeye çalışmasını yani valsalva manevrası yapmasını ister. Bu durumda genişlemiş damarlar daha iyi görülür. Ayrıca doppler ultasonografi ile de varikosel alanları belirlenebilir.

Hasta eğer varikoseli çok büyükse bunu kendisi de tespit edebilir. Elle muyanede ederek testis üzerinde düzensiz ve anormal kabarcıkları fark edebilir. Bu durumda tanıyı kesinleştirmek için doktora başvurmak gereklidir.

Varikoselin Evreleri Nelerdir?

Klinik ortamında yapılan muayeneye göre varikosel 3 evre olarak değerlendirilmektedir. Bu evreler varikoselin büyüklüğü ve fark edilebilirliğine göre farklılık göstermektedir.

Birinci Evre

Birinci evrede olan hasta ayakta muayene edilirken varikosel tespit edilemez. Çünkü damar genişliği küçük ya da derindedir. Bunun için hastadan ıkınması istenir. Hasta valsalva manevrası yaptığında varikoselden etkilenen damarlar ortaya çıkar.

İkinci Evre

Varikoselin ikinci evresindeki hastalar ayakta hiç bir şey yapmadan dursalar bile varikoselleri hafif derecede belli olur. Ancak çok hafif olduğu için tam olarak anlaşılmaz. Ikınma ile yapılan elle muayenede damarlar net bir şekilde görülür ve hissedilir.

Üçüncü Evre

Üçüncü evre artık varikoselin hiç bir şey yapılmasa bile görüldüğü evredir. Damarlar ıkınmaya gerek kalmadan belirgin olarak ortadadır. Doktor gözle muayenede bile tanıyı koyabilir. Testisteki kabarıkları hastanın kendi de gözlemleyebilir.

Varikosel Tedavisi Nasıl Yapılır?

Varikosel, testislerin etrafındaki toplardamarlardaki genişlemelerin neden olduğu bir durumdur. Tedavi genellikle, varikosel belirtileri nedeniyle veya kısırlık riskini azaltmak amacıyla düşünülür. Varikosel tedavisi için kullanılan yöntemler ve tedavi seçenekleri şunlardır:

Takip ve Gözlem

Varikosel, bazı durumlarda semptomsuz olabilir ve ilerlemeyebilir. Bu nedenle, hafif veya semptomsuz varikosellerde doktor genellikle "bekle ve izle" yaklaşımını benimser. Düzenli takip ve muayenelerle varikoselin boyutu ve etkileri izlenir ve eğer ilerleme olursa veya semptomlar ortaya çıkarsa tedavi seçenekleri değerlendirilir.

Cerrahi Müdahale

Eğer varikosel belirtileri rahatsızlık veriyorsa, varikosel boyutunda ilerleme varsa veya kısırlık sorunu yaşıyorsanız, cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi tedavi, genellikle varikosel olan damarları düzeltmek ve kan dolaşımını düzenlemek için yapılır. Bu tedaviye "varikoselektomi" denir.

Varikoselektomi, mikrocerrahi teknikler veya laparoskopik yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Mikrocerrahi, testislerin etrafındaki toplardamarların mikroskop altında küçük bir kesi ile düzeltilmesini içerir. Laparoskopik varikosel cerrahisi ise karın içine küçük kamera ve aletler kullanılarak yapılır.

Embolizasyon

Varikosel tedavisinde alternatif bir yöntem embolizasyondur. Embolizasyon, damarları bloke ederek varikosel olan toplardamarlara kan akışını durdurmaya yönelik bir prosedürdür. Bu işlem, genellikle bir damar kateteri yardımıyla gerçekleştirilir ve invaziv cerrahi gerektirmez.

Tedavi Sonrası Süreç ve Sonuçlar

Varikosel tedavisinden sonra genellikle bir süre dinlenme ve iyileşme sürecine ihtiyaç vardır. Cerrahi tedavi sonrasında hafif ağrılar, şişlik ve morluklar oluşabilir. Tedavi sonrasında doktorun önerdiği talimatlara uymak ve düzenli takip kontrolleri yapmak, iyileşme sürecini desteklemek için önemlidir.

Varikosel tedavi edilmezse ne olur?

Tedavi gerektirmeyen varikosel hastaları da bulunur. Ancak ağrı ve acı yapan varikoseller tedavi edilmezse zaman içinde kısırlık olabilir, sperm sayısını etkilenir. sperm hücrelerinin kromozomal yapıları etkilenir ve testisin küçülmesine ve yumuşamasına neden olabilir.

Varikosel olan bir erkeğin çocuğu olur mu?

Varikosel olan bir erkeğin çocuğu olma ihtimali azalabilir. Ancak varikoseli olup çocuk sahibi olan kişiler de bulunur. Varikoselin sperm kalitesini düşürüp düşürmediği yapılacak testlerle belirlenebilir. Eğer sperm kalitesi düşüyorsa çocuk sahibi olmak zorlaşır. Bunun için varikoselin tedavi edilmesi gerekir.

Varikosel nasıl yok edilir?

Varikoselin yok edilebilmesi için cerrahi yöntemler kullanılmalıdır. Anesteziyle yapılan ameliyatta varikosele neden olan damarlara müdahale edilir. Genişleyen damarlar daraltılır, kanın normal damarlardan geçmesi sağlanır. Böylece hastada düzelme görülür ve varikosel görünümü azalır ve kaybolur.

Varikosel sekse engel mi?

Varikosel testisteki damarları etkilediği için sertleşme sorunlarına yol açabilmektedir. Bunun yanı sıra cinsel istekte de azalma görülebilir. Varikoseli olan hastalar için cinsel hayat zorlaşabilir. Eğer varikoseliniz varsa ve bu gibi durumlara yol açıyorsa ameliyat olmanız önerilir. Aksi halde rahatsızlık ilerleyebilir.

Varikosel ameliyatı kaç yaşında olmalı?

Ergenlerde 21 yaşına kadar olan kişilerde varikosel ameliyatı için bazı kontroller yapılır. Yapılan testlerde spermler analiz edilir ve testislerde boyut farklılıkları ve küçülme olup olmadığı gözlenir. Eğer varikosel sprermleri etkiliyorsa ve testiste küçülme varsa kişiye ameliyat yapılabilir.

Varikosel için ameliyat şart mı?

Her varikosel rahatsızlığına sahip kişiye ameliyat uygulanması gerekmez. Varikosel eğer testis küçülmesi yaşatıyor, sperm kalitesini düşürüyor ve çocuk sahibi olmayı engelliyorsa ameliyat düşünülebilir. Çünkü bu belirtiler hastanın hayatını da etkiler. Ameliyat sonrası belirtiler tekrar normale döner.