Zona Nedir, Belirtileri Nelerdir, Nasıl Tedavi Edilir?

Zona Nedir?

Tıp dilinde “herpes zoster” olarak adlandırılan zona, cilt döküntülerine, kaşıntı ve kabartılara neden olan bir cilt hastalığıdır. Zona, halk arasında “kuşak hastalığı” veya “gece yanığı” olarak bilinmektedir.

Varisella zoster adı verilen virüsün neden olduğu zona, belli bir bölgeyi etkileyen bir cilt hastalığıdır. Önce su toplayan cilt, daha sonra kabuk tutarak kabarcıklar şeklinde belli bir bölgeyi etkileyerek kemer veya bant şeklinde bir görünüm oluşturur.

Su çiçeği enfeksiyonu sonrasında sinir köklerinde uykuya geçen virüs, çeşitli faktörler nedeniyle faaliyete geçmektedir. Bu nedenle su çiçeği olan hastaların yaklaşık %20’sinde zona hastalığına rastlanılır.

Su çiçeğinden sonra virüsün yeniden harekete geçmesine neden olarak zonayı tetikleyen başlıca etken bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sisteminin düşmesi virüsün yeniden aktivite olmasına neden olur. 

Zona Neden Olur?

Kişi su çiçeği geçirdikten sonra su çiçeğine neden olan virüsler sinir köklerine yerleşerek uyku halinde kalırlar. Bu virüs herhangi bir tetikleyici etken bulunmadan yıllarca zararsız bir şekilde vücutta beklemede kalır.

Ancak bağışıklık sisteminde meydana gelen sorunlar başta olmak üzere bazı tetikleyici faktörler bu virüsün açığa çıkmasına neden olarak zona oluşumuna sebebiyet verir. Vücuda yerleşmiş ve uykuda olan virüs yıllar sonra da çeşitli nedenler doğrultusunda zona neden olabilir.

Virüsün aktif hale gelmesindeki en önemli etken şüphesiz ki bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemini doğrudan etkileyen hastalıklar, üzüntü, stres ve depresyon zonayı tetikleyen faktörlerdir. 

Özellikle 50 yaş ve üzerindeki kişilerin daha çok zona riski taşımaları bağışıklık sisteminin gençlere göre daha düşük olmasıdır. Yaşlılığın yanı sıra çeşitli hastalıklar ve uzun süreli kullanılan ilaçlarda zonayı tetikleyici bir rol üstelenebilir.

Zonayı Tetikleyen Başlıca Faktörler

Zonayı tetikleyen faktörler arasında; yoğun stres, yorgunluk, üzüntü, uykusuzluk, zehirlenmeler, sağlıksız beslenme, zayıf bağışıklık sistemi, kanser ilaçları, ışın tedavisi ve aıds gibi durumlar yer almaktadır.

Zona Bulaşıcı Bir Hastalık Mıdır?

Ayrıca belirtmek gerekir ki zona bulaşıcı bir hastalık değildir. Su çiçeği virüsünün neden olması zonanın bulaşıcı bir hastalık olduğu anlamına gelmez. Bu virüs havada dolaşan bir virüs değildir. Su çiçeği sonrasında vücuda yerleştiğinden kişiden kişiye bulaşması söz konusu olamaz.

Ancak çeşitli faktörlerin tetiklemesi durumda virüs aktivite olur ve zona meydana gelir. Oldukça bulaşıcı bir virüs olan varisella zoster virüsü kişiye bulaşması durumunda zona değil su çiçeği oluşumuna neden olur.

Su çiçeği geçirmemiş kişiler ilk etapta su çiçeği riski taşırlar. Kişi su çiçeği geçirdikten sonra virüs vücutta uykuya geçer ve tetikleyici nedenler doğrultusunda zona ile kendini gösterir.

Zona Belirtileri Nelerdir?

Deride meydana gelen lezyonlar ve belirtiler zona teşhisini kolaylaştıran başlıca belirtilerdendir. Genel olarak vücudun bir yarısında meydana gelen zona, daha çok gövdenin bir yarsında meydana gelmektedir. Zonanın meydana geldiği diğer bölgeler ise boyun, yüz, kafa, bel, kalça, karın ve kasıklardır.

