Paranoya Nedir? Neden Olur ve Belirtileri Nelerdir?

Hayattaki her şeye karşı aşırı şüphe ve kaygı duyma durumu olarak ifade edebileceğimiz, paranoya tedavi edilmediği takdirde uzun süreler boyunca kalıcı olan bir rahatsızlıktır. Bu içeriğimizde paranoya ne demek, neden olur, belirtileri nelerdir ve tedavisi nasıldır gibi soruların cevabını vereceğiz.

İşte paranoya hakkında bilinmesi gerekenler...

Paranoya Nedir?

Paranoya, aşırı endişe ve korku durumu olarak nitelendirilen durumdur. Yunanca “paranous” olarak adlandırılan paranoya düpedüz delilik olarak tanımlanmaktadır. Geçmiş yıllarda delirme ve kuruntu yapma durumlarını ifade etmek için kullanılmaktaydı.

Akıl hastalıklarından biri olan paranoya kimi zaman şizofreni ve çeşitli psikolojik hastalıklarla bir arada olabilir. Abartılı gurur, bencillik, sürekli kuşku ve güvensizlik ile kendini gösteren paranoya aynı zamanda hezeyan bozukluğu olarak da tanımlanmaktadır.

Hezeyan bozukluğuna sahip kişiler kimseye güvenmez, çeşitli senaryolar yazar, insanların her hareketinden bir anlam çıkarır, kimseye güvenmez ve sürekli kendisine bir komplo kurulduğunu düşünürler.

Paranoya Evreleri Nelerdir?

Paranoya hastalığı 3 evreden oluşmaktadır. Bunlar dikkat ve analiz evresi, perseküsyon dönemi ve büyüklük hezeyanlar dönemidir.

1. Dikkat ve Analiz Evresi

Hasta sürekli olarak çevresini ve etrafı dikkatli bir şekilde inceler. En ufak detaylara dikkat ederek kendisine karşı yapılacak davranışları önceden keşfetmeye çalışır.

2. Perseküsyon Dönemi

Bu dönemde hasta kendini koruma altına alır. Şüphe duyduğu her durum karşısında kendisini korumaya yönelik davranışlar sergilerler. Bulundukları ortamlarda sürekli olarak kapı ve pencereleri kontrol edebilecekleri gibi etrafta dinleme cihazı aramaya başlarlar. Bazı vakalarda öldürülme korkusuna karşılık bulunduğu yeri veya yolu değiştirme girişiminde bulunurlar. Hatta bazıları bulundukları yerden göç ederler.

3. Büyüklük Hezeyanlar Dönemi

Bu dönemde hasta kendini büyük görerek insanların onu çekemediklerini ve kıskandıklarını düşünür. Bunun sonucunda da toplumdan dışlanmasına neden olan hal ve hareketleri sergilemeye başlar.

Paranoya Neden Olur?

Paranoya oluşumunda birçok faktör etkili rol oynamaktadır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen paranoya çocukluk çağında yaşanan travmalardan mesleki duruma kadar birbirinden farklı nedenlere dayanabilir.

Birçok psikolojik hastalığın nedeni çocukluk çağlarına dayanmaktadır. Çocukluk çağında yaşanan travma ve olaylar, ileri dönemlerde psikolojik rahatsızlıkların temelini oluşturabilir. Çocukluk döneminde yaşanan travmaların yanı sıra bazı mesleki durumlar da paranoyaya sebebiyet verebilir.

İstihbarat işlerinde çalışan kişiler, askerler ve emniyet görevlilerinin birçoğu yaptıkları iş dolayısıyla sürekli öldürülme ihtimali olduğu, takip edildiği veya dinlendiği düşüncelerine kapılmaktadır. Bu da ilerlediği takdirde paranoyanın oluşmasına neden olur.

Paranoya Belirtileri Nelerdir?

Paranoyak kişiler sürekli olarak geçimsiz, huysuz ve kavgacı olarak nitelendirilirler. Paranoya mutlaka tedavi edilmesi gereken ciddi bir hastalıktır. Ancak çoğu zaman geç fark edilirler. Bu yüzden hastalığın belirtilerini iyi bilmek gerekiyor.

