Anayasanın Değişmez İlk Üç Maddesi Nedir?
Anayasanın Değişmez İlk Üç Maddesi Nedir?
Anayasanın ilk üç maddesi devletin temel ilkeleri ile ilgilidir. Bu maddeleri korumak için 4. Madde getirtilmiştir. Anayasanın 4. maddesinde ilk üç maddenin değiştirilmesinin teklif bile edilemeyeceği ibaresi yer almıştır. Peki, dördüncü madde değiştiği takdirde ilk üç maddenin değişmesini engelleyen normlarda ortadan kalkmış mı olacak? Bununla birlikte Anayasamızın ilk üç maddesi değişir mi, ilk üç maddesinin değişmesi mümkün müdür? Son zamanlarda mecliste tartışmalara sebebiyet veren en mühim konulardan biri olan Anayasanın değişmez maddelerinin, değişebilme olasılığını sizler için derledik.
Anayasanın Değişmez İlk Üç Maddesi;
1. Yönetim biçimi
- Madde 1: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
2. Cumhuriyetin Nitelikleri
- Madde 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
3. Devletin bütünlüğü, Resmî Dili, Bayrağı, Millî marşı ve Başkenti
- Madde 3: Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçe'dir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı “İstiklal Marşı”dır. Başkenti Ankara’dır.
4. Değiştirilemeyecek Hükümler
- Madde 4: Anayasanın 1 inci maddesindeki Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
Anayasanın İlk Üç Maddesi Değişebilir mi?
Anayasanın ilk üç maddesinin değiştirilmesi birkaç yönden tartışılmaktadır.
- Hukuken olanaksızlığı,
- Siyasi açıdan kırmızı çizgi kapsamında yer alması
- Yeni anayasaya olanak vermemesi çünkü iktidarın eseri olması
İtirazların tümü, anayasa hukuku ve siyaset bilimi konuları içerisindedir. Yeni bir anayasa yapılması durumunda anayasanın ilk üç maddesi değiştirilebilir. Oylama, kabul aşaması ve 175. maddeye göre yapmak zorunludur. Haliyle Anayasa Mahkemesi’nin denetimine sunulabilir. Ortada savaş, darbe, rejim değişikliği gibi “ hukuksal boşluğun" olmama durumunda hiçbir meclis çoğunluğu anayasayı çöpe atmaz.
Bakıldığı zaman en önemli olan tartışma, ilk üç maddenin teknik açıdan yeni anayasa önünde büyük engel yarattığıdır. Tabi bu bağlamda uygar ülkelerde rastlanan ama Türkiye için şu an hayal gibi görünen ikna etme süreçleri yaratılamazsa, Anayasacıların tamamına yakını, yıllardan beri Anayasanın 4. maddesinin değişmesi durumunda diğer ilk üç maddenin de değişebileceğini savunur. Anayasanın ilk üç maddeyi koruma altına alınarak kesinlikle değişemeyeceği şeklinde söylenmesi, tek bir sözcüğün dahi değiştirilememesi şeklinde algılanması yanlış olacaktır. Hiçbir sözcüğüne dokunulmamasının hukuksal açıdan dayanağı yoktur. Mahkeme’ye göre, "Anayasamızın gördüğü düzen, anayasal normlar bütünü ve bu bütünü somutlaştıran ilk üç maddede ortaya çıkan bir anayasal düzendir." Yani ilk üç madde diğer maddelerle somutlaştırılır, birer sözcük olarak kalmaktan ziyade bir ilkeler bütünüdür. Cumhuriyet, demokrasi, insan hakları, sosyal hukuk devleti gibi ibarelere karışmaksızın kısmi olarak değiştirmek mümkün olabilir. Kısacası; anayasanın ilk üç maddesinin değişimi hukuksal açıdan mümkün, siyasal açıdan gereklidir.
Anayasanın Değişmez Maddeleri Nasıl Değiştirilecek?
Anayasanın 4. Maddesinde ilk üç madde için değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez ibareleri yer almıştır. Zamanla değişen toplumsal yapılar, çeşitlenmeler ve şartlar bu kesin olan maddelerin insanlara hitap etmesinde yetersizliklere neden olabiliyor. Bundan dolayı toplumun istediği bir şekilde değişim en iyi olacaktır. Ünlü filozoftun da dediği gibi," Değişmeyen bir şey varsa o da değişimin kendisidir". Her şeyin değiştiği gibi toplum üzerindeki önemli bir etkiye sahip olan anayasa maddelerinin değişmemesi durumu doğru değildir. Tabi, nasıl değiştirildiğinin de önemi vardır. Anayasanın ilk üç maddesinde yer alan maddeler ilk kez değiştirilmiyor. Tansu Çiller ve Bülent Ecevit döneminde kısmi olarak değiştirilmiştir. Bu iki yapılan değişiklikten yola çıkarsak değiştirmenin önünde hiçbir engel yok demektir. Değiştirilemez denilen ibareler de zamanında değişmişse şimdi değişmemesinin bir manası da yoktur. Tabi Anayasa değişikliğinde salt çoğunluğa ulaşmak şartı dışında...
İlk Üç Maddede Yapılması Düşünülen Değişiklik
AK Parti, birinci maddeye dokunulmadan 2. ve 3. madde de bazı ibarelerde değişiklik yapılacağı teklifini meclise sundu. Cumhuriyetin niteliklerini düzenleyen 2. maddede yer alan Atatürk Milliyetçiliğine bağlı ifadelerin önerisine yer vermeyen Ak Parti, bu maddeyi “Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik laik ve sosyal bir hukuk devletidir” şeklinde düzenledi. Aynı zamanda Anayasa’nın devletin dili, bayrağı, marşı ve başkentini düzenleyen 3. maddedeki, devletin dili Türkçe'dir hükmünün ise Resmi dili Türkçe'dir şeklinde değişmesini istedi. Dördüncü maddeye yer vermeyen AK Parti, bu maddelerin ilerleyen dönemlerde de değişebileceğinin önünü açmıştır. Aynı zamanda AK Parti, İnkılap Kanunlarını koruyan 174. maddeye de yer vermedi. Aynı zamanda “egemenlik yetkisi” maddesini de yeniden düzenledi. Mevcut yasada yer alan Türk Milleti egemenliğini anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organların eliyle kullanılır ifadesine yer vermedi. Onun yerine egemenlik maddesi: Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir. Türk Milleti, egemenliğini seçtiği temsilciler aracılığı ve halk oylaması yoluyla kullanır.
Önerilen İçerik: Anayasa Değişikliği Nasıl Yapılıyor?
NeOldu.com