Zona belirtileri ateş, baş ağrısı, halsizlik, şiddetli ağrı, yanma, kaşıntı, çöküntü, deride renk kaybı, derinin kabuklaşması, kızarıklık ve kabarcıklar olarak öne çıkar. Eğer bu semptomların bazılarını yaşıyorsanız direkt olarak hastaneye gitmenizi öneriyoruz.

Zona Tanısı

Hastalığın teşhisini kolaylaştıran başlıca belirti gruplaşmış şekilde bulunan su dolu kabarcıklardır. Aynı zamanda şiddetli ağrı bir diğer ayırıcı belirtidir. Ancak bu şiddetli ağrıların yanı sıra görme ve duyma kaybı söz konusu olabilir.

Zonanın neden olabileceği bir diğer ciddi olay ise beyin iltihabıdır. Zona hastalığının tedavisinin olumlu sonuçlar vermesi adına öncelikle yatak istirahati büyük önem taşımaktadır. Kişinin bağışıklık sistemini güçlü tutması ve bol bol dinlenmesi tedavi sırasında oldukça önemlidir.

Zona Tedavisi

Zona tedavisinde öncelikle anti-viral ilaçlar ile birlikte ağrı kesici ve iltihap önleyici ilaçlar kullanılır. Sonrasında ise döküntülerin meydana gelmesiyle birlikte krem tedavisi uygulanır. Sinir köklerinde bulunan virüs şiddetli ağrılara neden olduğundan virüsün yayıldığı bölgeye ve çevresine ilaç enjekte edilir. 

Böylece ağrının dindirilmesi sağlanır. Tedavi sırasında B vitamini ağırlıklı beslenme ağrıların dindirilmesinde etkili olabileceği gibi antidepresan ilaçlardan da yararlanılabilir. Ancak ilaç kullanımına başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışmalı ve onay almalısınız.

Zona hangi yaşta sık görülür?

Zona daha çok yaşlılarda görülür. Zonanın 60 ve üzerindeki bireylerde daha sık görülmesinin nedeni ise yaşlılık nedeniyle bağışıklığın düşmesidir. Yaşlılığın yanı sıra yoğun stres, depresyon ve çeşitli hastalıklar zonayı tetikleyici bir rol oynayabilir.

Zona en çok nerede görülür?

En çok göğüs ve baş bölgesinde meydana gelen zona bacak, kol, sırt, karın, kalça, boyun ve yüzde de meydana gelebilir. Virüsün sinir köklerinde meydana gelmesi nedeniyle şiddetli ağrılara neden olabilir.

Zona hastalığına tekrar yakalanılabilir mi?

Zona hastalığına tekrar yakalanmak mümkündür. Zamanla azalan ağrılar birkaç yıl sonra yeniden ortaya çıkabilir. Ortalama 2 ile 4 gün içinde iyileşme görülse de ağrılar kalıcı olabilir. Hastalığın iyileşme süreci yaklaşık 3 hafta sürmektedir.

Zona hangi hastalığa işarettir?

Zona hastalığı ağrılı bir döküntüye neden olan viral enfeksiyondur. Vücudunuzun herhangi bir yerinde ortaya çıkan zona genelde şerit olarak görülür. Suçiçeğine neden olan virüs aynı zamanda suçiçeği yüzünden de kaynaklanmaktadır.

Zona hastalığı nasıl geçer?

Zona hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. İlerlemesini durdurmak için ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Zona hastalığı tedavisi için varisella zoster virüsüne karşı etkili antiviral ilaçlar tercih edilir.

Zona tehlikeli bir hastalık mıdır?

Zona hastalığı ölümcül bir hastalık değildir. Tehlikeli de değildir fakat hastanın yaşam kalitesini ciddi oranda bozar. Hasta günlük yapması gereken işleri yapamaz, psikolojik sorunlar yaşayabilmektedir.

Zona hastalığı tedavi edilmezse ne olur?

Zona hastalığı tedavi edilmediği taktirde sinirlere doğru ilerlemeye başlar. Bu da beyin iltihabına, yüz felcine, denge sorunlarına ve işitme problemlerine yol açar. Zonanın kesinlikle durdurulması ve ilerlemesinin önlenmesi gerekir.

Zona hastalığı cinsel yolla bulaşır mı?

Zona hastalığı cinsel yolla bulaşmaz. Zona lezyonları ile temas eden ve suçiçeği geçirmemiş kişilere bulaşmaktadır. Zona, su çiçeği en çok benzeyen hastalıklardan biridir. Kişi, su çiçeği geçirir.