Yanık Pansumanı Nasıl Yapılır? Yarası Nasıl Temizlenir?

Yanık pansumanı, yanık kazası geçiren kişilerde yapılması önemle arz eden konuların başında gelmektedir. Sağdan soldan alınan bilgiler yüzünden kişide konu hakkında oldukça yanlış düşünceler belirmektedir. Bu yüzden içeriğimizde yanık pansumanın yapılışından ve tedavi sürecinden bahsedeceğiz.

İşte yanık pansumanı hakkında bilinmesi gerekenler.

Yanık Pansumanı Nasıl Yapılır?

Yanıklar, cildin maruz kaldığı aşırı sıcaklık, kimyasallar veya elektrik gibi faktörler nedeniyle oluşabilir. Yanık, cildin hasar gördüğü bir yaralanmadır ve uygun şekilde tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon, yara izi veya kalıcı cilt hasarı riskiyle karşı karşıya kalabilirsiniz. Yanık pansumanı, yanık alanının temizlenmesi ve korunması için hayati öneme sahiptir. Peki, yanık pansumanı nasıl yapılır? İşte adım adım yanık pansumanı yapma rehberi:

1. Ellerinizi yıkayın

Yanık pansumanı yapmadan önce ellerinizi temizleyin. Ellerinizin temiz olması, yanık bölgesine mikrop taşıma riskini azaltır. Ellerinizi sabun ve suyla en az 20 saniye boyunca ovarak yıkayın, ardından ellerinizi temiz bir havluyla kurulayın.

2. Yanık bölgesini soğutun

Yanık bölgesini hemen soğuk su altına tutun. Soğuk su, yanık bölgesindeki sıcaklığı azaltarak ağrıyı hafifletir ve cildin daha fazla hasar görmesini önler. Yanık bölgesini en az 5-10 dakika boyunca soğuk su altında tutun. Ancak, buz veya buzlu su kullanmayın çünkü bu, cildinize daha fazla zarar verebilir.

3. Yanık bölgesini temizleyin

Yanık bölgesi soğuk su altındayken, hafif bir sabun ve su kullanarak yanık bölgesini temizleyin. Yanık bölgesine dokunmaktan kaçının ve ovalamayın, sadece nazikçe temizleyin. Yanık bölgesindeki kirleri ve yabancı maddeleri çıkarmak için yumuşak bir bez veya pamuklu çubuk kullanabilirsiniz. Ancak, pamuklu çubukları yanık bölgesinde bırakmayın.

4. Yanık bölgesini kurulayın

Yanık bölgesini temizledikten sonra, kuru bir havlu veya temiz bir bez kullanarak nazikçe kurulayın. Yanık bölgesi kuru kalmalıdır.

5. Yanık bölgesine pansuman yapın

Yanık bölgesine, antiseptik bir krem veya merhem sürün. Daha sonra steril bir gazlı bez veya temiz bir pamuklu bez kullanarak yanık bölgesini örtün. Yanık bölgesini örtmek, enfeksiyon riskini azaltır ve cildin yeniden oluşumuna yardımcı olur

Yanık Tedavisinde Öncelikle Neler Yapılmalı?

Ağrıyı gidermek için yanık bölgesine lokal anestetik içeren pomat veya kremlerin sürülmesi son derece tehlikelidir. Bu maddelerin, bütünlüğü bozulmuş deriden emilimleri kontrolsüz olacağından, başta kalp ve dolaşım sistemi üzerinde olumsuz sonuçlara neden olabilirler. Yanık pansumanı yapıldığında hastanın ağrısı azalacaktır.

Ağızdan antibiyotik hap kullanımına ezbere başlanmamalıdır. İltihap bulgusu olmadan antibiyotik kullanmak hem gereksiz hem de zararlıdır.

Evde meydana gelen küçük haşlanma yanıklarında musluk suyu ile soğutma yaptıktan sonra topikal krem veya pomadlar ile kapalı pansuman yapmak yeterli olacaktır. Bu ajanlar derinin kuruması ve gerilmesi nedeniyle olan yangıyı ve ağrı hissini azaltacaktır. Hastaya analjezik verilebilir.

