Orta Doğu'daki Savaşın Faktörleri Nelerdir?

Orta Doğu’da neler olduğunu anlamak için bugüne değil, geçmişte yaşanılan ve planlanan projelere bakmak gerekir. Ortadoğu bölgesi, insanlığın en eski yerleşim yeridir; öyle ki Hz. Adem bu topraklara indirilmiş, insanlığın ilk tohumları burada atılmıştır. Hatta, Amerika yerlileri olan Kızılderililerin kökenlerinin Ortadoğu’da geldiği de kanıtlanmıştır. Peygamberlerin yaşadığı, bereketiyle bütün insanlığı doyduran bu topraklar, geçmişten günümüze kadar en çok savaş gören, üzerinde türlü türlü oyunların oynandığı coğrafyadır.

En eski yerleşim yeri olan Ortadoğu, yani günümüzde Mısır, Suriye, Irak, Libya gibi devletlerin var olduğu bu toprakları bu derece önemli kılan nedir? Neden sürekli bir Ortadoğu bölgesi üzerinde planlar ve projeler yapılıyor? Orta doğu’da neler oluyor?  Bu sorularınıza kesin bir cevap veremeyeceğim çünkü Ortadoğu üzerinde tek iskeletli bir oyun oynanmıyor. Adeta birden fazla örgütün ve devlet güçlerinin yer aldığı, kimin elinin kimin cebinde olduğunu kestiremediğimiz büyük dolaplar dönüyor. Günümüzde yaşanılan bu olayları az buçuk anlamak için geçmişteki yaşanılan olayları analiz etmemiz gerekecektir.

Orta Doğu Neresidir?

Ortadoğu’yu analiz etmek için öncelikle Ortadoğu’nun neresi olduğunu ve Ortadoğu olarak adlandırılan ülkeleri bilmemiz gerekecektir.

Haberlerde, gazete manşetlerinde "Ortadoğu sürekli kaynıyor, Ortadoğu bataklığı, Ortadoğu'da tansiyon yükseldi  "gibi birçok ibarlerle karşılaşıyoruz. Sürekli bir Ortadoğu söylemi almış başını gidiyor. Dünyanın en karışık bölgesi olan Ortadoğu ile ilgili birçok tanımlama yapmak mümkündür. Bazı devletlere göre çok az sayıda devletlerin yer aldığı bir bölge iken, bazı devletler ise Ortadoğu tanımı yaparken bu bölgeyi oldukça geniş bir yelpazede göstermiştir. Hatta bazı devletlere göre, ülkemizde bir Ortadoğu ülkesi olarak görülmektedir. Sizlere çoğu ülkeler tarafından tanımlanan ortadoğu coğrafyasını ve içindeki ülkelerin isimlerini vereceğiz. İlk olarak Ortadoğu ülkeleri kaç tanedir ve bu ülkeler hangileridir?

Orta Doğu Ülkeleri Hangileridir?

Orta Doğu olarak adlandırılan bu coğrafyada yer alan ülkelerin çoğunda bir savaş ya da iç karışık hakimdir. Aşağıda Suriye, Irak devletlerini tek bir isimle sizlere verdik. Ancak günümüzde bu iki devlet üzerinde farklı örgütler tarafından kurulan küçük çaplı yapılanmalar mevcuttur. Ortadoğu bölgesinde yer alan ülkelere bazı devletler Türkiye'yi de katmaktadır. Ancak çoğu ülkelerin Orta Doğu bölgesi tanımlarına göre, şu anda 20 ülkenin bulunduğu bu bölge Ortadoğu olarak geçmektedir. Yakın zamanda Irak ve Suriye üzerinde kurulması beklenilen devletlerle birlikte bu sayının daha da artacağı bekleniyor. İşte, Orta Doğu'da yer alan ülkeler;

Afganistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri Cezayir, Fas, Filistin, Irak, İran, İsrail, Katar, Kıbrıs, Kuveyt, Libya, Mısır, Pakistan, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Tunus, Umman.

Orta Doğu Neden Bu Kadar Önemli?

Orta Doğu'nun önemini anlamak için Orta Doğu'nun yapılanmasını, tarihini ve coğrafi özelliklerini bilmemiz gerekecektir. Orta Doğu'yu önemli kılan etkenleri bu özelliklerine bakarak daha iyi anlayacağız.

Ortadoğu’yu ülke olarak değil de bölge olarak tanımlamaya çalışırsak şu şekilde tanımlamalar yapmamız doğru olacaktır;

- Ağırlıklı olarak insanlık tarihinin en yoğun yaşanılan yeri ve en eski uygarlıkların sergilendiği yerin adıdır Orta Doğu.

- Günümüzde en etkili olan üç dinin ana merkezi Orta Doğu’dur. Müslümanların, Hıristiyanların ve Yahudilerin kutsal mabetlerinin bulunduğu bölgedir. Ortadoğu sınırları içerisinde Kudüs ise her üç dinin ortak olarak dünya üzerindeki en kutsal şehirdir.