Paranoyanın belirtileri başkalarına karşı şüpheci yaklaşma ve güvensizlik duygusu, başka insanların kendisine zarar vereceğini düşünme, başkalarının kendisinden faydalanacağını farz etme ve normal bir cümlenin tehdit içerikli düşünmedir.

Paranoya Tedavisi

Paranoyak kişiler hasta olduklarını asla kabul etmezler. Bu nedenle en ufak bir eleştiri karşısında savunmaya geçerler. Günümüzde de birçok kişi paranoya hastası olduğunun bilincinde değildir. Ancak paranoya mutlaka tedavi edilmesi gereken ciddi bir rahatsızlıktır.

Paranoya hastası kişilere mümkün olduğunca sakin bir tavırla yaklaşılmalıdır. Paranoyak olduğunu düşündüğünüz kişiye “sen hastasın kesinlikle tedavi olmalısın!” şeklindeki bir yaklaşım hastanın savunmaya geçmesine neden olur ve hasta asla tedaviyi kabul etmez. Bu nedenle “sinirli bir yapıya sahipsin birlikte bir doktora gidelim iyi gelecektir.” şeklinde bir ifadeyle yaklaşmanız önerilmektedir.

Paranoya sorununa karşı uygulanan ilaç tedavisi hastalar için oldukça etkili sonuçlar vermektedir. Ancak ilaç tedavisi uygulanmadan önce hastalığın nedenleri belirlenmeli ve bu nedenler ortadan kaldırılmalıdır. Psikolog yardımı ve düzenli ilaç kullanımının yanı sıra aile desteği paranoya tedavisinde oldukça önemli bir yere sahiptir.

Paranoya ne anlama gelir?

Paranoya, mantıksız kuruntularla kendi ve başkalarının hayatını zindan etme durumudur. Bu rahatsızlık aşırı endişe ve korkuyla karakterize edilmektedir. Paranoya kelimesi Yunanca'da düpedüz delilik olarak tanımlanmaktadır.

Paranoya delilik mi?

Paranoya aşırı endişe ve korku durumuna neden olan bir rahatsızlıktır. Eski Yunanca'da düpedüz delilik olarak tanımlanan bu rahatsızlık belli psikolojik durumların sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Paranoya kimlerde görülür?

Paranoya çoğu zaman 40'lı yaşlarda başlamaktadır. Ailevi problemleri olanlarda, mültecilerde, mahkumlarda, işitme kaybı yaşayanlarda ve sosyoekonomik düzeyi düşük olan kişilerde bu rahatsızlık daha çok görülür.

Paranoya nasıl başlar?

Paranoya çocukluk ve ergenlik döneminde başlama ihtimali olan bir rahatsızlıktır. Ailesinde kişilik bozukluğu olanlarda ve erkeklerde bu durum daha çok görülmektedir.

Paranoyak insan nasıl olur?

Paronaya genellikle başkalarına karşı oldukça mantıksız bir şekilde şüphe ve farklı düşüncelere sahip olunması durumudur. Kişi karşısındaki insana karşı her zaman bir şüphe duyar ve bazı şeylerden sürekli kaygılanır.

Paranoya diğer adı nedir?

Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireylere halk arasında paranoyak denmektedir. Bu tabir her şeyden aşırı kaygı duyan ve buna göre hareket eden kişiler için kullanılan terimdir.

Kaygı paranoyaya dönüşür mü?

Kaygının paranoyaya dönüşmesi imkansız bir şey değildir. Kaygının ileri seviyesi olan paranoid kişilik bozukluğu, her şeyden aşırı kaygı duyma durumu anlamına gelmektedir. Dolayısıyla kaygının aşırı olduğu durumlarda paranoya ortaya çıkabilir.

Uykusuzluk paranoya yapar mı?

Yapılan bir araştırmaya göre uykusuzluğun akıl sağlığını bozduğu kanıtlanmıştır. Bu da bazı kişilerde paranoya oluşumuna neden olmaktadır. Ayrıca paranoya semptomları gören kişinin %70'inde uyku problemi olmaktadır.

Paranoya geçici midir?

Paranoid kişik bozukluğu, erken ergenlikte ilk belirtilerini gösteren bir rahatsızlıktır. Değişik bağlamlarda ortaya çıkan ve süregiden bir rahatsızlık olana paranoya, tedavi edilmediği takdirde uzun süreler boyunca devam edebilen kalıcı bir hastalıktır.