Güneş yanığı gibi yüzeysel yanıklar ne sürerseniz sürün kendi kendine iyileşecek yanıklardır. Yüzeysel yanıklar için diş macunu ve yoğurt gibi maddelerin faydası veya zararı yoktur. Derin yanıklarda ise bu maddeler son derece zararlı sonuçlar doğurabilir.

Kendi kendine 10 gün içinde iyileşecek olan yüzeysel yanıklarda amaç bu süreci en ağrısız ve konforlu şekilde tamamlamaktır. Bunun için yanık bölgesinin yağlı pomatlar ile örtülmesi yeterli olacaktır.

Yanık Pansumanı Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yanık pansumanında dikkat edilmesi gereken birçok hassas nokta yer almaktadır. Öncelikle birinci derece yanıklarda hemen üzerine yoğurt sürün gibi bir algı vardır. Oysa birinci derece yanıklarda deri bütünlüğü bozulmadığı için aslında yoğurt gibi soğuk şeylerin sürülmesi yanık için yararlı değildir ama zararı da yoktur. Yanan bölgedeki enerjiyi azaltmaya faydası olabilir.

Asıl yapılması gereken ise birinci derece yanıklarda hafif bir ağrı oluşabileceği için ağrı giderici kremlerden sürmektir. Ağız yolu, kas yolu veya damar yoluyla ağrı kesiciler de uygulanabilir. Bu yanıklar zamanla kendiliğinden geçen yanıklardır.

Deri bütünlüğü bozulmuş olan yanıklarda ise yanlış uygulamalar enfeksiyona ve yanığın ilerlemesine neden olabilir. Eskilerin bildiği bazı yöntemler kesinlikle bu durumda önerilmez.

Mümkün olduğu kadar kapalı pansuman uygulanmalıdır. Oluşabilecek enfeksiyonları engelleyen bazı antibiyotikli veya antiseptik pansuman malzemeleri kullanılarak pansuman yapılır.

Mümkün olduğu kadar açık kalsın düşüncesi deri bütünlüğü bozulmuş olan yanıklarda yanlıştır. Pansuman, deri bütünlüğü bozulan yanıklarda sağlık kuruluşlarında yapılmalıdır.

Çok büyük olmayan ikinci derece yanıklarda ilk pansumanı sağlık kuruluşunda yaptırdıktan sonra oradaki yöntemin aynısıyla evde pansuman yapmaya devam edebilirsiniz. Ancak elektrik yanığı, kimyasal yanık, özel bölge yanıkları (yüz, el, ayak, genital bölgeler) ne kadar az bir yanık olursa olsun kesinlikle sağlık kuruluşunun yönlendirmesine göre pansuman tedavisi gerçekleştirilmelidir.

Ek olarak dikkat edilmesi istenen şey yanık olan bölgenin hafif kaldırılarak ödem oluşması engellenebilir. Ödemin fazla olması travmanın ilerlemesine ve ağrıya sebep olur. Yanık olan uzvun kalp seviyesinde tutulması bu yüzden önerilir.

Yanık Yarası Nasıl Temizlenir?

Yara temizlenmesi ve kalan kiri uzaklaştırmak için yaralar oda sıcaklığında ılık çeşme suyu veya salin ile yıkanır. Nötral pH’lı sıvı sabun dışı antiseptik solüsyonlar ve fırça kullanılmamalıdır. Küçük yanıklarda topikal antimikrobiyal madde içeren krem veya pomadların kullanılmasına gerek yoktur. Parafin veya yağlı merhemler (örn. %0.2 Nitrofurazon pomad) emdirilmiş gazlı bezlerle pansuman uygundur.

Pansuman malzemeleri her hasta için ayrı ve tek kullanımlık hazırlanmalıdır. Enfeksiyon veya eskar varlığında ve geniş yanıklarda %1 gümüş sülfadiyazin kullanılır. Yara iyileşmesini geciktirmesi nedeniyle, epitelizasyonun izlendiği andan itibaren gümüşlü preparatların kullanımı sonlandırılmalıdır.

Birinci Derece Yanıklarda

Herhangi bir kapamaya veya yüzeysel antibakteryel ajana ihtiyaç yoktur. Nemlendirici kremler veya merhemler yeterlidir. Bu ajanlar derinin kuruması ve gerilmesi nedeniyle olan yangıyı ve ağrı hissini azaltacaktır. Hastaya analjezik verilebilir. Geniş birinci derece yanıklarda, ağrı ve hidrasyon yönetimi için hasta gereğinde yatırılarak tedavi edilebilir.