- Orta doğu aynı zamanda, orta iklim kuşağında, petrol, doğalgaz ve altın olmak üzere bir çok madenin çıkardığı en zengin bölgedir. Stratejik yapısı, kıtaları birbirine bağlayan yapısı nedeniyle önemli bir toprak parçasının adıdır, ORTADOĞU.

Tarihin en derinliklerine kadar uzanan bu coğrafyanın, üzerinde savaşların çıkması, bu  topraklar için bunca insanın ölmesi, öldürülmesi tesadüf değildir. Unutmayınız; hayatta yaşanılan savaşlar tesadüfler üzerine kurulu değil, amaçlar ve projeler üzerinde yer bulur. Yani Orta Doğu’nun tarih boyunca her daim patlayacak bir mayın tarlası gibi olması normal bir durum değildir. Üzerinde bu kadar oyunların oynandığı olduğu bu topraklar, insanlığın sonuna kadar hep savaş görecekmiş gibi ve hiçbir zaman kana doymayacak gibi gözüküyor.

Orta Doğu'da Yaşanan Küresel İç Savaş / Küresel Güçler Savaşı

Ortada sadece bir savaş yok, birden çok savaş mevcuttur. Eski Suriye ve Irak ülkelerinde birçok örgüt ve dıştan müdahalelerle birlikte birden fazla cephede savaşıyor.

Orta Doğu coğrafyasında, her geçen gün anlaşılması biraz daha zorlaşan iç hesaplaşmalar bir kartopu gibi büyüyerek adeta bütün bölgeyi kuşatmıştır. Şu an Orta Doğu’da var olan örgütleri küresel güçlerden bağımsız düşünmek yanlış olacaktır çünkü, bu güçler savaşabilmek için dış güçlerden savaş araçları gibi yardımlar almaktadırlar.. Buradaki amaç, bölge içindeki birçok örgütü var ederek iç savaşı, kaosu belki de yaşanılacak Üçüncü Dünya Savaşı’nı mümkün kılabilmektir. Evet, Orta Doğu coğrafyası içerisinde şu anda sadece o bölge içindeki örgütler savaşmamaktadır. Dünyanın en büyük güçleri olan ABD, Rusya ve Avrupa güçleri de bu savaşın en önemli faktörleri, hatta savaşı başlatanlar içerisinde yer alıyor.

Bir şeyleri doğru şekilde idrak etmek için şu an yaşananlardan ziyade geçmişteki oynanan senaryolara bakmak gerekecektir. Çok geçmişe gidersek içinden çıkmamız biraz zor olacaktır. Ancak belli başlı yaşanılan somut olaylarla Orta Doğu'nun bu hale nasıl geldiğini anlayabiliriz. Şimdi, yaşanılan önemli olayları özet geçerek hafızamızı tazeleyelim.

11 Eylül 2001 Yılı İkiz Kuleleler Saldırısı

Bir şeylerin ortaya çıkması için nedenlere ihtiyaç vardır. 11 Eylül İkiz Kuleler saldırısını neden gösteren ABD 2002 yılında Irak'a savaş açtı.

11 Eylül Saldırısı, El Kaide'ye bağlı kişiler tarafından kaçırılan uçakların Amerika Devletleri'ndeki iki farklı yere düzenen bir intihar saldırısıdır.Yaşanılan bu olay sonrası 2.996 kişi hayatını kaybetmiştir. Dünya tarihinde en kanlı terör katliamı olarak kayıtlara geçmiştir. Yaşanılan 11 Eylül terör saldırısı üzerine ABD öncelikle El Kaide örgütünün liderinin  bulunduğu Afganistan'a, sonrasında ise bu örgütle bağlantısı bulunan Irak'a operasyonlar düzenlendi. İşte, Amerika bu olayı bahane ederek Irak'a girecek; 1991 yılındaki Körfez Savaşı'nda yardım ettiği Saddam Hüseyin'ne karşı savaşacaktı. Yaşanılan Irak ve ABD şavaşında parçalanan topraklar üzerinde küçük çaplı olan ve bugün dünyanın en güçlü örgütleri kurulacaktı. İŞİD bu dönem içinde ortaya çıkan ve ABD'den beslenen, fırsatları iyi değerlendirerek büyüyen bir terör örgütüdür. Tabi bunun yanında bölgedeki siyasal istikrarsızlıktan, boşluktan yararlanan Mesut Barzani başkanlığında Kuzey Irak'ta Kürdistan Bölgesel Yönetimi kurulur..

2010 Yasemin Devrim / Arap Baharı

Tunus'ta 18 Aralık 2010'da Yasemin Devrimi adıyla başlayan, bütün Orta Doğu ülkelerini etkisi altına alan ve sonrasında Arap Baharı olarak adlandırılan bu olayın Orta Doğu'nun yapılanması açısından önemi nedir?

Orta Doğu'daki devletleri birbirinden bağımız olarak düşünmeniz imkânsızdır. Orta Doğu'da bir ülkede yaşanılan devrim kısa sürede domino etkisiyle diğer ülkelere kolaylıkla sıçrayabilir. İşte, bunun en bariz örneği, Yasemin Devrimi'dir. Tunus'ta başlayan Yasemin Devrimi, kısa bir süre içerisinde nerdeyse bütün Orta Doğu ülkelerini önüne katmıştır. Bazı ülkeler Arap Baharı'nı ucuz atlatırken, Libya, Suriye, Mısır gibi devletler ise yönetimleri değişmiş, yer yer topraklar kaybetmiştir. Özellikle de Suriye devleti. Suriye, bugün Arap Baharı olarak adlandırılan hareketlilik sonucu topraklarını kaybetmiştir.  Orta Doğu'ya baktığımızda en çetin savaşlar, eskiden sınır komşumuz olup, bugün toprağında birçok örgütün ortaya çıktığı güney sınırımızda gerçekleşmektedir. Yer yer Türkiye'de sınır güvenliğini korumak için tepkisini göstermektedir. Orta Doğu'nun sağlıklı bir şekilde analizini az buçuk yapabilmek için zamana ihtiyacımız olacaktır.

Bir Özgürlük Sarhoşluğu / Sanrısı

Bir Bahar havasıydı, umuduydu.. İlk defa kışın ortasında adeta çiçekler açılmış, yaseminler her tarafa yayılmıştı. İnsan en çok da umut ettiği zaman yanılır. İşte, bu da öyle bir şeydi..

İşte Arap Baharı'nın Olası Sonucu: Arap Baharı'nı uzun uzadıya anlatmama gerek kalmayacak, İlgili haberler kısmında yer alan Arap Baharı ile ilgili haberlerimizi okuyabilirsiniz. Eğer size bir gün çocuklarınız, torunlarınız "Arap Baharı nedir" diye sorarlarsa bu karikatürü hatırlayıp cevap verebilirsiniz. Evet, yaşanılan olaylar sonucu dış mihraklar amacına ulaşmış, insanlar kendilerini artık özgür sanırken, girdikleri büyük bir hapishaneden başka bir şey değildi. Büyük güçlere ait bu hapishaneler, eskisinden farklı olduğu için bir zaman onları özgürlük yalanlarına inandırabilecekti.

Ve Günümüzde Orta Doğu'da Yaşanılan Savaşlar

Orta Doğu'da yaşananları, olanları sadece haberlerde okuduklarımızdan ibaret sanıyoruz. Ancak, bu yaşanılanların buz dağı olduğunu düşünmeli, gördüklerimizden çok görmediklerimizi, hayalini bile kuramayacağımız olayların, projelerin varlığını bilemiz gerekir.

Şu an, Türkiye'nin güneyinde yer alan PYD, YPG, İŞİD, ÖSO gibi örgütlerin savaşlarına tanıklık ediyoruz. Amerika, Rusya'nın kontrolünde olan zaman zaman rayından çıkan bu savaşa, sınırlarının güvenliği nedeniyle Türkiye'de müdahale ediyor. Bir bataklığı andıran, yakınında bulunanları hortum gibi çeken bu savaş için Üçüncü Dünya Savaşı ya da Büyük Küresel Savaş adını verebiliriz. Sizleri Orta Doğu'da yaşanılan yapılanmalar hakkında bilgilendirmeye devam edeceğiz.

Orta Doğu'daki Savaşı Var Eden Temel Etkenler

• Yeraltı Kaynakları / Petrol, Altın..
• Stratejik Konumu: Dünyanın ortasında yer alması, çevresindeki ülkeler ile yakın temasta bulunması ve bir çok yol ile diğer dünya ülkelerine açılması.
• Sömürgecilik anlayışı
• Güçlü devletler arasındaki rekabet / Örneğin: Rusya ve Amerika'nın çıkarlarının ters düşmesi.
• Orta Doğu topraklarında birden çok dinin ve ırkın varlığı, yani tam olarak birlik sağlanılmaması.
• Ve Orta Doğu'daki ülkelerdeki siyasal boşluklar, demokratik olmayan rejimler...

Not: Orta Doğu'da yaşanılan olayları çeşitli kaynaklardan ve izlediğimiz videolardan yola çıkarak derledik. Her an rüzgar başka yönde esebilir; yazdıklarımız kumdan yapılmış bir kale gibi dağılabilir; yani bugünkü sınırlar yarın sil baştan olabilir, aniden Orta Doğu'da başka devletler kurulabilir.

NeOldu.com / Kader Basayoğul