İkinci Derece Yanıklarda

Yüzeysel yanıklarda parafin emdirilmiş dokumalar yaraya yapışmayarak pansuman değişiminde ağrıyı azaltacaktır. Kozmetik olarak görünür alanlarda poliüretan film tabakalar da kullanılabilir. Bunların temin edilmemesi halinde, parafinveya yağlı merhemler (örn. %0.2 Nitrofurazon pomad) emdirilmiş gazlı bezlerle pansuman uygundur.

Küçük çaplı ve kontrolsüz patlamayacağı düşünülen su kesecikleri yerinde bırakılabilir. Büyük su keseciklerinin boşaltılması veya uzaklaştırılarak pansuman takibine alınması gereklidir.

Derin Yanıklarda

Antibiyotikli kremler doğrudan (örn. gümüş sülfadiyazin, mupirosin, nitrofurazon) veya parafin emdirilmiş tüllerin altına uygulanabilir. Yara iyileşmesinin gecikmesi ve üç haftayı aşması durumunda diskolorasyon, hipertrofik skarlaşma, keloid oluşumu ve/veya kontraktür gelişebileceğinden, hastaların yanık ünite/merkezlerine geciktirilmeden nakli uygundur.

Üçüncü ve Dördüncü Derece Yanıklar

Eskarın kendiliğinden kalkması alttaki bakterilerin enzimatik ürünleri ile olmaktadır. Steril tam kat yanıkta eskar kendiliğinden ayrılmaz. Eskarın kendiliğinden ayrılması yaranın enfekte olduğunun bir belirtisidir. Bu grup hastalarda sıklıkla cerrahi uygulanmalar gerekir, yatarak tedavi edilmek üzere yanık ünite/merkezilerine yönlendirilir.

Yanık pansumanı kapatılır mı?

Yanık pansumanlarının kapalı bir şekilde muhafaza edilmesi gerekmektedir. Yaranın derecesine bağlı olarak günlük, gün aşırı veya 3 günde 1 defa pansuman yapılması beklenmektedir.

2 derece yanık kaç gün pansuman yapılır?

Pembe ya da kırmızı renkli olan ikinci derece yanıklar ağrı oluşturması sebebiyle oldukça rahatsız edicidir. Bu yüzden doktora başvurmanızı öneririz. Ortalama olarak 10-14 gün arasında yanık bölgesi iyileşecektir.

Yanık sarılır mı sarılmaz mı?

Yanığın üzerine temiz bir örtü sarılması ve bir an önce doktora başvurulması gerekir. Dolayısıyla ilk tedavi olarak yanık bölgesinin sarılması uygundur. Daha sonra ise gerekli tedaviyi doktor uygulayacaktır.

Yanık üstüne ne sürülür?

1. derece yanığın üzerine aloe vera kremleri ya da antibiyotikli yanık merhemleri sürebilirsiniz. İkinci derece yanıklarda ise özel olarak üretilen yanık yara örtüleri ile pansuman yapılması gerekmektedir. Diğer yanıklar için uzman kontrolü şarttır.

Su toplayan yanık yarasına ne iyi gelir?

Bu baloncukların tedavisi uzman bir doktor eşliğinde yapılmalıdır. Baloncuklar doktor tarafından patlatılır ve üzerindeki deriye kapalı pansuman yapılır. Bu pansuman 2-3 günde bir değiştirilir.

Yanık yarasına tentürdiyot dökülür mü?

Tentürdiyot yara olan bölgenin etrafındaki mikropların öldürülmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bu sayede açık yaradan vücuda mikrobun bulaşması engellenir. Yara üzerinde kullanılması ciddi problemlere yol açabilmesi nedeniyle önerilmemektedir.

Batikon yanıklara iyi gelir mi?

Daha çok kesik ve sıyrıklarda kullanılan batikon aynı zamanda küçük yanıklarda da uygulanabilmektedir. Enfeksiyonun tedavisinde ve önlenmesinde büyük rol oynayan ilaç, antiseptik bir arındırıcı maddedir.